n o J A V Ä A N S C
verbëvorëns reeds breed genoeg gefpro-
*7«* ken, en waar by getoond is, dat zyn
Edelheid van Riebeck ganfch niet wel
met my in dit ftuk gehandeld, haar E-
’ delheden mifleid, myn «enen brief, aan
hen gefchreven , agter gehouden , en
daar door aan haar Edelheden, tegen zyn
beter.weten aan, ceri verkeerde gedagtc
van my gegeeven had, op welk klaaren
onwederfprekelyk bewys van-my, die
Raad ook(gelyk wy getoond hebben)goed
gevonden had, my volkomen vry en on-
verWaard h u ld ig te verklären, en den Filcaal zo
byeenpa-“ zyne* ak in myne Icoften, te doemen,
, ngheit die hem door haar Edelheden, en uit de
van Item-kas der E. Maatichappy, ook vergoed
meo. zyn, daar dit haar Edelheden zelf, en niet
de E. Maatichappy, behoorden betaald te
hebben , alzoo dit maar een werk van de
groote drift van den Hcer van Riebeek tegen
my, niet ovëreenig quaadvan my tegen
zyn Ed: bedreven, maar alleen uit
wraak tegen my over’t beletten van den
druk van’t werk van zyn Zwager de Heer
Leydekkerwas, wëlke drift van zyn Edelheid
de andre Heeren, nadatzy zoklaar
zien konden in dezen door zyn Ed : miileid
te zyn niet blindeling moeften opge-
Vplgd, maar tegen de welke, gelyk ook
tegen myne ongegronde verzending tegen
den laft der Heeren, zy zig behoorden
aangekant, myn recht voorgeftaian,
et) aldus de E. Maatfchappy van die on-
redelyke onkoftcn be vry a te hebben j
maar niemand van de Heeren had liift,
om zig tegen dien fcherpen Heer Gouverneur
Generaal aan te kanten, keu-
rende het beter, van my hetgrootftege-
weld van de wereld aan te doen, ei> de
E: Maatichappy die onnodige onkoften,
die deeze: Heer (om recht te fpreekeri)
alleen behoorde betaald te hebben, maar
ftil te laten betaalen, als om , met zig
daar tegen aan te.kanten, dien heer aan
den haís te krygen. Een zaak waar van
ik hier niets meer zeggen zal, om dat ’er
elders brcder van geiproken word.
■ no Men kan wel denken, dat een vonnis
.harer E- ten mynen voordeele, by eenparighejd
dclheden. van ftemmen door dea Rechter, zonder
aanzien van die Perzonen, die de eerfte
van den Lande aldaar waren, en tot hun
nadeel uitgefproken, cenongemccnelpyt
I I R 7 . A A K E N
aan háár Edélheden moel-gegeevert heb-
ben, gelyk die-ook .eqnigc tyd oorzaak 17 ri-
was, dat zy my myne verloffing na ’t
Vaderland, al om my te plagen, zig aan
my onfehuldige te' wreékén, en om my
tot dien togt na Ternatc te dwingen, wei- Beni
gerden, hoewel men my die een maand?yi i vetr~
o f twee daar na, ziende, dat ik op een ¿an.8 °c
Zedige wyte by myn weigering volhar-
den bleef, toeftond, en den 11 Juliver-
I löf gaf, om n a ’t Vaderlaqd te vertrek-
ken, gelyk daar op myn reize dérwaarts
in’t einde van dát jaar gévolgd is. _
Den f January belloten haar Edelhe-y¿™
den omtrent D. Jacobus van der Form, de Kn(h
dat hyj in plaats van na Amboina, daar '
hy dienft doen kon, na de Kuft van Coromandel,
daar hem dietaalniet ter we^
reld tepasquam, gaan zou, waar uit hier
weder te zien is een klaare blyk van haar
Edelhedens wonderlyke verzending van
Predicanten na plaatzen, daar de taal ,
die zy geleerd hebben j niet gebraikt
werd, en dierhalven van geen nuttigheid
is > een daad, bequaam, om de luft van alle
yverige Predicanten uit tebluifehen. Hy
vertrok derwaards in Mey, daar hy weinig
jaren geftaan heeft, zynde den z A-
pril 1717 overleden.
Den 1 f dito vertrok D . Slangenburg Van siañhier
na’t Vaderland, en den 10 Ffcbrua-'j’*”^ ! Í
ry veticheen hier D, Gellius Geldeßna, die deríand.
in May ondertuflchen nog een togt na Ja-,
para en Java’s Ooft-kuft deed. Men
hoorde in die zelve maand ook, dat D.D.-Botcr-
Boterkoper in Ternate overleden was. koper <v
Den i z M ^ wierd,D. Abraham Fey-Mt\é^tp.
lingius hier als vaft Predicant in de Ncder-
duitfehe gemeinte beroepen. ' r ' mSeS"
Den 31 Juli verfcheen hier D. Göde-
fridus ’/ Hoen Hoogendorp, perdeSam-
fon, van Höorn.
Den 15 Auguitavertrok D.
na Ceylon, om op Gale te Jeggen: : Ceylon:
- In ’t begin van December ben ik ná *t DeSchry-
Vaderland mét’t Schip d’Engewormer ver na ^
vertrokken, verblyd zynde, dat ik ein-
délyk uit het geweld van zulke onbillyke ‘ -
Overheden, die ik geen reden ter wee-
reld gegeeven had, geraaktben, tot nog
toe niet könnende vergeten, dat de Heeren
17nen zieh hier aan niet meer hebben
laten gelegen zyn.
Van den G O D S D I E N S T. i t i
N E G E N T I E N D E H O O F D S T U K .
Fervolgder zaaken van den Godsdienß op Java van de jaaren 1714. tot 1722. Magi
van den Prafes. Wyze van Kerkelyke Ordonnantien. Noamen der Predikanten
dp'ßdtAvia aangeland. Naamen der Predtkanten in deNederduitfe Gemeinte op Btt*,
tavia beroepen. Naamen der Predtkanten in de Poriugcefe Gemeinte. Naamen der
\ der de Portugeefche Predikanten , beroepen om Duitfch te prediken. Naamen der
Mccieitfe Preaikanten van Batavia. Naamen der Predikanten op V Eylxnd Ctnruft
beroepen. Naamen der Ouderiingen en Diakenen van Batavia.! Naamen der Heeren
Politique Commijfarijfen van Batavia , Bedienden op Batavia , en hunne Koß«
" gelden maandelyks.
A. 1714.
f N ’t begin van dit jaar vertrok D.
’t Hoen Hogendorp na Temate , en
- zyn hier verfchenen de Predikanten
D. Antonius van Brummen , D. Jo-
Temâîê annes Koekenburg, D. Cornelius Sehre-
r&W^vêlius , ook quam in dat zelve jaar aan
■BP dé Caap de goede Hope D. Petrus van
H.iseoX-Aken, -als Franfch Predikant.
kejjaan
de Caap.
A. 1717.
D. Thornton was aan de eene zyde lam,
en op nieuw beroerd geworden.
i7*?' D. van Brummen is verzonden na Am-
D.Thom-^0jnas £) Boekenberg na Banda, en zyn
verfchenen D. Engelbertus Cornelius N i-
roerd. naher, D. Adolf van der Win^ D. Adria-
Ts, Nina- nus Ens, D. Jeremias Pars, D. Joachim
ber hier. p efrus ¿e Cluyfenaar, en Johan Coenraad
Alberts.
Ook quam dit jaar voor Ceylon uit en
op Colombo D. Jacobus de Jong. En
van Temate zag men hier D. ’t Hoen Ho-
gendorp verfchynen.
Ook verfcheen hier uyt Amboina D.
D. Parent en Groenewoud , die na *t Va-
dcrland gingen 4 gelyk ook D. Feylin-
D.vahder gjus ^ 00|ç is D. van der Sluis fchielyk
ldffl.VCr> overieeden , en D. van Schie uit Banda
hier op gezonden , die hier den 20 Juli
ftierf.
A. 1716.
Dit jaar vertrokken D. Ninaber en D.
D D Ni- 'oan - ^ tn na ^m^0*na 5 O. D. Ens en
naber en Pars na Banda , D. D. Alberts en Clui-
van der fenaar na Ternate, en D. ’t HoenHogen-
ra dorp na Malacka.
mboma. ^ it Amboina verfcheen hier ook D.
van Brummen j eri uit ’t Vaderland de
Predicant D. Jacobus Cantor ViJJeher van
de Cläifis van Schielandj en nu was het
derde jaar, dàt Onruft en deRheedeniet
bediend wierd.
Ook-vertoonde zieh hier als nieil aan-
gekomen D. Petrus Nicolai, D. Antonius
Noyer verfcheen hier uit Banda, deedeen
• togt na Java ’s Ooft-kuit , en ftierf kort
na zyn wederkomft in Oftober hier.
ln dit jaar is D. Scbrevelius■ ook ha j> schre-
Coetsjien geibnden. velius na
Coetsjien.
A. 1717.
In dit jaar quam D. Goting vari Üoe- ,,— -
tsjien , na dat hy A. 1716 verlöft was, : 17174
en is op de reize na Batavia in de ftraac
Sunda , o f omtrent Sumatra overleden, r- -
en Cwtor Vifcher ^ na dat hy ondertuflehen
na de W e ft- küft gewéeft
was, derwaards gezonden,
velius te vervangen, die in May overleë- eBjüB*
den was.
D. le Boucq verfcheen hier öok- vanD. ie
Ceylon op zyn verzoek , zyride öp Co> Boucqvan
lombo vervangen door D. G ui lie Im us Cd- ^eylon-
nyn9 van Gale daar beroepen} öök quam
hier uit het Vaderland D. Jacobus Runet , .
geweeze Predikant tot Roermond , D. Reaet
Cornelius Perb 'ts , D. Joannes PhVippüs ‘
Wetzelius, D. Jacobus van Jever yen D.
Petrus Cronenburg, Welke laatfte Vari
Hoom gekomen, hier in de Nederduit- ^
fche gemeinte , in D. Feytingius pkats
in September , omtrent twee maandén
na zyn komft beroepen is.
Den iy November is hier ook D. van
Holten, gelyk op Gale D. Geldeßna ovev-^ ^ van
ledert, en D. Thornton, dit jaar in Aü- enGeldc-
guftus door de Heeren iynen Emeritus fmaover-
gemaakt, zullende nu maar f 30 gülden Jeden
ter maand, doe geen buiten- voordecleri * hom-
meet trekken. j .
A. 1718.
In Februari vertrok D. Nicolai van
hier na Banda, en D. Renet na Amboi- 17
na.
In dit jaar verfcheen hier uit ’t Vaderland
van Amfterdam D. D. Wybrandus
Scevola, geweeze Predikant onder de
Claflis van Sneek, in Vriefland, Mozes
herman/à ,