MM Mm
«
Í
>1
n f
t
i ;
/ í ' '
t tí
1 .
j I
" ! í:
'ii
-i I
? I
¡
^ Í1Í
. 11 &
^ -t'
• ••• i
214
Zonen, die wij, naar aanleiding van den legenwoordigen loestand
des eilands, mögen aannemen. Wij zullen echter eerst nog eenige
andere opmerkingen doen voorafgaaa.
Voorecrsl wat betreft de uiterste grens, die wij voor de hoogsle,
koele zone hebben aangenomen, zoo verhelfen slechts vijfvulkanische
kegelbergen op Java hunne spitse toppen boven de zone
van tien diiizend voet; het zijn de G.-Lawoe, + 6o , de G.-Soembing 4-
348, de top des G.-Widodaren van den Ardjoeno + oöO , de G.-
Slamat + 450 en de G.-Semeroe + 1480 voet. Uilhoofde echter
de twee laatstgenoemde bergen nog heden werkzame vulkanen
zijn, op wier kruin en in de nabijheid er van elke plantenkiem
wordt vernietigd door de onophondelijk plaats grijpende nitbarstingen
van zand en lava-pnin , ten gevolge waarvan de hoogste
grens der vegetatie aan hunne hellingen reeds ter hoogte van
duizend voet wordt gevonden, zoo blijven slechts de drie
eerstgenoerade bergen over, alwaar men den plantengroei kan nasporen
tot in de zone van 10000 voet of zelfs nog iets hooger.
Uithoofde echter dat gedeelte der bergtoppen, hetwelk boven de
ZOO evengenoemde zone uitsleekt, hoogstens ooO voet bedraagt,
ZOO oefent zulks geen invloed uit op, ontstaat er geene verandering
ten gevolge daarvan in het karakter der plantaardige beldeeding.
Wij mögen derhalve de zone van tien duizend voet des te eerder
beschouwen als de hoogste grens , waartoe — in ronde getallen —
het gebied der ñora op Java zieh uitstrekt, uithoofde de drie genoemde
bergspitsen, die iets hooger rijzen, eene zeer geringe
uitgestrektheid hebben en daarenboven door hunnen steen- en rotsach
Ligen bodem slechts een schraal plantaardig bekleedsel dragen.
De opgaven, nopens de drukking der lucht, baren warmtegraad
en andere toestanden des dampkrings, welke wij bij de beschrijving
van elke zone laten voorafgaan, hebben betrekking op
den gemiddelden jaarlijkschen toestand er van, aan de benedenste
en de bovenste grens van iedere zone; ik heb dien zoo naauwkeurig
mogelijk voorgesteld als , uit mijne waarnemingen, die
niet op alle plaatsen even lang zijn voortgezet, kon worden
opgemaakt, Slechts op ééne plaats, namelijk, te Batavia, zijn zij
gedurende den loop van een gansch jaar gemaakt, terwijl de
itt 11':
I i
2 1 ä
beeren van der Wijck, Generaal-Majoor, en P. J. Maier, Apothecar
der l^te klasse, dergelijke waarnemingen gedurende längeren
tijd hebben voortgezet. Waar eene nadere toelichting noodig
mögt schijnen omtrent de medegedeelde resultaten en de wijze,
waarop zij verkregen werden, zal ik dit, in den loop der verhandeling
doen in Nota's, die ter behoorUjker plaatse zullen worden
bijgevoegd. De opgaven nopens de drukking der lucht zijn gereduceerd
geworden op het nulpunt der temperatuur van het
kwikzilver. De opgegevene gemiddelde temperatuur is de stabile
wärmte des bodems, die, naar gelang der verschillende hoedanigheid
des bodems, 2 ä 5 voet beneden den beganen grond wordt
aangetroffen en, gelijk de ervaring ook op Java heeft bewezen,
geheel overeenkomt met den gemiddelden jaarlijkschen warmtegraad
der lucht van het oord, alwaar de waarneming is geschied.
Te Pengalengan, dat op eene hoogte van 4400 voet boven den
Spiegel der zee ligt, werden dergelijke waarnemingen hijna gedurende
een gansch jaar voortgezet; in vele andere oorden werden
zij in verschillende jaargetijden, in de verschillende zonen van het
zeestrand af tot op eene hoogte van 10000 voet herhaald. Volgens
deze waarnemingen geeft de stabile wärmte des bodems,gemeten
door middel van een thermometer, die in eene naauwe en van boven
goed geslotene opening is geplaatst, een veel zekerder middel aan
de hand ter beoordeeling van de gemiddelde temperatuur van een
oord, dan de waarnemingen in de lucht , op welkelaatstgenoemden
de plaatselijke ligging van het punt waar de thermometer hangt
en de bijzondere gesteldheid van het omringende terrein een grooten
invloed uitoefenen. (1)
Verstout ik mij dan om, met mijne zwakke hand, de pen te
voeren, die het beeld zal ontwerpen eener tropische natuur, gelijk
Java kenmerkt, — waarvan de diepte niet gepeild, noch
(1) Reeds voor geruimen tijd had ik hst voornemen opgovat de thermo-psychro- en
barometer-waarnemingen , door mij binnen een tijdsverloop van 1-2 jaren op Java en Soe-
• matra gedaan , doelmatig zamen te stellen, te be werken en, vereenigd met deklimatologische
"beschrijvingen , reeds daar ter plaatse door mij ontworpen, uit te geven als eene
«Bijdrage tot de Klimatographie» dezer landen, waarin vele zeer boeijende en hoogst
belangrijke pnnten voorkomen. Eene naauwkeurige bearbeiding echter van dergelijke waarnemingen
kost veel tiid , en deie heeft mij tot heden ontbroken.
¡•Í .
i íi'l
si
f. -
í; 1
m.
i t kT