iJ 6 D E S S C H R W E R S E E R S T E
De s
Scbryvers
komftin
Banda,
e n z y n
huisvellin
g b y
den
Lan d voogd.
Nader
befchry-
v in g van
dezen
He e r.
gcduurig^afeang, vreesde, quam tot be-
kenteiigy w?es den Meefter zyn fleflen
met Nagelen aan , en wierd daar op van
dea zelven in körten tyd ook herfteld;
dog zwoer na dezen noit meer van die
Jfoontjes te zullen eetenj waar op de Chi-
rurgyn zeide : en ik hpop, dat het Schip
noit zqo wondcrdadig meer ftampcn mag,
al w ill ik ichoon, dat ik met die Boon-
tjes gebroke fleflen weer heel ma|cen, en
myne door ftorro weggeftampte geconfyte
Nagelen tegen alle jpdagten weer bekohlen
kon-
W y quamcn eindelyk, na dat w y ver-
fcheide nachten de Zee zoo w it , als Kaar-
nemelk, Regens ’t Wit-watcr, zieh in die
maand voorDamelyk vertoonende, gezien
liadden, den io Auguftus in Banda, met
gevaar van nog eenMars-zeyl te verliezen,
op de Rheede, die zieh byzonder venna-
k e ly k om de fl;eene huizender Perkeniers,
aoin de eene, en dert Ingezetenen van Nei-
ra , en de Kafteelen, aan de andere zyde,
ppd6e.
W y wierden daar zeer beleefd van den
Heer Landvoogd, Willem van Z y lt ont-
fangen.
■ DePredikant, D . Carolus Manteau, die
door haar Edelheden, wegens zekerewei-
gering, van na Amboina te gaan, op ont-
boden was om na ’ t Vaderland te vertrek-
ken, bood my zyn huis aan; maarver-
mits de Heer van Z y ll my ’t zyne mede
aangeboden had, nam ik ait aan van, den
Heer Landvoogd, die niet in , maar te-r
gen over het Kafteel by'de Vifch-markt
jyoonde, en die, uit vreeze voor Aardbe-
v in g , in een. Pl^j^en-huisie bpitpg op de
plaats, lliep. - .•
De .Hcer Manteau vertrok tqet het laafr
fte Schip in September na Batavia, na wel-
?■ ken tyd ik den dienft daar alleen, zoo ¿an
de Hpofd-plaats opNeira, in’tDuytfi^h en
Maleytlch, alsopkopLonthoir, enPoelo
Ä y , om de chic waten op een van deze
Eilanden, waar nam.
In ’t Hüis van de Heer Landvoogd van
Zyll,, diemy zeer beminde, genoot ik veel
gunft, en beleefdheden , niet willende,
dat ik in zyn Huys iets van myne Emolumenten,
o f ook iets anders, aan alles van
by na niemaqd mede kon omgaan. Daar 1687-
was wel iets aan , dog ’t was zoo qyaad
niet, als men dat w e l opgaf : want wat
die fles met die zilvere ichroef aanging,
daar hy dezen engeenen wel eens uitdrin-
ken ljet, en daar veelen zoo hang voor waren
geiegei
Het
’ t zyne , gebruiken zoude , bezorgende,
datr ik voor die alles geld kreeg, en dat
dezelvp voor. m y door den Difpenzierver-
kogt wierden. Behalven dezegrootegoed-
heia, had ik by na om den anderen dag |
I ’ t vermaak van. met zyn Ed. te Paard uit
rydsn t<? gaan * en veel andere plaizieren
te. genieten, die my ook zoo omzichtig,
hoe jöng ik ook was, ontrent hem leven I
deden , dat ik de gunft van zyn Ed. zop-
danig ■ behield , dat ik van heni krygen kon,
wat ik begeerde ; hoewel hy ander? by
de'Ingezetenen van Banda den naam had,
van een zeer wonderlyk man tezyn,, daaf
(te weiten, zyn zware Rotting met
een groote zilvere knop, waar op h y , wegens
ouderdom voor over oukkende,
fteunde, endie hy zommigen wel eens on*
der de neus fliet, o f qp qe lendenen ley)
daar uitproefdengeen anderen, dan Dron-
kaarts , en Luyaarts, ondor | i gemeen
volk , die het verdienen, en die hy dooh.
delyk hatede. Daar hv in tegendeei neer-
ftige en qugtere Lieden bemmde, en hy
egenheid ook vorderde.
.et is waar , dat hy nu en dm wel zyn Zyn e
buyen had, die men diende waar te ne» gebre-
men; maar wat menfeh leefd'er » Zonder 5en Sen
läuten o f gebreken ? H y had daar tegen s
weer verfcheide deugden, die hem byrny,
en alle anderen , die hem kenden , veel
agting weerdig maakten.
H y had in twintig jaaren van zyne Sol-
dye , die jaarlyks 2400 Gulden beließ
geen Stuyver genoten , maar die ( waar
vind men nu zuikeQomen meer) aan zyn
Suflters Soon en Dochter, ichoon de eejff
fte in Zeeland een Prediltant, N , Rooden-
bttrg genaamt, was,, zuiverlien trekke^.
H y had uitnemende goede Slaven A meeft
Baliers, dog ook Zuyd-Oofterlingen, .die
zeer goed waren. T
H y was zeer neerftig, en yverig, in
den dienft van de Compagnie, en in^zyfl
handelingen tegen een ygelyk zeer opregtj
zieh npit van eenige flin k e flxeken bor
dienende, ....
Ook wflde h y geerne na den. goeden
raad van een. ander leven j waar van ik op
zekeren dag eenpreu-yezag.jgelyk men onr
der de Hoffe van Banda zieh kan,, daar. van
eenen Halleman tn Eding gefproken werdj.
Zedert dit geval nam (je genege,nheifl
van dien Heer tot, my nog veel meer tqe,
| en die andere Vriend hqeft-rqy Qok.by .alle
felegenheden veel blyken yan. zyne dahfe-
aarheid voor deze dienlj::9j die ikaanhem,
j en alle eerlykeLieden., verpligt was-, ge-
geven, en veel meer, dan ik genegenwas
| aan te nemen, daar over aangeboden, het
j my genoeg zynde,, een ecrlyk, man dienft
fedaan, en z yn gpeden naam düs geredtp
ebben,
Meenigmaai, heeft de Heer vanZyll my Zcdig
ook aangeboden, dat ik hem dog om, af- gebruik
les, waar mede hy my dienft doen kon, J6?
heid dat beftellen zohyu- .; mamar ilc wmees?dit de He™er
altyd zeer, zedig van, de hand^ zeaaende. Landzeer
verle^nju., 'x.y»,jmßr, ZAoa/etL.gunß., als
ik. reeds van zyn Rd. genoot t en dat i^noitS
zoo ondankbaar, not zoo onvoçrzigfig} wf-
zen ZOK , om zyn. Ed, iets vooy myn zelven,
ge.
ÜYT - E N T’H ü Y S-R E Y Z E, t t y
1687. gelyk^ik^ooR noit gedaan heb, te verzoeken s
maar datby gelegeriheid zeer geerne zyn gnnfi
voor Lieden, die ik^ zag , dat door httnne
dienfien die verdienden, verzoeken wilde, in
, die hope, dat hem dit niet onaangenaam zyn
zoude. Dat mag iil, zeide zyn Ed.,, zeer
wel ly den, maar gy zult my dienfi doen,
alsgy mygclegenheiagevenxjtltyOm o'okj* nièt
Jtet eene, of *t andere, te mögen helpen.
Dit heeft op zommige tyden zob verre
fegaan, dat zyn Ed. alleen , om dat ik
etil nöit eigens om verzoeken dorft, wel
zeer moeyelyk op my geweeft i s , gelyk
ik noit met zyn Ea. eenig gelchil, dan
alleen, daar over, had, hoewel ik tot myn
vertrek toe daär by volhard heb.
Enzyn H y fteldemy op zekererl tyd voor, dat
goeden Pay Comelis , een Sivart en vry gfge-
Raad aan ve^ S la a f, die nevens zyn Vrouw daar in
Heer Huys woondè , als Hofmeèfier ageerde9
’ en allés, wat de Huyshoudihg aatiging, be-
zorgde, hem verzogt had, dat, als zyn Ed.
eens mögt honten te fi'erven, hy van zyncty-
delyke Goederen zyn Dochterken ( f t geentoen
als de Vader, zoo zwart, als een JNik&er,
was) wilde Erfgenaam maken, alzoohydog
geen Rinderen en groote lie f de voor het zclve
had, 5t geen ook waar was.
Defce ftouteneifchvan dien forzenTrai-
te r , roaakte zyn Ed. my op zekeren tyd
ook bekend, my Wagende, wat my daar
Ik zeide rond u i t , dat ik. die zeer ßout,
cnbeleefd, en ondankbaar, vottd, niet alleen,
om dat dit zyfrDèchierken na zyh Stadt reets
rykelyk' genoeg door zyn Ed. met een zomme
van yoocl'Jiyxdialders, die op de WeeJ-ka-
mer fanden, bezorgd was, maar om dat hy
wel weet, dat V Ed .\ fchoon geen Rinderen
hebbende, egter zjtlke Na-hloedverwan-
ten, teweten, den Predikant Roodenburg,
en zyn Süßer, die Oom tegen TJ Ed. moe-
ten zeggen, en buiten dezelve nog verfcheide
Nevenvzn Z y ll, in ’t Vaderland heeft, die
dit beter, dan hy , af zyn Dochterken, van
mode» , en ook. weer regt daar toe hebben,
behalven dai TJ Ed. my meenigmaal gezegt
heeft , dat een dezer Neven U Ed. zelf wel
z.00 vriendelyk.byzyn fchryven verzogt heeft,
van hem maar met het een of *t ander, het
geen 'V ’ Edi hem gelieve» zote te zenden,
dog té willen bedenken s en dat ik derhalveri
met veel grond, en hope, dat zyn Ed: dit niet
efualyk nemen wilde, voor deze zyne Bloed-.
vrienden Jprak.yen ookyerzogt, dat hyhen, by
zyne tefiamentaire Difpoßtie, tieVer dan de-
zon Slaaf o f zyn Dochtertfen, die hem immers
niete ter wereld befionden, bedenken wilde, en
dat diehem' dit altyd zouden dankweten.
Gy hebt gelyk, zeide zyn Ed. j Pay1 Cor-1
nelis is zeer ondankbaar, en daar benevert
ook zeer afurant, ^ by my dit zoo vöor-
feilen dserft s maar ik zal my»goed aan
myne Bloed-vrienden maken», dieser de naa-
fie toe zyn, en zyn Dochter Antje heeßgei
üoeg, en meer, dan zy van nooäeh ifeeft. 1k had, by myn vfertrek na Banda, myn
Siiftèr ’, gelyk bevoretis aànhaalclèi, zoo
lang ten Htryze van mynert byzönderen
V riénd, den Heer Abraham Veékens, Hoofd
van ’t Eiland Oma, Relaten i en ofídertitó-
lehen daar nog eeöen Bröidbr uit ’t Vaderland
gekregen. -,
Eri aàngézien <fc Boiger-Kapiteyh, en
Raad van Juftitie , de Ít&Y .Heíirik. Ley-
dek&er, een oüd en innéri yk Vriend van
den Heer van Z y ll, na lätlge belöften Op
zyn Ed nieenigvuldige verzoeken, be-
loofii had, met zyn eigen Vaaituig -, b f
Chaloep, in demaartd April des jaärs 1688.,
zyn Ed. met zyn ganfclie Familie te zullèh
komen bezoeken, zoo vferzógt ile aan den
Heer Gouverneur de HAas , dat hy my
toeftaan wilde, dat myn Sufter vbör een
Springtochtje, dóg myn Broèder, om in
Banda teblyven, met de Chalöep vaii dén
Heer Leydekjyer mede ovefkòmén mógféni
*t geen my vart dien Hèer, en öok vändeh
Heer Leydener, en zyn Béminde",
veel genegetiheid aahftoñds' -fc^éfiaan
1 wierd.
Z y quàmen daär öok in 9t begirí váá
April j wiéfden mét verlcheide Sälvösont?
fangen, en bleven’er tüflehen de y y f azes
weken, otó ’e f zieh te vermákeñ.
H y bood zyn Huyá den Hé£r Lef-
dekker aan ; maar deze íloég d i t , om té
meèf vry heid te hebböi i béleèfdèjyk, dog
zooaf, dathy in eeii Höys vàriCafpafTSot
maszen, Bbrger-Rääd «ídáar, inai Strafti
flaande / höisveften , €nf aän ’f Hü^swül
¿yñ Ed. dagetykS'Zoü kömäl eeten, ’tgèeil
zyn Ed. zeèr wel bevieh
Myn Sufter bléef by Jufír. LeydéQtf
haar verblyf nemén j maar myn Broeder
wierd van den Heer Landvoogd mede 0
Huys genomen, waar in hy ook na myn
vertrek, tot dien Heer Zyn döbd toe, die’er
watte kort op volgde , gebleven , gelyk hy-'
in dien körten tyd ook door hem tot Over-
dragér van’t Soldy*Comt6ír gévorderd, etì
zóodiep inzytì gtinft verdel geraàkt is, dai
zyn Ed. in Ottober Ao. 1689; bèdlegei
rig, en al’ v ry zWakzyndé, vari bèfluit gè-
wofden' was ; otó zyn Teftatóént te veränderen
, en tóy , névéris1 myn Broéder,
ditòf in rykelyk tè bedéhken , indieh’ zyñ
fchielykè dood op' dcn: 20 Òétbbèr dit
nièt afgèihèden ha^j.
Gèouufendfe dit vèrblyf vàn den Heèr
Leydekfer, gáf zyn Ed¿ riiy een zeer bròde
laft , om-dezé zyné òtìde eri zéer ge-
lièfdè VrièndiSi dog:d^elyks zoo veel ver^
nìaak, ais my maàr tóbgelyk was, aari té
doen, ’tgeèn ik obkv .nirmyri vèrriìogeri’ì
zobveèl myne'bèzìghèderi toélièteri, aàri-
riam , en deed, veimits 'zyn Ed. eeri. mari
vàri faòbge jaarènw a s , eh zyné bezigheden’
had.
Ik wàs hier in Bàndk iri vérrhna^zoór
p 3 è *
1687.
Kom ft
van den
Heer
Leydek--
k e rin
Banda.
V e r -
ma ak |
hem en
de zyne' ,
aangfr.
daan.