V o L É V E N
h .i’j^o.deäragón in de weg van de Arabifibe Kuß
febepen van de Suratfe Kooplieden geweide-
I B P W i m m goederen daar uit
gthgt, ja zelfs eenige 'fchepen, met lading
1 7 tä te n , enWaar uit in
de Moorfcne Länden veel tnoeijelykheeden
mortge tomen zyn¡ ten weiten ein de, tot
tuaadaardigheden,
ein Hasbul Hhockom van zyn Maitßeit
op dezen Stedevoogd , Amaret Chan, is
afgehmen, meldende, dat by Stedevoogd
van de Europiaänen in Suratte een gefcbríft
moeß nemen, waar by zy beloofden voor de
Jchade ter Zeete zullen infiaan, die in 'taan-
ßaande door Hoedcdragert zouden mögen ge-
pieegd werden, en dat zy de goederen, die
geroofd zyn, benevens de roovers, moeßen
■SB**, Ophrengen ; mitsgäders datgemelde
Europiaänen bot zouden moeten ver-
antwoorden de fibaäe, die *erbevorensreeds
geieden is , en dat zy , by weigering van
dien , tat zyn Majcßeits Landen moeßen
vertreiben, dierbalven prefenteeren wy dit
gefebnft, en belovin j ingevalle in 't aan-
fiaande de fchepen die van hier na, en weder
vän de A r a h f i b i kü ß berwaards door
eemge Hoededragende roovers Lomen geno-
mente werden, (V geen God verhoede) dat
wy de gemelde roovm niet bet geroofde zullen
vangen, opbrengen, 'en ') zelve prefen-
teeren aan de Minißers vän Suratta.enzao
met, zullen wy de gelederte fchade verant-
■woorde.M dock voor ongelutken <, die v a n
h o d a fb a n k e ly k z y n , kö n n en w y ons g e rn
b o rg en f i e l l e n , w e rd e n d e d i t ‘C o n tr a S t m e t
onza v r y e w i l l y g ea c c ep te e rd , en d e de g e e n J
die na dezen als Hoofd van otize Compagnie
zeude mögen tomen, za l gebenden zyn bet
zelve mede na te kmen, ende de ordre van
den Koning te geboorzaamen.
Suratta den aßen Februari À . iópp.
Pr. Setting, Matth, v. Hek, J.Dio-
?“ L \ r Huichdenbos, Willem Six,
J. de V c t , Frs. Dubbels, cnJanKoops’
En in bare r ÏË v erd raS den Heer Öpper-
Logiebe- Landvopgd, en de Raaden van Neder-
zettede. lands India tot Batavia zeer onbillyk en
onfmakelyk, voor¡ doch zyftondcn’eg-
ter, om goede redenen, het tweede hd
van dit Accoord, te weten, het gelei-
den der Moorfche fchepen, toc, in hope,
dat dit de getöOederen der Mooren
verzagten, en de gerezen verweidering
matigcn.ofwelgehed wegnemen mögt
Dit gefchiede düs twee, a drie jaaren
S t S S m t m nadcel van de
NederlandfcheMaatfchappy, datzydaar
by dne o f vier fchepen, en eens twee
gelyk, verloréri hebbeii.
D o c h als nu de Mooren zagen, dat
s D E R
geen betahng van de «mindernde .
fomma, by de Heer Ketting beloofd, 3'
voigde, hebben zy dien Heer, ende ver-
dere bedienden der. E. Maatfchappy in
de Nederlandfche Logic aldaar bezet ee-
houden, çn hen alle bedenkelykeatbreuk
gedaan, Na dat zy ’t ded, ’t geen zy
van de Engelfcheneifchten, mctgeweld
ook genomen hadden.
Als nu deze Heer A. itfpp, den fjjft
of. 17d.cn December, daar quam te iter-
ven, en door den Heer, Bernik Swatr-
degroon, een zeer verftandig en gaauw
Heer, vervangen wierd, heeft zyn Ed.
daar w d eenige jaaren aan een zier goe-
den handel gedaan, maar wanneer men
daar na van onze zyde mocite deed, om
dit verdrag weer in handen te krygen,
ontzagen zieh de Mooren niet, om dezen
befcheidcn eh gematigden Heer al
mede bezet te houden, ter tyd toe, dat
zyn Ed: door den Heer Pieter de Vos, met
een vloot fchepen ontzet, en A. 170a
daar vervangen is.
Men oordeelde dat deze vloot een fchrik
onder de Mooren, en hen ook totredeh
brengen zou, gelyk dit, zoo lang z y ’er
was, ook daar op voigde; maar zoo ras
was de zelve niet vertroklten, o f zyhan-
delden dezen Heer, en de verdre bedienden,
even als zyne voorzaaten, ettely-
ke maanden aan den andren.
Dit begon de onzen te verdrieten, en
!\en °P middelen denken, ‘om'deZe
gcweldenaars, vennits. alle.zagte voor- -
flagen.dog aiet hielpen, door.gewcld
eens tot reden te brengen.
- Zy namen hun flag dan zeer gelukkig n
wgarienkregeninhnnmagteenMoorfcE,,?'®"“
rane L Ì ™ ratte Keerde, en waaemh ae eWn CvCarn ™hu nSnu-ee fecaMMpmooetts
grootdleHeihgen, Noer elHhac genaamd, * * ÄaI'
een Moorfch Priefter, GebedsdoendeiS“ ^
aZanf z^ig dAaine& ZVSoTrf\t mzeedru vie oeeln g emleagnen> wlieata,KrtbK- “
• onder meer anderen was.
Wel is waar, dat dip in >t eerft geen
verhehtmg ter wereld aan de bezettiden
gaf, te meer, alzoo ook deze Priefter
Zieh m ’t eerft al eenige tyd gehet, als
ot hem deze eevankenis niet vervecldc.
Doch als hy op zekeren tyd op’t fchip
van zyne gevankenis viy meer leven en
gewoel, dan na gewoonte zag , en de
reden aan de fcheeps-Overheden vraagde,
tot antwo°rd, dat ’t volk
zicb kiaar maakte, m tegen vyf Franfche
fchepen y die men hen bericht had y dat op de
onze aanquamen -y en reelk ai na by waren <
tn Hann >
Dit ontzette dezen man geweldie, en
deed hem aanftonds vragen : ofhy in de
Kajrnt (daar hy zyn verblyf had) ook Ze-
vaar voor zyn leven had? zy zeidenhem,
daar zoo wel y ah boven op het dek9 in ge-
. vaar
G R O O T ß
A. P zyn' % ’er ^ 5 vraägete hy
Jweder, niet een andre piaats in V fohtpy
■-daar ik fchaot *vry ben ? zeideö y ja 3
- en bragten hem toen bendden in efen vän
-de vuillte, ftinkendile, enallerduifterfte
plaatzen van het fchip.
•Op wienV Deze Priefter Vönd zig hier Wfel
veraoek 3 fchoöt-vry y maär ook de gemelde oö-
M O G . O L s. %>k
i Gömrnandeür, Meynard de Boêr\ weder
I na Suratte te zenden, om den handelt
was het m o g e lyk d a a r te herftellén j
doch de Mooren lieten hen niet toc} eert
voet aan land te zetten^ en menwifthen
te zeg^cn’j dat de Engelfchen en Fran*
; fchen in Su raste nog zoo naauw bezet
wären, dät mèn hén niet toeliet ontrent
de Hol- - gemakken zoo ondragelyk , dat hy eenige pöoiten der Stad te komen, o f
landers in zjg geperft vond, om , aàndeftMbòrien aàar iets te verhandelet!.. En dus quamén
ÎSeerd&'Ukivoogd vah Stratte, en wçl byzoh- de onze A. 1706 onverrigter zake weer
V ... I... Adrerrr- naannn EJlu ntvq /tn ygirrzre-rnenbl, zI repllff , iinn dAfe* allerbe- A r i RoMVhà
- wéeglÿkfte termen ôverzÿnenelléndigen
: ftaat te fchryvenj en den Kéizer om de
liefde Mohhammeds te verzoekeô, dat,
indien hy eenigé licfde voor herri\ én
noch genegenheit had van hèm ih ’t
leven te zien * hy.'dog, als ’t eeüig mid-
del om hèm te rédden» de Höllanders,
iö de Logie tot Süratte bezet y~ôntilaan,
en*hen ten fpoedigfte in vryheit ftellen
wilde, aangezienhy, om zieh voor geen
kanon-kogels bloot, en zyn leVèn in geen
gedüürig gevaar feftellen, ineengatzat,
waar in.hy wegèris degrouwelykeftank,
en andre ongeniakken , wel haaft eèn
lyk cii fpot der ongelooÿigen zyn
zoùde. . ^ . i ■ -
.Deze zyhe brieven, al eenige reizen
vetnieüwd ^ voor ¿1, wanneer deze fche-
pen (’t geen echter maar Nederlandfche
Waren, gelyk dit ganfch werk ëenlooze
yond der Holländers was) niet äftecn be-
gqnöeö' ift ’tgéèïblîraêr vKoîfë^ffienj
iifàar ôok nid: wëinig op malkanderen
(immers zoo het geleekj hoewcl ’tmaar
met los kruid was) te fchieten , waren
vah zulk een gewenichte, en fpoedige
uitwerking, dat alle de Holländers^met
hunne goederen , in Suratte,.aanftonds
E dit on-°*î,:^aSen w^erden > en men hèn dat on-
biUyk ° billyk verdrag weer in handen, en we-
Contraéi gens het Hof ook ordre tothetopbreken
weer kre- Van ’t Comptoir gaf, waar op dän Noer
8en- el Hhac (’t géén in het Arabilch , een
'licht van het Récht y beteekend) uit zyn
düifter gat weer in het licht, bÿ de zy-
nen in Suratte-, en dus verder aan het
Hof van Eurangzeeb wêl liaaft weder
quam \ zedert altyd by onzeNafiealséen
Îigt, en zeer heilzàam middél, ’t geen
hàre gerechtigheit, en regt fpoedîg op-
dagen deed, aangemerkt zynaej behal-
ven dat de E. Compagnie, by het nenden
van verfclieide Moorfche ichepen, ook
hqre fchade wel weer ingehaàld heeft.
§ Na dat nu de Heer de Pos met de vlbot
De Hce5 17° f uit Suratte, met opbreekingvan
— — ons Comptoir, over Coetsjien na Batavia,
in ’t begin des jaars vertrokken was,
vonden de Heeren der Hooge Regering
van India egter gded, om in dat zelve
jaar den Heer Opper-Kooptiïan en ver-
koren Directeur, Willem Six y met een
gcleide van Zeven fchepen 9 onder dén
Six'er
weer na
op Batavia.
Dit is een verhaal, ’t geen ik hier Zóó; Grootó
als ’t my vän een der vqornaamfte Hoof- fchade
den dezer V loot in dät jäar opgegeven is^ voor de
ter nederfteile. . g j
, Dit ftilftaan vah aen handel in Suratte, Maat-
bragt onze Maatfchappy groot hadeel bÿ, fchippÿ.
vermits zÿ hier door van alle Suratfe waren
voor Japan, en elders, als mede voor
het Vaderland'j ontzet -wierd , ’t geen
dari ook weer den hahdelvanjapanfcwär
reri daar tegen, en verder ook na ’t Va-
detiand, ftretnde.' r , ,
Het gaf ook ■.belemmering in den hanr
d e l, zoo in Bengale als op de Choro?-
mandelfe Kuft A. 170b. Immers daai:
kwameü in dat jaar, in de maand De«
cember, zeer weinig verzoeken van *t
voorleden jäar, en verder 1500 ponden
Salpeter, mitsgäders wat Ry f t , en T arw^
uit Bengale , dog alles van zoo weinig
belang , dat db onkoften en laften wel
trwintig duizend gülden meer (zoo hieii
iny bèrigt heeft) als de waarde der gan-
fche lading, beliépen, waar by in dat
zelve jaar nog ’t fchorten van den han-
del , en ’t opbreken van ons Comptoir in
Siam, gekomen, hoe wel dit alles vari
geen langen diiur geweeft is.
Egter zonden haar Hoog Edelheden, jje
’t zy in dát zëlve, o f het volgcnde jäar, Grooten-
den Heer Johan Grooiehhuis , gewezen huis’er
Vifitateur Gencraal, als Direéleüri weer^*I7°°f--
dérwaards, met den taálkundigen Opper-
Koòpman, van Breen.9 welken Directeur
’er oòk tôt tía de dööd van Eurangzeeb
is blyvén léggen, zpnder dat de onzen
zedért érgens over gemoeid zyn.
Immers daàr zyn in.’t leven van dezen
Vo i ft geen zaken voorgevallen,' die in
opzidht Van de Nederlandfche Maat-
fchiippy verdienen aangeteekend tey werden
5 fnaär zy is ná oie tyd veci beter I ■
dan bevorens, gehandeld. ,
De Mooren, die wel opgeblazén ÿati
àard, maar by de minile tegenfpoedzeer
klèenhcrtig, en neérflagtig van geeft zyn,'
hadden uit dit kleen ftaaltj e geleerd y. dat
de Hollanders,, nazäaten der oude Katzen
y lòòs en dapper i en dierhalven geen
katten, zonder handfchoenen aan te taf-
ten , waren. ' - • . v
•Zy wilden devhàlvèn- deze Natie tot
geen vyand hebben, bchalven dat zy uit
hunhen