4 6 . B E S C H R Y
w c l dertig duizend huisgezinnen fterk Zyn.
In dit Eiland zyn nog v yf groote Rieden
, te weten, Maduretna in ’t Weilen,
wat ooilelyker Ambalega, ten Zuid-Oo-
flen van ’c zelve Sampandrie mylen 90-
| Helykcr, ontrenfeäaidden in || Eiland, Pa-
tnakafläm,; eud vier mylen ooilelyker de
Stad Sammaftap.
- ?,e ?tad e, De Stad Maduretna - Madurct- i n w lePst ontrentdrie my- na; len van 3t weiter*itrand. ai, niec ver van
eeijTh’oög gebergte, ten Zuidenvan’tzel-
vefgelegen..- - Zy is wel de grootfte, en
¿^bornaamfte ftad van ’t Eiland, en de
•Hof-ilad van den Prins van Madura.
1 Men heeft daar een groot getal huizen,
van welke zommige al vry fraei van fteen
en hout gebou w t, hoewel de meefte van
• bamboezenszy n.
Daar is een fraei Hof van den Land-
voogd, een ichoöne Pascebaan, een zeer
wyd- uitgeftrekte Markt, en een.o.ogemee-
ne-- fraeje Mooriche Tempel. In deze
ftad zyn w.el zeven duizend. huisgezin-
DcStad ; nen* Ih n
AmbaWa. Twee en eenhalvc myl ooilelyker (dog
0 . wel zoo zuidelyk) legt de Stad Ambalega,
die wat kleener dan de vorige, niet zeer
fraei gebou w t, mede ten Noorden van dat
zelve gebergte (dat zieh tuflehen Sampan
en Sotia vertoont) pas een myl N. ten
W . van Sampan gelegen is, en ronaom
een fraei bofeh heeft. Het gezag ilaat hier
aan een Ingabei, die wel over vier duizend
huisgezinnen gefteld is.
-Het fraeiile, dat men ’er heeft, is de
Mooriche Tempel. De Pascebaan is redelyk
groot, en daar is een zeer bequame
markt-plaats. En dit is wel ’t voornaam-
fle, dat men’er af zeggen kan, als dat’e r '
nog twee dorpen by leggen, die wel drie
honderd huisgezinnen fterk zyn.
De Stad D g ftad Sampan, die zieh een myl ten
ampan. 2..O. van Ambalega vertoont, is wel zoo
groot, en vry fraejer door de bank van
gebou wen. Men heeft ’er een ichoonen
Dalam, een groote Pascebaan,twee groote
en fraaje Moorfchen Tempels,een cier-
lyke Markt, en verfcheide houte huizen,
. die ten deele van ileen zyn; eh zy legt j
tuflehen twee gebergten in, die pas bcoo-
ften die ilad eindigen. Men oordeeld ,dat
’erruim vyf duizend huisgezinnen in de
zelve, en, nog wel vy f honderd in die
twee dorpen zyn, die ’er by leggen, van
welke het een zieh ten Noorden, en ’t
ander Zieh beooften die ilad opdöet.
De Stad De ilad Pamakafläm, die drie mylen
iam2 * ° ° ftelyker Is cen van de fraeiile op
dit Eüand, ftaande op zieh zelve, enon-
der de beicherming van haar Edelheden.
Z y is van groote ontrent als Sampan, en
heeft byna het zelve getal van . huisgezinnen.
. De Prins, die hier ’t opperbewind
heeft, voert een grooten ftaat, 00k heeft
V I N G E v a n
hy daar een aanzienelyk Hof, dat na qe
Javaaniche tränt vry net en groöt is. Ze-
derd A°, 1708 is hy op zieh zelven, en
buiten den Panombahan geileld.
Men heeft ’er een zeern fraeje Mooricheh
Tempel,een zeer heerlykePascebaan,een
wyde eh cierlyke Markt j en een groot
getal bamboeze huizen.
Ten Weilen, ten Zuiden, ten Noor-
den, en ten Ooilen heeft men vyf dorpen
’er by leggen, die al zeer groot, en
wel duizend huisgezinnen fterk zyn..
Van daar tot de ilad Sammanap tae ,De stad
Ooft-aan, heeft men vier en een halveSanunanaP
myl van nooden, eer men ’er komt.
Dit is een ilad,, die van de twee von- '
ge niet veel verfchilt, dan dat zy wel zoo
groot is. Eenen Sederma~plag*hier ’topperbewind
te hebben * dog hy is gekriil,
•ftaande door zyn zoohtgeopgevolgtte werden,
terwyl zyn vrouw, Radin Ajoe(dat
de fchoone Princes in’t Javaanich betee-
kend) daar onder ’t opzicht harer Edelheden
het opperbeilier hqeft.
Dit Sammanap was kort, voor A°. 1707
mede op zieh- zelven, en deze Sgderma
(die zieh zeer trouwlöos droeg) als Prins
’er over geileld.
Zy is wel zes duizend huisgezinnen
fterk,. en heeft 00k een zeer fraei Hof,
twee fchoone Tempels, een deftige
Markt, en een zeer nette Pascebaan, die
zieh äl yerre uitftrekt.
Ontrent de zelve leggen aan de Opft-
kant een,en aan de Nöord-kant twee dorpen,
die te zamen wel vy f honderd en
vyftig huisgezinnen uitmaken.j^^s^^^
Dus zien wy dan, dat ’erop dit Eiland
zes fteden, en twee duizend een en veer-
tig dorpen zyn, die zamen agt eh zeven-
tig duizend, drie honderd, en vyftig huisgezinnen
hebben, die vy f menfehen ieder
gerekent, een getal van drie honderd een
en negentig duizend, zeven honderd en
vyftig zielen uitleveren ^ hoeydJgr, E^og
veel meer ingezetenen zyn, als men het
ten naauften wilde uitpluizen.
Heteenige riu, dat nog tot dit Eiland
behoord, en ’t gecn in ’t zevende beftek-
kaartje eigentlyk voorkomt, is een kleen
Eiland, Poelo Pondi genaamdCdatOoft-
aan zeer dicht’er by legt) en ’t Eiland
Giljoen, dat een groote myl ten Zuid-
Ooften van Madura legt, en een grqpte
myl lang, byna een myl breed,enopeen
R if gelegen is.
Na dat wy nu het Eiland Madura . al-
omme befchouwt hebben, gaan wy weer
na de kuft van Java, om, daar wy ’t by
het dorp Mering laatft gelaten hadden, nu
verder Zuid-Ooft,aan deze Noord-Ooft-
kuft te bcfchryven. .ü
E<en myl.,.of wat meer, tenZuid-Oo- Vcrderebc*
ften van de Ri vier van Meringaangaande ^ir^v‘DS
(daar't laud twee hoeken maakt, en ten kuft'
Noord- van J*y».
Noprd‘Ooften van welke her Eilahdje
Merigare , en daar maar eeh kleene door-
tocht: tuflehen beiden is) ontmoet meri
eerft den hoek van Ladja, en wat verder
derRivier van Roma, en wat verder nog
een Riviertje, daar na 't dorpje Sieker
Woeja, en dan het ftedeken GrefliCi Deze
drie dorpen zyn rüim vier honderd huis-'
gezinnen, en Greffic alleen’er wel dui-
, zend fterk.
Hefjtcde- Dit is die vermaarde en äloudeflad^die
■ • rc c,de Portugeeíché ichryyersdoorgaansAga-
cime (dat zeer weinig na Greffic gelykt)
noemen,. en die van ouds 00k by onze nahe
is bekend geweeft, gelyk wy in oude
tyden daar al mede een Comptoir géhad,
en nu ’er nog twintig Soldaten hebben.
Dit.plagt een vermaard Konjngryk al
A°. 1 y 1 o. te zyn, gelyk wy dat in deza-
ken van Ternate^, toen de Koning Zaina
labdyn,, en in dié van Amboinaf toen
Pari Tpeban ’er na gingen , eh verder üit
het verhaal van den Ämbonfchen Schryver
Ridjali getoont hebben, dat de Koning
van Gin (dat ’er ontrent légt) die van Am-
boina verfcheide rriälen met zyn Volk', en
vaartuigen onderfteunt heeft.
Het is een fraeje ftad ,-waar in een Te-
manggong het opperbewirit heeft. Ten
Weiten heeft z y , en voor al 00k by Gi-
ri, een zwaar gebergte. ;
■ Mj en heeft in dö zelve veel fraeje hui- 1
Zet^, zöo van den Temanggong, en andere
erooten, als van de Chinpezen . dfe
Eier al'tedely'k fterk 2¡ytí j en-hiér ookeep
Kapitein , en een Luitenant hebben ,' be-
Jialven dat ’er zeer veel gemeéne woonin -
gen zyn.
. Zy legt aan een groot Rif, dat1 egter
«niet belet dat deze plaats <zecr fterk beva-
ren werd, álzoo de Ghaloepen, en andre
vaartuigen, daar van de OofterfcheLand-
voogdyen jaarlyks áangiei-ende L van daar
veel r-yft-, zout . en allerlei andere waren,
Vervóereny ’t geeh- denrhahdél daarohge-
meen groot , en de ftad zeer levendig
maakt.
Men heeft’er een uitiqhietenden enuit-
ftekenden Oöft-hoek, van welke de kuft
wél een myl Zuid-Weft-aan infehiet , daar
men Jatan, ende Riviér van Seteraheeft,
van waar. de kuft weer , na een kleen ¿pót-
je met twee hóeken gémaakt te hebben,
wel drie mylen Verre recht na ’t Ooften
lpöpt, alwaar men de Rivierkens van A-
monje (af en aan den hoek van Kamalöp
Madura, en waar by zig drie kleene droog-
tens vertoonen) van Annak, van Watoe,
én daö nog drie kleene Rivieren ontrent
de ftad Soerabaja ontmoet.
- De zes dorpen :91 bóven geiöeld, • kyn
fUim agt honderd huisgezinnen fterk.
S S « t o Greific, Zuid-Wcft-aan eca
kleen myltje, heeft men het ftedeken Gi-
-ri j dat door zyn-pragtigen Tempel (al-
.
I waar oök een Pattombahan, een van de
riazaten van Sjeich Ibn Moelana op een
bergje, in een hoog pragtig graf, mede
vol omgangen; dog zorider verder ciera-
gien , begraven legt) een van de drie vermaarde
op Java, zeer beroemd is.
Hier heeft een Panombahan van ouds her
’c bewind gehad,zynde in oüde tyden eeri
Koninkryk geweeft. Men gift, dat hier '
wel twee duizend -huisgezinnen zyn j 00k
is dit ftedeken, dät al vry groot is, vari
de gemeene eieraden der andere fteden niet
misgedeekj.
De ftad Soerabaja is een van de voor- De Stad
naamfte en grootfte fteden des Rylcs. Zy Socrabaji*
legt aan een groote Rivier, die men op-
vaart, die men eigentlykft de Rivier van
Kadiri noemen möet,ren welke daar, gelyk
nog met drie andere fpruiten wathoo-
ger,uitwaterd.
Zy beflaat wel een myl in denomtrelcj
en werd gelchat wel tien duizend huisgezinnen
te hebben, over welke de Prins van
boerabajafdie dit gemeenelyk vanjangrana
werd, ‘ en de tweede Strand-Heer des
Ryks is) het opperbewind heeft.
Deze voert een zeer pragtige ftaat, eri
heeft een fraejen Dalam, of Höf, en
in 00k een ftal voor zyn Olifanten, aan*
gezien hy rioit eenig biaoek van ftaat te
vöet döet, maar doorgaans met een vari
zyn broeders öp een grooten Olifant, op
welken een getralide zitting voor twee
menfehen gemaakt-is. Behalven zyn hof
zyn’er veel andere, fraeje huizen vanfteeri,
zoo van de Kapitein van de'Chineeßn
(A°. 1706 Tamkeko, en in de wandeling
Kenio genaamd)en vaneCn groote meenigte.
Van Chineeicn, die hier zyn,als van vee-
le anderei’ Ook zyn’er veel gemeene hui-
zen, die zig vry wyd uitbreiden.De ftra-
ten v zyn mooi breed ,en ’t is zeer
gemakkelyk, en vermakelyk, dat zy aan
de Rivier legt'.
Meri heeft daar een zeer groote Pasce-
, w'äariri ik> menigmaal den Prins met
de Princen zyne drie broeders, en veel
andre grooten , te paerd tegen malkaride-
ren heb zieri rennen, en metdelancie ftry-
den, van welk Spiegel-gevegt w y , daar wy
Over de zaken van Java handelen,breeder
zullen ipreeken.
Hier js' ook een zeer groote Markt-
plaäts tuflehen de Vefting .der E. Maat-
ichappy, en tuflehen zyn Hof gelegen,
kate alleS heel Soed koop krygen
De handel' van Ryft is hier 00k zeer
groot, waar mede de Chineeien zi» £e-
zig-houden. Zy kan in tyden van vrede
(gelyk 00k Paflaroewan) wel twee,enriu
nog wel een duizend Kojangs meer (zynde
javaanfehe laften, ieder varifooo ponden
daar een Chmees laft 3770, eri een Holl
lands laft 3000 pond gerekend werd) op-
hroigen. Van