iM
10
mi'i
de vriendelijkheid hebben gehad, te rekenen van bladz. 528 der
eerste uitgave, dezen arbeid op zieh te nemen. Was het niet mogelijk
de herhaaldelijk onderling afwijkende en onnaauwkeiirige
schrijfwijze dier namen, zoo als zij in de voorafgaande bladzijden
waren opgenomen, te herstellen door de op bladz. 493 niedegedeelde
lljst, zoo verbeugt het mij, dat ik in deze tweede uitgave,
door de medehulp van D''. J. PIJNAPPBL , leeraar der taal-, land-,
en volkenkunde van Neftrlandsch Indie aan de Academie te Delft,
mij in Staat gesteld zie, reeds van den aanvang af, eene betere
schrijfvyijze aan te nemen , die bij gevolg in het gansche werk
overanderd zal worden behouden.
Grootere zwarigheden leverde de. schrijfwijze der Soendasche,
dan die der Javasche namen; hunne beteekenis toch bleef menigwerf
geheel en al duister, uithoofde er nog zoo weinig bronnen
voor de kennis der Soenda-taal bestaan. Tot de weinigen, die deze
taal op Java hebben geleei'd, haar spreken, behoort onder anderen
de beer V. G. P. DE SERIERE, Resident; op mijn aanzoek, tot
dat einde gedaan, heeft bij de vriendelijkheid gehad mij zijne
bulp toe te zeggen, ten einde gedurende zijn oponthoud in Europa
het zijne bij te dragen om, zooveel mogelijk, ook de schryfwijze
der Soendasche namen van fouten te zuiveren.
Mag met eenigen grond worden verwacht, dat het aannemen
eener naauwkeurige schrijfwijze der inlandsche namen vooral een
welkom geschenk zal zijn aan de lezers in Indie, die of aldaar
met der woon zijn gevestigd, of het eiland slechts doorreizen,—
door niemand zal het worden betwijfeld, dat het werk, in het algemeen
genomen, daardoor in waarde is gestegen. Welverdiend
mag dus de dank worden geheeten, die ik aan de genoemde beeren
alhier toebreng voor de belanglooze welwillendheid, waarmede zij
mij hulpvaardig ter zijde stonden.
Bij na alle namen van beken , dorpen, bergen op Java drukken
deze of gene eigenschap iiit, en het is alleen door het gebruik dat
zij eigennamen zijn geworden; zoo is b. v. Tji-Lengser, zamengesteld
nit Tji : beek en Lengser: snel vlietend, Tji-Karang uitTji en
Karang: rots of klip. In vele gevallen, waar de beteekenis van het wooi-d
onbekend is, en men bij gevolg niet kan instaan voor dejuistheid
der aangenomene schrijfwijze, is het mogelijk, dat de naamiszamengesteld
uit w^oorden, afkomstig uit verscheidene talen, als uit
de Maleische, Soendasche, Javasche taal, uit het Kawi en uit het
Sanscrit en die later zijn verbasterd geworden, gelijk het geval is
met Tjeribon, (1) dat uit Tji-Rebon en Bantam, dat uit Banten
gezegd wordt te zijn ontstaan. Men zie hieromtrent de opmerkingen
door C. W. M. van de Velde, in den geest van Taca Roorda medegedeeld,
op bladz. 28 en volg. der «toelichLende aanteekeningen»
op zijne kaart van Java (Leiden. 1847). Uithoofde het, en wel voornamelijk
in de Soenda-landen, menigwerf het geval is, dat beken,
dorpen, bergen denzelfden naam hebben, ofbeter gezegd,uithoofde
de naam eener beek, waar steeds het woordje Tji : beek voor wordt
geplaatst, insgelijks aan het dorp en aan den berg wordt gegeven,
zoo hebben wij ter onderscheiding van de schrijfwijze der namen
van beken, dorpen en bergen ons het volgendo ten regel gesteld :
de algemeene of collectieve namen door middel van het teeken -
van de daarop volgenden te scheiden. Het zijn derhalve alléén de
laatsten, die als werkelijke eigennamen, nomina propria, door ons
beschouwd worden, terwijl daarentegen alle namen, welke vóór
het teeken - staan, algemeene namen zijn. In de navolgende
voorbeelden zijn de eigennamen of de als zoodanig beschouwde
namen met cursiefletter gedrukt. T]\-Karang-. beek Karang.
Goenoeng-r/iViaramg': berg Tjikarang. Yiasdi'Tjikarang •. dorp Tjikarang.
Poentjak ^Qe.nom^-Tjikarang : top des bergs Tjikarang.
Goenoeng-/ieii//ama : berg Kèntjana. Desa-(ioewoewgi kentjana: dorp
Goenoeng kèntjana. Hetgeen vroeger uit twee woorden bestond,
zou eigenlijk tot een woord zamengetrokken moeten worden,
zoodra het de beteekenis van eigennaam verkrijgt; wij zullen
duidelijkheidshalve dezen regel slechts volgen ten opzigte van het
zoo veelvuldig voorkomende woord Tji (b. v. dorp Tjikarang)
en de zamentrekking der overige woorden tot een naam — tot een
eigennaam — daardoor aanduiden, dat wij het tweede of derde
woord met een kleinen voorletter schrijven, b. v. dorp Goenoeng
kentjana, distrikt Sendang kasih, Particulier land Pondok tjabé
(1) Volgens de Engelsohe schrijfwijze gewoonlijk CIIERIBON geschreven.
ìfi