U47. nacht is'er een vrouv) by my komen vlug-
ten, en ik weet niet, wiens vrouw, ofdog-
ter bet (s. By wien zal die vrouw nu zoo
lang in bewaring blyven, tot dat haare
•ortenden, ouders, 0/ *»<*» opdagen , 0»
~ haar te naderen? Waar op alle die Raa-
den, wel wctende, hoediezaak gelegen
was, eenparig tot antwoord gaven: Het
, zal beßvoezen, «/<*/ zy by den Keizer zoo
lang blyft, 0/200 zy nergens zoo zeker kan
zyn\ en met bare genegenbeid by den zeigen
gekomen is\ waar op hy dan zeide;
Da/ is recht. En dan bleef zy daar,zon-
der dat iemand, uit vreeze des doods, zeigen
dorft, dat het de zyne was. Een litt,
die hy ontrent geen anderen, dan Princen
gebruikte, om dat hy quantzuis voor haar
nog eenigzins befchaamd en bevreeft was;
maar van zyne Ryks-Raden, en alle minderen
, nam hy die met geweld.
In deze quade manier van leven ging
hy voort, waar door hy zichby dezynen
zeer gehaat maakte j maar aan den anderen
kant was hy 00k zeer fyn, om zieh zel-
ven magtig, ontzaggelyk, en gevreeft te
maken, waar-door hy in ftaat bleef, om j
hen alle gedagten of hope van wrake af te
ihyden.
Na dat hy nu twee jaren het Ryk be-
ftierd had, verhief hy den voomoemden
Wira Goena tot veel hooger ftaat, en gaf
hem meer magt, dan hy oit te voren by
zyn vaders tyd gehad had j dog zyn oude
dienaars veranderde hy in jonge, gevende
dieampten aan zyn eigen gunftelingen, op
welke hy volkomen ftaat konde maken.
Deze verandering quam Wira Goena
als een ongemeen bewys van ’s Keizers
gunft voor, vaftftellende, dat de Keizer
dit op zyns vaders diere aanbeveeling, van
hem in zyne gunft te houden, volgde;
dog hy merkte niet, dat de Keizer hem
zeer liftig en ongevoelig van zyne befte
vrienden, en raadsliedenberoofde,endaar
door buiten ftaat ftelde, om zyne verdere
yoomemens tegen hem te verydelen.
Na dat hy nu raeende, dat- de tyd geboren
was, om zieh met een§volkomene zeker
heid , en buiten eenig gevaar, aan Te-
manggong Wira Goena, en aan alle zyne
andere vyanden, te können wreken, zoo
quam dien Vorft A°. 1647 een zeer goe-
de gelegenheid aan de hand, om zyn lang
öntveinsde toeleg na zyn zin uit te voeren.
De Baliers eenige vyandfehap aan die
van Balamboang betoont, en eenige van
hen gedood hebbende, veinsdede Keizer,
daar over zeer verftoord te zyn, tot zoo
verre, dat hy dreigde zelf na Balamboang
te willen trekken, om dien hoon op het
zwaarfte aan den vyand te ftraffen.
*s Keizers vrienden, en Raatsheeren,
die wel wifteri, dat hy dat niet meende,
ipraken dit zeer yverig tegen, pryzende
uitnemend Temanggong Wira Goena’s
hoedanighederi, en dat Wira Goena, enA**l^47*
zy genoeg in ftaat waren, om dit, buiten
eenig ongemak vau zyn Majefteit, en tot
zyn volkomen genoegen uitte voeren,ge*
lyk zy 00k terttond aannamen te doen.
Hy ging ’er dan met een groote moe* w‘-
digheid na toe j maar wierd door zekerera ocna‘
lieden, van den Keizer daar uirdrukkelyk.
toegefteld, onder voorgeven, dat hy ’s Keizers
laft niet wel uitgevoerd had, ver-
moord, ’c welk zoo ras niet aan hem vol-
bragt was, of ’t wierd 00k aan zyn ganich
geflagt in Mataram, en elders, gedaan.
Na dat hy Wira Goena, en alledezy-EBal*yncD
nen over den hoon, hem, riu zoo v e e l^
jaren geleden, aangedaan, dus geftraftgCn, cn‘
had i ontzag hy niet meer (gelyk wel be-
vorens) om zieh openbaar over dat onge-
lyk te verdedigen, bclaftende uit dien
hoof de 00k alle die eenen, die met Wira
Goena te zamen gefpannen hadden, om
hem aan den Keizer zynen vader over zoo
• een beuzeling (zoo hy nu nog zeide) aan
te klagen, als wederipannigen uit te roe-
jen, waar op veel duizenden, niet alleen
fchuldige mannen, maar 00k zeer veel on-
noozele vrouwen, en kinderen, elendig
om hals gebragt zyn.
Voor zoo verre dit nu zynen broe- DoS veinft
der mede aanging, hy veinsde, niet wel Zynbroc-
te weten, dat hy daar mede deel aan had, dec.
bewyzende hem 00k na Wira Goena’s
dood, veel meer vriendfchap, dan oit te
voren.
Deze Prinsegter, mede niet gek, en
van ’s Keizers toeleg zeer wel onderricht.
zynde, vertrouwde zieh zelve geenzins op
dat uiterlyke, wel wetende,. dat het van
binnen anders by den Keizer lag.
Hy merkte 00k, hoewel te laat, dat hy
van die zyne goede vrienden ontzet, en
bygevolg voor ’s Keizers lägen te blootge-
raakt,endat hem dierhalven niets zoo zeer
geraden was, dan een nieuwen aanhang
tegen hem te maken.
Vermits hy nu wift, dat de Keizer op Die met de
al zyn doen en laten letten liet,zoo meiri-
deh y , dat hy dit,werk niet ftiller.nogj°cKe^ ° m
zekerder,danmet berading der Mohham- tedoen
medaaniehe Priefters, ondernemen koti, vermoor-
alzoo zyn broeder ophen .de minfte ge- ‘Jcu‘
dngten, nog eenig quaad vermoederi heb-
ben zoude.
Hy was dan met hen, in’t geheim over-
eengekomen, om den Keizer m de R6n-
baan , terwyl hy daar met ftryden en
rennen bezig was, te laten ombrengen.
Hoe geheim 00k dit werk aangelegt ’tWclk uit*
was, zoo had 'er de Keizer de lucht af
gekregen. Hy fprak’er over met Pangfc-
rang Poerabaja, zyn.00m, die, daar o-
ver zeerverfchrikt zynde , den Keizer bad, -
dat hy zig dog aan zyn broeders bloed niet ,
fchuldig wilde maken. De Keizer beloof-
de hem dat met zeer diere woorden, en
G R O O T J A V ^A . i o i
Werdvan
de Keizer
in’ verzckc-
ring geno
Enzyn be'
fte vrien*
den gedood.
Waarom
hy denKei-
zer openbaar
aan-
tall.
Die zyn
roakkers,
en daar na
hem, doo-
deli iaat.
val hem , dat hy. zyn broeder daar over
aanftonds gaan fpreken, en hem belaften
zou, dat hy alle t’zamenzwcerders tegen I
zyn leven' hem zou hebben op te geven,
of dat hy anders betuigde aan zyn dood
onfchuldig te zyn.
De Prins ontkende alles met een groo-
tc ftandvaftigheid, en weigerde uit dien
hoofde, om iemand van zyne medeftan-
ders te beklappen.
De Keizer, die ’er egter al te wel af j
verzekerd, en derhalven ruim zoo yver*
Zugr'g tegen hem, dan bevorens, was,
beroofde hem aanftonds van al zynen Prin-
celykep luifterj bevelende hem, dat hy
met niet meer, dan 300 man, tot den
Temanggang Mataram, hun beider leer-
meefter, zou gaan, om wys te werden,
cn tot nader laft niet uit het huis van den
zclven vertrekken.
Eenigen van zyn volk, die hem ’t meeft
verdagt waren, het hy doöden, die echter,
om hunne vrouwen en kinderen nog
in ’t leven te behouden, eenige Priefters -
beklapten, hoewel hen dit zeer weinig
hielp, alzoo er geen anderen, dan alleen
zuigelingen, gefpaard wierden.
Radin Agong dien hoon, hem door de
Keizer zyn broeder aangedaan, niet könnende
verzetten, befloot' daar op zig lie-
ver dood te willen vegten, dan langer tc
dulden, dat hy zoo fmadig en veragt ge-
handeld wierd.
Dierhalven moedigde hy yo o f ¿0 van
zynedapperfte mannen uit een getal van
300> hy nog had, en verftoute zieh
met hen, om op dien tyd, dat de Keizer
met zyne Grooten in ’t Gerichte zat, na
hem toe te ryden.
Men zogt hem wel tebeletten ,om bin-
nen te komen, dog hy,ende zynen, baan-
den zieh den weg, met allen, die hente-
genftönden, dood te flaan.
. Zoo ras de Keizer dit gewaar wierd,
belaftte 'hy alle de medemakkers van zyn
broeder om ’t leven te brengeri, dog ver-
bood zyn volk, de hand aan.zyn broeder
teleggen.
In een oogenblik was dit uitgevoerd;
het welk van den verwoeden Prins be-
ipeurt Zynde, ^befloot die te meer, zyn
dood hoe eer hoe liever te [zoeken, vallende
als een dolle leeuw op hen allen
aan. Hy wierd in ’t eerft nogal een langen
tyd verfchoont?dat veelen het leven ko-
fte, dewyl zieh niemand tegen ’s Keizers
laft verweeren dorft.
Daar op beval hem de Keizer nogmaal,
dat hy zou öphouden, en gaan nederzit-
ten, belopyende hem op zyn Keizerlyk
woord, het leven, zoo hy zieh nu nog
geruft hieldjmaar die Prins op datwoora
niet veel ftaat makende, en als uitzinnig
g^orden, dat hy alle zyn befte vrienden
verflagen zag leggen, ging nog veel driftiger
voort, om allen, die hy maar berei- A°. 1Ä47.
ken kon, -onder de voet te ftooten.
Derhalven gaf de Keizer laft zyn paerd
te do.iden 5 dog ziende, dar hy egter even
hardnekkig bleef,en een menigte menfehen
nederveldde, tragtende dus by den Keizer
te komen i waar töe egter, door het
groot getal der lyfwagten, geen kans ter
wereld was; zoo zeide de. Keizer, na dat
hy een van zyn befte vrienden, een ftok-'
oud Heer gedood had: Myne Ryks-Raa-
den, iaat niet toe y datier een man van uw
gedood werde, ik ben onfchuldig aan myn
broeders bloed, doet uw befi, om hem te
doen bedaaren-, en zoo hy niet w if ik laat
hier myn Heer en leader xv/oar door hy zyn
Oom, Pangerang Pocrabaja, verftond)
om ulieden nu verder ordre te geven onder-
werfende mynen wil aan zyn welbehagen.
Daar op vertrok de Keizer j dog alzoö
de Prins ondertuffchen, wel verre van tot
reden tc komen, nog een Heer van groot
aanzien ter nederilak, liet Pangerang Poe*
rabaja dit den Keizer weten, die,tenein-
de van zyn gedult geraakt zynde, laft gaf,
dat zy zieh nu verweeren, en hem niet
meer verfchponen zouden, na welk ¡bevel
hy aanftonds doorfteken wierd.
. . Mogelyk zou iemand mögen denken, Waarom
wat reden'er geweeft zy , dat de . Keizer hy hem
hem niet liever yatten, en in een eeuwi- n‘et vactc^
ge gevangdnis zetten dede; dog de Ryks-1Ut*
wetten laten niet toe, dat een minder een
Prins van den bloede aantaften mag; alzoo
zy als heilig werden aangemerkt, waarom
zy ’t veel beter engevoeglyker keuren
laft tot zyn dood te geven, dan om hem
dus gevangen te nemen.
De Keizer zyn broeder nu quyt, en in
ppzicht van de vaftigheid van zynen throon
veel geruftcr zynde,. veinsde echter om
Zyn dood zeer bedröeft te zyn,latendeten
bewyze van dien zyn hair van zyn hoofd
affehrappen, en betreurende eenige dagen
zyns broeders einde, dien hy toen zeer hecr-
lyk liet begraven.
Hoewel hy nu gerufter was, was hv
dat egter niet volkomen. De Priefters
fchoten’er nog over, en die moeften mede
uit de wereld , zou hy ruft hebben.
Hy gaf aan vier van zynegrootfte gunftelingen,
Badja Maas,zynen Neve, T f .
manggong Aria Natä Wangfa, Temang-
gong Soei-a Nata, en Kijaij Ingabei Wira
Patra, volftrekte laft, dat ieder van hen
alle de Priefters ieder in zyn aanbevolen
landftreeke in ’t Zuiden, Noorden, Oo-
ften, en Weften van Mataram, zonder
eenen te laten ontkomen , om ’t leven
zoude brengen.
Om dit Vooraichtig en zeker te doen Dmtookd
namen zy eerft in ftilte al hunne namen ^r*e*
en geflacht-lyften op, onder vooreeven’ ft" s' inc“
dat de Keizer voorhad, hen allen van deMauiain.-
minften tot de meeft en, die in de landftree-
N 3 ke