66 Z A A K E N zieh ¡net een kleene winft latenvcrgenoc-
gen, de lange Voyagcs (waar toe hunne
Vaartuygen ook niet bequaam zyn) af-
iftyden, en de verkooping der Waaren
voor hunne deuren zeer verte boven die in
verafeclegetie plaatzen ftellen. Waar uit
wy dan die &dt opmaken, dat, hoe de
Hoofd-zomgrooter, hoedeinkoop, bui-
ten alle twift, voordeel jger is.
Ten laatften, dog vöornamelyk , moet
mm zyn beft doen , ©m die van Ma-
mlha zelf van den Tsjineefchen Handel
geheel te doen verfteeken Zyn: want zoo
ras zy den zelven zullen quyt zyn zoo
vertrouwen wy vaft, dat U Edelheden
metter tyd gewaar zullen werden, dat de
Caftihaanen ook de Molukkos en zelfs geheel
Manilha uit eigen beweging , en tot
UE. groot genoegen, zullen Verlaten* te
mqer , dewyl zy nu uit japan gebannen»
en door ons van den Tsjineefchen Handel
Veriteken zynde', niet m ftaat zullen we-
zen, om dezware onkoften en laften, die
zy dragen mocten, langer te können torf.
lenen, zonder daar onaer te gelyk te be-
Zwyken.
- jW z y n ’er, die UE. daar toe tragten
te brengen, om deze plaats te verlaten,
jnaar deze zaake, zoo als wy die voorftel-
len , tot een gelukkig einde 'gebragt zynde,
zoo blyft »er immers geen reden over,
die de Portugeezen raden kan, »t hier Ian-
gerte houden, en dan zal alles immere
aanftonds eenbetcr loop nemen; maardan
moet ook^de bezetting in die ftaat" gefteidj
werden , dat men die plaats zoo behouden.1
en geen gevaar ly den kan, van die,, by
dtee o f geene. ongelukkige. voorvallen,
Zelts te können verliezen • gelyk ik dit
alles reeds 2soo aan Edelheid, en de
Heeren Raaden van India, al vöorgefteld
heb.
De Japariders hebben van deze plaats
op Tsjina eenige jaaren voor onzc komft
den Handel met de Tsjineezen fteels-ge-
wyze gedreven, en altyd zoo veeAVaaren
bekomen , als hunne Hoofd-zommen kon-
den bereiken; dog na dat UE. zieh hier
nedeigeilagen, en »er een Veftinggebou wd
npnhpn \ .
V A Pt
T w e e d e
zwarigheid.
buiten-geiqecn Gczantichap, en door G e. i& 8 .
fdienken, ioeken voor te körnen, en mv
daar op Ao 1617. derwaards als Getane
gezonden; dog alzoo die klagten ten Ho-
ve al aangenomen, en de Raadshecren
reeds met een vooroorded tegen Ons bezet
waren, behalven dat door die Japandera
ook eemgc Inwoonders van dit Eiland mede
na Japan gevoerd waren,’ met een toe-
eg om den Keizer de Oppermagc over
r ormofa aan te bieden, ¿feen om ons’er
uit te bonzen, zoo hebben zy Her door
dan ons geheel Gczantfchap , zonder ei-
tefai % Cn krreen. weten te very-
Wel.is waar, dat het Zeerjoed wezen
20U, zoo men de japanders fewegen o f
ten dwingen (kon, hunne CapitaJcn en
Hoofd-zommen niet hier, maar elders, »
« u » * n , als wanneer wy al inede alle
m 'mnften die zy M in Japan van dezen
Handel trekken , ons eigen tagten zon-
denj maar al hidden zv op hi*, te han-
delen , zoo en zquden UE. niet gelds ge-
u°eg by Caflä hebben, om alles nierin te
koopen. ' ■
° ? k warc *>et te wenfthen, dat deEn-'
g llcten nu en dan van hunne zwait
Hoofd-zommen hier mede zoo vcel ne-
vens pns befteden konden , dat wy (ge-'
is J door ^geteek yaii
geld by de Tgmcezem m neen veravtinp
ni^ttn geräken. -» 's
Ten anderen, hoe zal ffl:eh heb dcnvryea
tfandd van hier op hun eigen Land ikon-
“ ndcr “^ d o o r in denn,
genadedes Kazers yan Japan, en dus dan .
met ten aldaar ook over hoop te taken.1
tvk Land voord«l>g en-byzoPnder g e S :
S k Land ons ten uiterften gelcem 5
Dus zoo het dan voor cerft be#^ h e n
x>r een o¿vWltv. _ J ’ . *
hebben, hebben onze Voorzaaten »t gros
van dien Handel zoeken aan de E. h£at-
fchappy te trekken, op dat de vrugtenvan
*t ContraÄ met de Grooten van Tsjina
aangegaan (namentlyk, om Pehóete ver-
laten, en ons herwaards te begeven) by
ons ook zouden genoten können werden.
Hier over dan zyn hen eenige hinder-
malen aangedaan , en hen eenige Tollen
aígeeiícht , dat in Japan zulken quaden
wederzmaak gegeven heeft , dat eenige
Koopheden daar over aan de Ryks-R^-
den geklaagd hebbea
De Heer Opper-Landvoogd Carf entier
wel voorziende, wat fchade ons dit in Ja-
|*n zou können doen, heeft dit door een
v w i ccncDeir zvn. hen
voor een gedeeltc mede a n ¡andeel iÜ
draen Handel te geven, en hen ’tzelve
TOlkomen vre te vergunnen, alzoo zy
v angan laften te dragen willen hooirm
DerMyen moet men befluit nemen,
van o f dit » doen , 0f alle de profrom
van Japan ( die zeer verre 6y ons be-
hooren over te wegen ) te derven.
Lou t nu ook niet zeer onredelvk zvn.
dat wy Toten van zulke Lieden Ä
7 ,vord7 en,. in welker Land wy
(alleen de Schenkagie aan den K e iz e r ,^
Grooten buiten gefteld zynde ) vry tn
vrank zonder eenige Toflen te b S l “
handelen. Behalven dat zy ook, zoo die
regel, ?*< prtor efi tempore, prior eß jure
t o g a a t , veel eer, dan w y , hier § k
HanSel met tet Volk d e i Lands g“
weeft, waar door zy dan ook fehynen
veel eer geregagt te zyn’, om Tol van
mo^n n-T7 ™ \ hen’ te können en »
mögen eifTchen , dat zy egter noit ge.
daan , nog voorgefteld hebben
En by aldien wy nu al volgens UE.
ordtes
T A Y O ü AN o f F O R M O S A.
ordres eens moeften bdluiten »Japan lievcr
te verlaten, dan de JapandeFs den Hahr
• del hier toe te ilaan, wie zal ons verzee-
keren , dat wy dan , met hen in öoilog
geraakt zynde' , wel in ftaat Zülleh zyh,
om Tayouan en Kelang (als Vry *t al
veroverd hadden) tegen hen te können be-
hpuden , behalven dat wy }t , zoo wy »t
dan nog al behielden, het dan ööfc ze-
kerlyk wel. zoo dier zouden hebben, dat
wy daar by,niet veel zouden öpfteeken.
Zoo dat het befte , »t zekerite , en-»t
redelykft van allen,my dit toefchynd , dat
.wy, om met hen in vriendfehap te bly-
ven, aan hen den Handel hier voor een
zeker aandeel vry toeftaanl, aàngezièn het
met Japan een geheel ander aanzien, dan
,met andere Landen, of Koningrykeh -van
Indien, heqft;. vermits die laatfte, of uit
vreeze van, fchade, of op hope van winft,
.ons daar laten handelen, beyde welke zaa-
ken in Japan geen plaats hebben, alzoo zy
zieh in »t geheel niet: ter wcreld aan ons
gelegen laten, cà alzoo weinig na de fcha-
6 7
de, die wÿ Hen zouden -Icohnen aandoen,
als na de voordeelen ? die zy van ons zoii-
•den können o f mogeii tiekken , vitigen
zouden.
Nu gaan wy , Éfil yari >\vat afftappên-
dè j tot een àhaere Ä lc : oveï, Ôm.eéqs,te
overwegen | o f de Tsjineefthc éri'Jâpân-
fche Handel niet alleen iaariyks de laften
en koften, die - men qaar over dragen
moet, maar of ¿y däar-^h-boven dan nog
ook zoo veel können opbrengen, dat zy
voor zoo verre tot eén Voörname zuyl
van onzen ftaat zou kunnen dienen, en
ons veel magtiger , ;d?in'wy bevorens bit
eeweeft Zyn, können maken, door onze
Hoofd-zommen hier met meer voordeel,
dan wel elders geichieden kah, aan te-
leggeri. .
Om dit werk nu eenige nadere kragt,
en UE. hier af een klaar gezicht te geven,
zoo zullen wy hier eenige bewyzen af aan
de hand geven.
Ao. 162,7. zyn van hier na Japan äan
Zyde, Sec., gezonden:*, '/*
O fd e
Handel
h ie rvo r-
derlyker
vo o r ons
D e B aaten
en
W inften,
Pr. de Vredè een Caigazoen van i
.;r,Woerden.
Heufijen. . . . .
Bdam. ; .. .. . ,
: g ^Wçit-KappeL . ^
- f :
f
. • /
P f
f
'228214 -
02587 -
60000 -
W M .
17 ' 6
19 - 0
i i • 0
ó - 0
. i7 . r 4
J , 621855 s 4 - io
i $ËÊÈËÈâ^Ê&. SaìdvU voor *t VaderUnd.
. Pr. deyredc. f ? - ' 19 -
Erafinus. . ^ . . f >2.15:61 - 0 - 1 7ÍU$49Í r - 19
Dus beloopt *t CargaZoen dit jaar / 4181349 - 3 - i»
Welke Cargazoenen en Koopmanfchap-
pen op de eene en de andere plaats met
minder , als een, cent , of honderdtenhon-
eferd, winft gegeveü hebben.
Ao, 1618. zyn na Japan, nog na Java,
zoofterke Cargazoenen, zoo door de groote
beroeite in Tsjina , als doorgebrek van
geld, dan wel op anderetyden, verzon-
den.
Nogtans heeft »t verzondene na Japan
nog dit uitgemaakt.
Pr. »t Jacht Erafinus. . . . /
Woerden ( dat na ordinair employ wel 8000 -
Ryxdaalders meer beloopen zoii) r > f
Heufden. . . . . f
-
10739? -
191J11 -
14 - A
17 m 0
4 * 0
• - i I W 410863 - 1 5 I 8
Na Batavia voor *t Vaderland.
Pr. »t Jacht Batavia een CargaZoen van, 277572 - 15 - 11
Dus/t CargaZoen dezes jaars m f 688436 - i i - 4
Van welke Cargazoenen men, met Gods
hulpc , geen minder, dan de voorige winften
, te wagten heeft. ' *
Daar beneven, zòo eifcht èr. Nyenrode,
Ppper*Koopman in Japan» boven de Tsii-
l y . D e e l .
neefche Cargazoenen, jaarlÿks nog dit na-
volgende:
iyo Halve ftukken Laken, behoorlyk
geibrteert.
60 Karfaeyen. j
I » goo