Waarom van daar, cn dcrwaarts, 200 vecl
M Reede"1' te beleCten > als H ons vermögen zoude
bezet wcrd 'zy**J waar toe dan 00k al .met eenen in de
hiäant J uly 161 9 , wierden afgezonden ee-
" ' nige fehepen, en al het kleen vaartuig,
| g dat gereed gemaakt, en gemiftkonde worden
j alles önder het gezag van den mee*
nigmaal gcnoqmden Commandeur Pieter
o. . , van den*Broeke^aan den welken 00k daar
na by een brief; van den ay der zelve maand
door den Heer Gouverneur Generaal
wierd geordonneerd, om den Koningvan
Bantam (die hbg äl volhardde inet den on-
"Vetenden en goeden man tefpeelen) een '
tyd te ftellen van niet langer als twee et-
maleri, binnen de welke hy zieh zoude
hebben te verklären o f vriend of vyand j
en Zoo hy dien termyn, zonder te ant-
woorden, liet vooiby gaari,dat hem als dan
den oorlog zoude worden aangekondigd,
cn w.yders met het aanfnoeren van alle
Vaartuigen , en het beletten der vifferye,
enz. zoo veel fchade, riadeel, en bekom-
mering toegebrägt, als met voorzichtig-
heid zoude können worden bedagt, en
uitgevoert.
De Commandeur van den Broeke des
anderen daags den 28 July, dezen laftont-
fengen hebbende, verzuimdegeen tydom
den Zelven na te komen.maarzond altcr-
ftond een infinuatie-briefje aan den Ko-
ning, en die *s daags daar aan weder twee
van zyne Orangkays na boord, dbg met
geen andere antwoord, als dat het hem al
eens was, höe wy wilden, vrede,ofoorlog,
daar benevens 00k den Commandeur
van den Broeke latende vragen, of hetnu
op de Fabel en gelykenis vah hetvogeltje
niet uit quam, en nadien de Koningzich
öp de gedane iniinuatic niet nader nog po-
Gtive wilde verklären, cn daar omtrent
eenig ander antwoord gebruiken, al s ,
Gandati, o f gy kond u zin doen, zoo
| moeft de Commandeur van den Broeke,..Hemden
volgws bekomen ordre, hem niet alleen J“ *
den oorlog laten aanzeggen} maar 00k met de liad bc-
’er daat betoonen dat het ernft was, zulx fchooicn.
de ftad Bantam op den 2 Aüguftus 16,19*
voor de eerfte maal met grof kanon uit
onze fehepen befchooten wierd, en ver-
volgensden vyand alle mogelyke aibreuk
gedaan, hebbende de Commandeur. van
den Broeke, volgens de voornoemde zyne
gehouden aanteekening, zeder tdep iiVaarnu- >
July tot den iz November 1619, voor.?cndoor
en omtrent Bantam aangehaaldg Chinee- ^"uj°“ ‘
fche en Javaanze Jonkjes, 7 Chineefche rao den*
tsjampans, iy tingans,en 18 vliegers,gc-Brockeal-
zamentlyk geladen met een meenigte van daaj ,CI°*
zwalpen en ander houtwerlc, voorts 12 *
laften R y ft, 8 laften Padi, en 500 pont~
wafch. De gevangens beftonden uit 49
Javanen, en 34 vrouwen, behalven nog
132- Chineezen,die waren het meerendeel
vrywillig overgekomen. . , ,
De gemelte Commandeur Pieter van Werdende
den Broeke dan vier maanden lang gevoert “ Ü Sczaß
eh bekleed hebbende het oppergezag o v e r ^ !^ 1"
’s Compagnies fehepen, en mindere vaar- vaDgeaT
tiiigen ter bezettinge voor Bantam,wierd
I daar in op den ia November voornoemt, Paarzy°
vervangen door den Heer Gouverneur
Fredrik Houtman, en waar over het fchynt, fcfcccn.
dat van den Broeke zieh in. zyn byzonder
fchryven aan den Heer Gouverneur Ge*
j neraal wat misnoegt en te onvrede moet
■ hebben getoont, nadien hem daar op by
een openbaren brief doqr gemelte zyn
Ed. het navolgende werd aangelchrcven.
eh te gemoet gevoerd.
V E E R T I E N D E HOOFD S T UK.
B R u f van de Heer Koen aan de Heer van den Broeke. Dezen Banlamun terloe
heeft ongevaar tienjaaren gedunrt. Over dat ms Kageel tot Jakatra Batavia was
genaamt, toont zieh de Heer Generaal Koen misnoegt, boeviel zulx met de ordre der
-Heeren Majores oyereen quam s blykende uit haar Ed. generabn briefvan den 30 Öffo-
ber 1617. Des niet tegenßaande beeft men de naam Batavia in geen openbare [ebriften
. gevonden tot ter tyd de Heeren Meeßers hier over nader ordre afzmden, welke hier
otb,tngelaft werden.
Brief tan
de Heer
Koen aan
de Heer
B A N T A M ,
■¿an Sr. Pieter van den Broeke,
tegenwoordig op 9t fcbipdeTrou-
' Eerzsme voorzienige, zeer discrete Sf .
IK ben verwonderd dat UE. zig over
de komfte van de Heer Houtman al-
li daär, zoo zeer formalifeert, en u zelfs
, ten deele deporteerd. UE. behoorde tan den
, meer confideratie te gebruiken, en te Bi«*k«.
» denken, dat het den minften beter voegt
, te cederen,dan den meeften, niettegen-
, ftaande de Maan des nagts heerichi,
, nogtans de Zon körnende, moetzy niet
, wyken ? blyft zy niet evenwel de zel-
, ve? zy verlieft van haer waardy niet,
, maar verbeit hären tyd, enzoektdeor-
, der van de natuur niet te confunderen,
i De gemeene man cedeert den Edelman,
„.een Edelman den.Grave, cen.Graye
„ den Hkrtog, een Hartög den Kohing,
„ een Koning den KöiZer, een Kcizer
„ Gode, en Godt alle’s ipet een zekere
„• harmonie en grdyg. 7 Hier mede,..enz.
„ Ady den z8 Novembe!* i6 ip , in het
, „ Fort Jakatra. ;t‘Önderftond ter ordon-
„ nantie van de Heer Gouverneur Gene-
» m l
tVas getekent,
: PIETER de CARPENTIER.
IST^ het Ichynt zoude de Commandeur
Vah den Broeke gaarne nog wat lapger ih
’t gezag voor Bantam, ^eblcven,. en zyn
vermäak genomen •hebben, die itgd , daar
gevahgeri gezeten had, eh mee-
nigmaal in doods-benaauwtheid,, ge\veeft
, wat ndieerder afbreü.k.te mögen doen-,
dög^hy zpu zieh evenwel eihdelykr'eenS
hebben tnoeteh. laten vervangen eVrr dieh
oorlog wäs ten einde’' gebragtnaqieh hiet'
te denken is, dat hy de zelve, zpo janö;'
Deren als ze geduurt hgeft, te Weteh. jtöfiri ¥
Bantam. jaar ^ 29 , zou hebben willen uithouden,
hSfHo voor ter zyden ftdllep, ,hetppperjaren
ge* ge2ag over ’s Cpmpagnies Surätze.gh Mo-
duurr. chaZe handel , waar töe hy den ry Jipiy
1Ö2? , v°lgens de'aan hem verleendie taft
döoi* ;den ; Heer :Goüyeffleuf ; ^jeheraat
Koen; wierd aangefteldV eh wie. weet' hoe
veel malen ,
vah de vrede, de'- CmihöiahdeürS, en Ge-
zaghebbers, vöötBantam, hietycrWiflelf
zyn. ..
KaßcH* Jakatra’s veroveririg,
.^Batavia zy°de vobrgevälleh den 30 May 161p,
4was,roaak-washet wd geweeft.de tyd enplaats.om
ic de Heer tc lpreken väh des Gouverneur Geheraals
S m«noegen, over dat het Kafteel was gege-
noegt. ven de naam van BA TA VIA , maar wy
heblsen zulx met voordagt pvergeflagen,
en tot op het laatfte uitgefteld gelaten, om
dan met eenen aan te wyzen en te ver-
toonen, wat door de Heeren Bewihtheb-
beren ter veigaderinge van Zeventienen,
zoowelop den naam, als op het begry- ;
pen yan een hooft-.en verblyfplaatze in
Oöft-Indien, isgoedgevonden tn geordon-
neert.
i i™ ' ' , , W a t n u a a n g a a t d e n a am B a ta v ia , h e t
de ordre k ' j * ' d u id e iy k e n k l a a t y d a t d e z e lv e a l is 1
t e H e e re iiv a ftg e fte ld g e w e e i l i n d e n . ja r e i f i t y e n
Majmrs. zulx eer dat’er nog elders een haMdo
e e ran plaatZe verkooren , ofte begrepen was. De
• gemelte Heeren zeventienen als toen het
oog gehad hebbende op het gehcele Eiland
Banka, en om het zelve te köopen ■
W»n den Kohing van Palimbang, indien J
hy daar Heer en Meefter van waare, of
wel anders van den Kohing vah Jakatnf,
een bequaam ftuk Iands op den höek van
Ontong-Java, behalven, of benevens de
IV. Deel,
Kilandjes daar omtrent gelegen,- en ge7
maalct wordèhde door de gröote R.ivier 1
.Tangerang , die zieh alctaar; door ver"
lcheide monden,. om de .veelheid.van het
water, die.ee in den regentyd loflen moet,
in zee körnt uit-ire werpeny ichry vende de Blykende
gemelte Heeren zeventienen daar van by 5“ b“ ' E-
hup generale Miffiy e na India önder dato
den mtften Oétober .1617, aldus : . den jo
1 • a ,*.PAphei:
- ». De koop väh’t: land getroffen ; en ?ÄI?*
„ het accoord geflopten?zynde, begeeren -
Wß wy dat die plaatZe , of ’r Jandfehap ‘0 *
, „ welk wy meenen dat niet minder als
■ » 3 of; 4 mylen in. Cir-uit, ofte oolc
| „ nog .veel.grooter , zoo hét doenelyk is, é
,, en piet al te veel zoudekoften , zal moe*
,, ten wezenj met de naam van BAlfÀ-
„ VIA ,\ep de inwoonders Batawers ge-
„ nòenit zullen worden, en dat men geen
„ koftdyke, hooge, nogte groote hui-
p :^n >; tjot kofte ep lafte van-de E. Maat-.
„ ichappy aldaar bouwe» nogte eenige.
»: ahdeie meerdere, ; ofte verdeje huizen
m?k,e, ajs ^a.t tot bewarihgp
der effèttep en goederen der E . . Maat-
n ff h äp py ,én ■tot vcrzekerjng i der zelve.
» nodig z^l we?£ne ,n z■o^n‘¿d¿err. -oopn rgdee,j upkräkgetn,
» ?f- Y.er ^lig^os. re, letten,
»v yan, dij?p eenjge.biiiten,-
„ gemeene eppoodeloözfkoften.te malten.
: fiiei piftliad; dd'; Heer.Göuverpeür-Gä
neml.Koen ;genoegzaäm können;begry-
i de. hoafd- o f verbly^jlaat;-
zoude mosten hebben, indien zyn Ed.
gedagten daar .òintrént' niet 'met eenige andere
ontwerpen waren benevelt geweeft.
De Commandeur Pieter van den Broo-
ke ¿egt daar van, by zyn voornoemde ge«
I houden aapteekenipg, dat de. Heer Gou- 1
yerpeur GeneràaU m het Kafteel geko-
men zynde, deiy matru Batavia, die met
groote letteren aan de galderye, en boven
de pooit van het pieuwe huis Mauritius
gefchreven ftpnd ,. bad laten ü itvègen, en
Pver dät de belegerden die plaatze (zonder
zyn toelating) zoodanig had genoemtj
qualyk te vred'en ,was geweeft. .Änderen
voegen daar by, dat zyn Ed. die door-
gaans , en by alle gelegenthedèn Uet bly-
ken, dat hy aangedaan o f bevangeii was
met een overgroote genegenthéid dn lief-
de tqt de ftad van zyngeboorte, de; zelve
pok gaarne zoude . vernoemtj en van het
yerpverde Jakajra een nieuw Hoorn ge-
roaakt hebben : dan ’t zy daar .mede dus
of anders gelegen geweeft, het is echterF l .
zcker, dat mtn Batavia na de aankomftc de naam*
y^P 2y n tot Jakatra, in geene. brie? Batavia ia
yen o f openbare gelchriften vind genoemh pecD °Pen-
en ’t welk heeft geduurd tot den.x^ Au- ^4rc r'f*
guftus i6 z i , als wanocer idaar-u rt.h c i den.8eVOBl'
Vaderland aanquam Het /chip de- goude
0 .9*1 Leeuwj