io6 J A V A A N S C H Ë t A A K E N
170*. «HEI 'i roote nietioegcfldten, en't
' ligtI «fl op den kandelaar gezet is,
eh niet alleen die geehin die in buis,
maar ook die buitenzyn,fleets fchynd,
. niet onder een Koren-mategeftelt morde,
ten einde het gekrookte riet van
dit teedere Chriftendom niet verbro-
ken, en de glimmende Glaswieke met
uitgebluft. word.
Batavia den t i U.Eerw: dienftwillige
"Maart 1708. - Dienaren.
Was onderteleni.
Jacobus óp dén Akkër,
en
Augufts. Thomton¿
Hërmannus Koldedëhorn.
Syn: P: Tr Præfes..
W . v.d.Lclÿ. Joh. Marens. Syn: E: T :
Scriba.
J.Hengft. jacobus op den Akkei*;
A. Deldym. Augufts. Thornton;
Hero Crul.
G. V; Holten.
J. Camper.
J. Pelgrom.
DeSchry- Mën ftioët tot nader opheldering van
^ êevalï ookweten, dat de Heer Öp-
per-landvoogd van Hoom, een groot
vy and van de Portugefche Predicante^
en voor al van die oudlten Heer zynde,
de Maleitfe Predikantenzigdçar van tot
nadele van dië ëerftë hebben zoekentë bedienen
j maar ik bën van oordëel dat dien
Heer Opper-Landvöogd (daar dog alles
Voor oparayen móét)en nogveel meër dë
Maleitfe Prëdicanten j groot ongelyk in
hunnë ftelling hadden, en dat} fchoon
de Kerkenraad den 16 A pril’t vërzoek
der Maleitfe Predicanten, om deb diënft
maar in ëene ën dè zelve Kërk toeftond 3
. *er niet dwazer en tegenftrydiöer in dë
Wereld konbedagt werden 3 als dië tweé
Kerken, diëzovëelinallédëelenverfchil-
den, onder ëen te willen mëngcn, be-
fialven dat ook die ftelling dér Maleitfe
Predicanten 3 Art. 8 3 te weten 3 datdege- !
mëene Maleitfe taal alhier de zelfde is !
inet die j waar in gepredikt werdj vlak
tegen dé waarhëid aanloópt 4 alzoo zy
hoogMaleitsPrëdikënj die oriéindig van
dë gemeene Maleitfe taal verfebild, van |
wàar het ook komt* dat ferfomtydsniet
boven f o f 6 menfchen iii hunrie Kerk
verfchynen, om dat zÿ die hooge Taal
niet kortnen verftaan, dat hen Vàn de
Portugeefche Predicanten vry zedig by
haar antwoordöp art 6. en het tweede onder
Lid erinnern werd.
De «4. Juni verfeheen daar Claäs Jacobszoon
de Langeper de Haack, van Enkhui- -
fen jen den 14 dito quam hier D, Jacobus D- JaeoB.
van der Vorm, uit Amboina. stl dcr..
De 18. dito wierd ook D . ¿X iiS !
aangezegtj om de Weft-kuiltegaanbe-
\ zoeken.
De iz . November verzögt D. Stairi- D> jac T
pioen^ z o by ’t Extraft van den4 dezerd. Vorm
bleek, als meede de Landvoogd van Ma- na Malac-
lacka, dat zyn Eerw. van daar mögt ver- k*‘
- löft werden j weshalven haar Edelheden
goedvonden dien Heer te laten opkomen3
en D. Jacobus van der Vorm, dienureeds
vry ervaren was in de Maleitze Taal, en
dierhalvön in Amboina niet nut was, naar
Malacka (daar hem Zyn MaleitS niets tcr
wereld te pas quam ,) te zenden, gelyk
die taal voor zyn Eerw: zedert 3 mits hem
naderhandnade Cuftj daar hem die mede
niet te pas quam, te zenden, geheelon-
nut geweeft, en gebleeven is.
Den z6 dito verfcheen D. Groenewout, Groc-
hier van Nagapatnam gekomeri, en kreeg ncw°ut
eenige gefchillen met den Kerkenraad, K t
die al viy hoög liepem .
Den 10. December wierdeh hu ook de
verfchillen tufleheri D; Groenewoud\ die
den Kerkenraad op. haaren eifeh eerft ge-
noegengaf, bygelegt;
A. 1705^;
Den 7. Janüary vertrok D. Groenewoud
weer na Nagapatnam, ook bleek nu
dat D. Le Boucq den z December van de ¡9gjß
Gaap met ftilftand van fbldy hier gekd-
men 3 en door de Regeering aldaar mdt Caap;
Zyne ftükken herwaardts 'gezonden
was, die by deze vergadöringe nader D. Peilin-
zouden gelezen eh örtderzogt werden! S*0® van
Den 10 dito verfcheen hier D.
FeUingius ook weder van de Weftkuft;
Den 4 February quam hier Joannes
BüCerus als Krankbezoeker, per Garthago.
Ook bledk by Extraft vari den 29. D a d
January 3 dat haar Edclheden D. van der si'uL vct-
Sluys om zynen ouderdom van Önruft ge- fchoond;
liefden te Verfchoonen 3 zonder iets van zy-
ne Soldj^j buiteii voordeeleh^ Tpf Rang
in Vergadering te verliezen , zullende als
zyne gefteltenis dat toelietj.eh als ’t nq-
dig was 3 in de Portugeefche Kprk dienft~
doen, en^ondertuflehen D . Feißngiusden
dienft öp Onruft voor eqrft waar riee-
inen.
Öofc hleek den 4 Maarf 3 däf haär E-
delheden by Extradvan drti lQ December
1^08. belaften, dat de Maleitfe en Vcnock
Portugefehe Godsdienftin.beide de voor- der Ma-
'noemde Inlandfe Kerkenbybeurten 3 ,vol-
gehs *t voorftcl der Maleitfe Predicanten, toe
HevorenS gemeld , zou wäar^noomen ftaan.
worden, en , zo als de Kerkenraad dat or-
dentelyk goedvinden , en waar toe zig de
zelve
V709. zelve bÿ de naafte gelegenheid fehikken
zou.
‘ r-. -■ Ook wierdden 11. dito befloten by fnèer-
derheid van ftemmen', dat ieder der Póitü-
^^%©fe en Maleitfe Predicanteü'indelnlant-
rV. fc Kerken in zyn eigen taal by beurten pre-
diken zou. r
!d. Groe- . Den 17 April was D. Groenewoud nog
newoud hier, en nam de Rhee voor eerft nog waar,
najdfc hoewel hy in May weer na de Kü'ft
Kufl. . ging.
D. Stam- . Den 24 Juni verfcheen hier D . St'dm-
pioen van pión:van Malacka, zonder behoorlÿk Ker-
Malacka'. kelyk ontilag j dog beriep zyn Eerw:
- zig op den Kerkelyken brief, waar in geen
zaken van gewigt ten zynen lafte gevon-
den zynde j zo iS zyn Eerw: zitting in de
vergadering toe geftaan.
Den y Auguiti vond de Kerkenraad
?lhier goed, zig ’t oordëel over D. Le
Boucqs zaken in opzigt van hem daàr op
teantwoorden , t’önttrekken', om dat zyn
Eerw: aan ySynobden, als meede aáti de
Heeren i7nen, en aan haar Hoog Mog:
. daar óver gefehreven h'ad. g
Äanmer- Egter zouden. de zelve ter ordre van
VcrSD ^klheden haar oordeel daar over aan
Boucqs Ze^ve haar Edelhe'den voorftellen | dog
iaaken. 2*g, alzo die papieren politieque, ge-
richtelykej cn Kerkelyke zaaken behels-
den, tot geen ander oordeel 3 dan over de
laaffte, inlatën.
Waat onder hen verfcheide gevallen
Voorquamen , in welke zy oördeeldendat
zieh zyn Eerw: zo matig, en voorzigtrg,
als ’t-wel behoorde voor de ruft dier Kerk,
niet gedragen, maar zieh-in zaaken inge-
wikkelt had, die by ôns van geen, maar
wèl by die van ’t Pausdom van gebruik
zyhs. zettende op eigen gezag twee Kerkelyke
leden van hun ámpt a f , fchoon
zy voot zyn komft wettig gekoren ^ en
goedgekeurtwaren : Eenhandeling, die
rondom ongeregeld en tegensdegewoon-
te VM i onze Kerk was, door al ’t wëlk
hy zig in veel andere moejelykheden met
de Regeering ingewikkelt heeft, die
àanleidmg tot hetftilft'aan van zyn dienft
gegeeven hebben, die herti door-de Regeering
maar voor den namiddag om
verder onheilen voór tè komen , aange-
gezegt was na tc laten, waar op hy zyn
dienft weer had behoorert aan te pemen ;
en te vervolgen, alzoo zyn zaak daar
doqr niets quam te lyden, daar de Kerk
vecj door het ftilftaaù Van zÿn dienft
p.b.Ma- , Ook wierd aan D. Dv Marens en Stam-
s S - 611 P oen huphe verlpffing na ’t Vaderland
pioenna’tden 3 dito by haar Edclheden toege-
yadcil ftaán, gaande de eerfte in zyn volle
fatzoen, dog aan D. Stampioen gaf de 1
Kerkenraad alleen een Kerkelyke getui-
genis, met lall om zyne dimiffie enont-
flag-brief van Malacka t’üntbicdcn, alzo
dit haare poll niet was. Hoewel zy daar I7o_.
ontrent wel wat infchikking hadden mögen
gebruiken , alzoo zy wel wiften dat
fer groot gefehil tuflehen dien Heeren
den Landvoogd aldaar was.
Den 21 Oélober bleek ook> dat D.
Bartou uit de Portcigelche in de Ncer-
duitfehe Kerk in de plaats van D. Marens
volgens Extrait van. den i f Oilobcr
gefteldis.
Den 18 Novemberverfcheen D. Maar- D. Maar-
tens uit Amboifla. ' tens uk . .
Den 2 y dito quam de Heer Pieter
Vos', ordinaar Raad van Indien, den de Vos
Heer Douglas als Cömmiflkris Politico. Commis-
vervangen. : ' . faris polt-
Heden wierd ook D. Maar fens vëiioft', t*C(^'
en vertrok na ’t Vaderland.
Den 30 dito verfcheen hier als Predicant
D. Ediiardus Georgius SlangenbuYg
per Bcntvëld 3 van Amftèrdam.
A. 1710V
Den 17 April bleek*, dat D. Slangeh- »7so*
bürg, den 10 nä de Cuft doör haar E -0’^ '
delhcden beroeperiwas ,ei\den 19 Maart, „a" deS
dat D. Fetlingius eerft na Bantam, enCuft.
daii na de Weft-kuft vertrekken zou- D. Feilin.-
de. . g«us na
Omtrent de Maand Juni .deed zig Q^eefc
weer zekere Chineefche dogter op 3 ^.s’ge- Dogter
negen om Chriften te werden 3 verzoe- geneegeii
kende, alzoo haar Vader dit belette,’ de
bdcherming der vergadering hier ontrent,tewer ^
waAr oöitrent men de hulp häirer Edelheden
verzoeken zöü.
Den 10 November wierd de Heér defo Heét
Vos als Commiflaris politicq door denCaftdyn.
Heer . Cornell's Caft eiein , volgens een Commis?
Extrait van den 21 Oitober , vervangen.^ Poli"
Den 22 December quam hier ook wet- D.^ Groc-
tig van dé Kult D. Groenewoud3 öök iS newoud; .
by Extrait van den 16 dito Jß.Huppersnz
T ernate beroepen.
Vermits ik na deezen älleen berigten van
’t aanlanden , en verzenden der Predicanten
kreeg; zo zäl ikin ’t vervolg öbk ^aü
geen andre zaken fpreken:
A. 17111
D . Thornton komt in dit jaar vöor alsv *171!;
wegens belemmering van tong , geen
dienft doeride.
In. dit jaar verfcheen hier D . Joan- d gruyi
nes Bruining 3 die vän hier na Ceylon be- ning Ha
roepen, en op Jafnapatnam, gelegt is. Ceylon;
, D . Huppert£ vertrok zick en zwak nä
Tërnate. . ,
Ook wierd in dit jaar D . Chriftiaah
Poleinan, door haar Edelheden uit Amboina
als Predicant in de Pôrtugefché d. Poie-
Taal en Gemeinte beroepen, toen hy zyri man tiit
Portugeefch alvolkomcri vergeten; enAmboina*
Ö 2 hu