I
• Î
- ' î
TweeiSo zone. Klimdat.
een gebied, ja, van eene gansche zone een bijzonder karakter
wordl bijgezet; liierdoor ontstaat hei ruige bekleedsel, hetwelk het
geboorale van de wouden der derde zone alom bedekt, gevormd door
de pseodo-parasietplanteu, als korstmossen, Mad- en loofmossen,
varensoorten en Orchideen, weshalve de vochligheidstoestand der
hicht in eene hooge male onze aandacht verdient. Moeijelijk is
het echter zulks in breede trekken te schilderen, die algemeen van
loepassing mögen geachl worden.
Vooreersl dient hier le worden aangemerkl, dal de meteorologische
verschijnselen op Java in de 5de en 4>io zone, op eene
hoogte van 2, en 10 diüzend voet lot heden niet gedurende
een zoo langen üjd en met die methodieke naanwkeurigheid zijn
waargenomen als zulks in de nabijheid der kust van dit eiland ,
le Weltevreden , is geschied door den heer P. J. Maier (zie Nool 1) —
ik heb, wel is waar, op de verscliillende hoogten , door ons vroeger
vermeld, psychrometer-vvaarnemingen gedaan , doch deze werden ,
wat betreft afzonderlijke plaatsen lot de beide middenste zonen
hehoorende, hoogslens gedurende eenige maanden voortgezel, en ,
wal helreft de bovenste zone, slechts gedurende eenige weinäge
weken gedaan, dewijl ik lot het doen van geologische en andere
onderzoekingeu gedurig van plaats moesl veranderen; len andere
is uit de waarnemingen, die ik in verschillende jaargetijden op
die plaatsen heb gedaan, welke herhaaldelijk door mij werden
bezocht, len duidelijkste gebleken , dal er aldaar eene groote afwisseling
beslaat in de niate van vochtigheid des dampkrings, gelLjk
onder anderen het geval was op den G.-Mandala waogi in de maanden
Januarij, April, Julij en October. Was het mogelijk uil dergelijke
waarnemingen, die, wel is waar, slechts gedurende körten lijd
voortgezet, echter in verschillende jaargetijden herliaald werden ,
de gemiddelde drukking der lucht in de verschillende zonen bij
benadering te berekenen , uithoofde er een geringer verschil hestaal
in de jaarlijksche veranderingen van de drukking der lucht; mögt
het doenlijk zijn om de gemiddelde lemperaluur aan de grenzen
der verschillende zonen bij benadering te bepalen, uithoofde de
standvaslige wärmte des bodems mij daarbij ter hulpe kwam;
veel moeijelijker is het uit dergelijke afgebrokene waarnemingen
;
Tweeds zone. 57o Klimaat.
een gemiddeld bedrag te verkrijgen nopens de mate van vochtigheid
der lucht. Dil heefl niel slechts zijn oorsprong 1°. in de groote
afwisseling, welke daarin op verschillende lljden wordl opgemerkl,
maar zulks hangt huitendien in eene zeer hooge mate af 2«. van
de planlbekleeding des hodems en 3° van de plaatselijke ligging
der Streek, alwaar de waarneming geschiedt. Wal de hekleeding
des hodems helreft, len dezen opzigte blijkt uit de ge.lane waarnemingen
op eene onwraakbare wijze, dat kale, slechts met gras
bogroeide bergen of hergvlaklen, bij voorbeeld, het plateau van
Dieng, dat ter hoogle van 6300 voet is gelegen, de bergslreken
des G.-Merapi en Merbaboe, welke in de zone van ä duizend
voet liggen, in dezelfde maanden drooger zijn dan de hergvlaklen
en bergheilingen, welke op eene gelijke hoogte worden gevonden,
doch die met schaduwrijke oorspronkelijke wouden zijn bedekt, zoo
a l s , bij voorbeeld, hei geval is met de plateaux en gebergten len
zuiden en len zuidweslen van Bandong in de Preanger-Regenlschappen.
Wal de plaatselijke ligging betreft, zoo leert de ondervinding,
dat in dergelijke oorden, die, even als het geval is mel
Buitenzorg, gelegen zijn aan den voet van hooge, mel wouden
bedekte bergheilingen, lot waarloe zieh de noordelijke alluviaalvlakte
uitstrekl zonder ergens le worden afgebroken, dal, zeg ik,
in dergelijke oorden een veel vochliger klimaat heerscht en dal
aldaar eene grootere hoeveelheid regen valt. De reden hiervan is
deze: al de dampen, welke boven den Spiegel zijn gerezen der rljstvelden,
die deze wijd uitgestrekle vlakle bedekken, worden door den
zeewind gesluwd legen den voet dier bergen, zij slijgen opwaarls
längs de koelere bergheilingen, verdikken zieh en vormen wölken.
En len 4°. moel hierbij in het cog worden gehouden, dat gansch
Oost-Java Over het algemeen een veel drooger klimaat bezil dan het
westelijke hoogland , alwaar de bodem op gelijke hoogte als in
Oost-Java eene veel grootere uitgestreklheid, raeer massa (volumen)
bezil en meer met wouden bedekt is, en dit is voornamelijk het
geval in de Preanger-Regenlschappen. (Vergelijk hiermede de 1®'«
afdeeling, hoogle-kaart n". I, IX en X. ) De grootere droogte, welke
Oost-Java kenmerkl boven het westelijke gedeelle des eilands,laat
^ zieh reeds bespeuren van hei geborgte Dieng af, neeml steeds loe,
hl
ii I
Is i li 1'