H' "JÎfi'
Eersto zouc. 202 KuUuur.
f
i r •
droog slaande velden, waartusscheu laaggroeyende Pager's (groene heggen)
zieh uilslrekken. Hier en daar valt het verbündende wit van een Chineesch
grafgesticht in het oog. — Aan gene zijde der heuvelen, in het oosten,
rust de Wik op de wijduitgestrekte alluviaal-vlakte, die ter linkerzijde overgaat
in het vlakke Strand, terwijl vöör den heschouwer uit de vlakte zieh verliest
in het oribegrensde verschiet. Zij is met rijstvelden bedekt, waarin hier
en daar een dorpshoschje verstrooid ligt. Het naderbij gelegene gedeelte der
vlakte is beplant met Kokos-palmen, wier wasdom zoo welig is, dat zij een
woud schijnen te vormen, een palmboomwoud, waartusschen men hier en
daar buitenplaatsen waarneemt, die de omstreken der stad Samarang versieren.
Areng- en Pinang-palmen, benevens Pisang verheffen zieh op den voorgrond,
op de zacht glooijende, bolvormige heuvelen, die met eene grasmat zijn bedekt,
waarop de Javasche buffel graast — Men vergelijke hiermede de plaat Goenoeng-
Soembing, welke een bebouwd landschap voorstelt, gelegen in het binnenland
van Java. Deze afbeelding zal aan het slot van het hoofdstuk over de kultuur
in de tweede zone nader worden toegelichl.
KULTUURGEWASSEN, DIE PRODUKTEN OPLEVEREN
VOOR DE EUROPESCHE MARKT.
Uithoofde dit gewigtige onderwerp niet volledig le cie^er plaalse
kan worden behandeld , zullen wij ons hier uilsluitend bepalen tot
het eenvoitdige opnoemen der voornaamste kulluurplanten van dien
aard, welke deze eerste zone kenmerken. — Taroem këmbang :
Indigofera coerulea Roxb. en Taroem kajoe: I. linctoria L., benevens
nog andere I. soorten leveren Nila, d. i., indigo op (Marsdenia
parviilora Dcsn. wordt meer door de inboorlingen tot hun
eigen gebruik aangekweekt). Indigo-velden bedekken dikwerf eene
uitgestrektheid van verscheidene mijlen der läge alluviaal-vlakten,
die een vettigen bodem hebben. — Het snikerriet Teboe: Saccharitm
offieinanim l. , wordt aangekweekt op dergelijke vlakten,
i - 4
m
' 'j
Eei'Ste zono. 253 Kultuur.
die in de nabijheid der kust zijn gelegen. — De kaneel Kajoe
l u a n i s zeylon: Cinnamomum zeylaniciim ßreyn.; deze struik,
die op Ceylon bij voorkeur wordt geteeld op ivit /cwariszand in
streken in de nabijheid der zee gelegen, dewijl op dergelijken
bodem de fijnste en beste soort groeit, wordt ook op Java hier
en daar op een vruchtbaren, vulkanischen bodem tot op 1500 voet
boven den Spiegel der zee aangetroffen. — Tembakoe: Nicotiana
Tabacnm l. en andere N. soorten ; de tabak wordt zoo wel door
inboorlingen als Eiiropeërs van het strand der zee tot in de zone
van 7000 voet aangebouwd. — Teper, Lada (ofMar i t j a ) , ».Bedas
: Piper nigrum l. ; dit belangrijke handelsartikel van Soematra
en van andere eilanden wordt op Java slecbts op enkele plaatsen in
geringe hoeveelheid geteeld. — De Cactus-struik Tjeli badak
b e n e r : Opuntia crassa Haw. (0. cochinillifera Mii., wordt zeldzamer
aangetroffen), waarop het cochenille-insekt, Coccus cacti L., wordt
gezet. — Tjeli badak tjoetjoek: Opuntia monacanlha Willd.
(insgelijks 0. polyantha Haw. en 0. elatior DG.) ; deze soort wordt
in heggen aangekweekt en levert de naalden (stekels) ,waarmedede
huisjes, tooten,die de moedercochenille bevatten, aan de bladeren
der 0. crassa worden vastgestoken. — Gel ingoem : Bixa Orellana
L.; deze boom, welks vrucht de gele kleurstof oreille oplevert, is
vroeger op last van den Commissaris-Generaal du Bus op Java
ingevoerd, doch wordt thans niet tot dat einde gebruikt ; in Midden
Java bedient men er zieh van tot het beplanten der wegen. —
K a j o e - D j a t i : Tectonia grandis l. m.; uithoofde van de uitmuntende
houtsoort, welke deze boom oplevert, wordt hij kunstmatig aangekweekt
; later zullen wij hem in zijn oorspronkelijken wilden Staat
leeren kennen. Van den Ramé-struik is reeds vroeger gesproken,
zoodat wij thans nog met een kort woord over de V a n i l l a behooren
te haudelen. — De plant Vanilla planifolia Ait., was reeds vroeger,
namelijk, voör 182b op Java ingevoerd geworden; destijds
echter heeft zij geene vruchten gedragen. Nadat door de bemoei-
#115
. 11
•H
• -ii J-i