tost f Ä V A A N S C H
f- Deze allen, veele of •weinige
'Ooßerlingen j fpreken in V gemeen
K • niet de Maleytfe, maar de Portugeefi
taal, ¿/ffwy/ zy /o/Äff/ aanlee-
ren van de Chrißelyke Godsdienß niet
kamen, o/- zy Jpreken en verfiaan
reets Portugees, anders worden zy
niet aangenomen: pfg hier geboren
zyn, Jpreken $ als zuigetingen,
Portugeife als haar moeder-taal.
6. De Ooßerlingen-, niett aangekamen
verfiaan geen Maleyts, maar
haar Landtaal, e» onder de Ckrifi
tenen woonende leeren ten eerßen
de Portugeefe , e»z >»ff/ bare lyfbee*
ren , ff» andere medejlaven, /ff
£ff»5 /Äff (W«/ffr Heidenen of Mabo-
meteinen geräken, /ffffrff» ’/ Maleyts*, |
Op 3. §. Z)ff dagelyke Portugeefe taal Word j
nietalleenin den ommegang, ff» </»/
ö»i/ffr de Slaven in de Familien ge-
Jproken, die van Ceylon en de Kuß ■
overkomen, maar.
1. Urtiverfiel van de lyfheeren en
hare kinderen omtrent de Slaven en
vrye Inlandfe Cbrißenen j
z . In de Familien ofmenßhen, ¿Äff
'y«» Siam, Malacka, Bengale,
Kuß van Chormandel, 7 Eiland
' Ceylon, de Küß Malabaar, Surat-
te , ja Perfien, honten, die niet
bertodigd bebben 7 Maleyts te onder-
houden , of te oeffenen om met andere
Ooßerlingen om te gaan , 0*» dat
Äff/ Maleyts zoo gemeen niet is, als
.7 Portugees, daarren tegen de al-
bier woonende Heidenen §ä /Äff **0/
Cbrißenen, of met de baren om-
gaan, fihikken haar na 7 Portugees,
w» /¿z/ /ff fpreken-y dogh dit
doet niet tot de .Godsdienß.
Op 4.§.D ie in der Portugeefen taal tot bet
Chrißendom werden aangenomen,
moeten de begnzelen van den Godsdienß
niet eenigzints, maarvrywel
verfiaan. ’/ Zoude haargrootelyks
benadeelen, by aldien zy die waar■*
heden in de Maleytfe taal, haar en
zelfs de Ooßerlirigenin de.Godsdienß
ongewoon, moeten hooren, even als
H Vice Verfä zoude zyn-, doordien
yder Chriflen op die gronden in ider
taal in de Godsdienß eigen, i»0ff/
bouwen. Die niet Jezen kunnen,en
die gronden memoriter weten, zou-
den niet komien tot dat principium
toeloopenin die taal, na welkerswoor- I
den-bevattingen, zy die leere heb-
len aangenomen : die nuleezen können,
zouden weder om na die woor-
den-bevattingen niet können vorderen
in aanwas van hnniffe, maar
merkelyk daar in veragteren, en door
die ßuiting zig tot verflaouwing en
verzuim overgeven, 9t welk niet an-
E Z A A K E N
ders als confufie kan baren, om dal
zynoitdenGod der waarheden bebben
aangewend in een onbekende taal
te hooren en te begrypeny zülx bet
die menfehen benodigt zoude zyn op
nieuws de gronden des Chrißendoms
in een andere taal te leeren. "
Op 6. §. Dat bet gants niet noodzakelyk is,
dat die twee Kerken alseengemeene
Inlandfe Kerk worden geconfidereert,
gemerkt de zelve als verfebeide gerne
ent ens altyd zyn geconfidereert.
1. Niet atteen by de E: Regeringe$
dezen Kerkenraat, en alle Kerken
in India, maar 00k by de Claffenert
Synoden in Nederland.
z . Dezelve bebben van ouds yder
byzondere Predikanten ,• vergaäer-
plaatzen, en Doop-boeken gehad.
y Maar 00k, hoewelze Inlandfe m
7 gefchrift genoemt worden, egter\
beßaat de eene uit Weßerfe Indianen,
en die hier geboren zyn, de
andere uit Ooßerlingen f de eene uit
verfebeide foorten van Heidenen J
Mahhometanen, en hier> geborene
Cbrißenen, de andere uit Mahhometanen
alleen.
4. b i deze eene prediktmcneenEu-
ropeaanfe) in de andere een Afiati-
fe , in de eene een Chrißenfche, in de
andere een Heidenfe öf Mahhome-
taanfi geworde taal. '
Daar is geen affiniteittuffchen de
Portugeefe enMaleytfe;als wel tuffeben
de eerfie en de Spaanfe Ita-
• liaanfe en Franfcbe, van dezüher-
fchiüende meerendeeis in verändering
van letteren en terminatien,
<5. Ider taal heeft zyn eige monieren
van Jpreken om degoddelyke za*
ken uit te drukken, feenemaalver-
febillende van de dagelytfe $ en bui-
ten ufantie zynde fpreikwoorden. '
7. Ten zy de Portugeefe Kerk vef-
liep, geen behoorlyke dienfi ofneer-
ßigbeit wierde geidaan, men onverr
fiaanbaar predikte, bet v a f geen
nut of goed fucces was, ofeenige
klagten waren, ’/ geen wy aan de
kennis en ’/ oordeel dervergaderinge
. overlaten. Dikwilsflaat'&daiJe
Maleytfe taal die van de Portügeeß
Kerk gemeen is, en gebruikt wort ,
en niet de Portugeefe, 't welk tegen
de baarblykelyke envoljlagenewaar-
heit aanloopt.
i. Want wat anders is */ omtrent
de markt, anders omtrent de Godsdienß.
z. Is ze zoo gemeen, en wort ze
zoo gebruikt, en evenveelverßaan,
hoe komt het, dat de Portugeefe
Kerk uit veele duizenden beßaat,
daar geen vier a fes menfehen tot
g f
Van den G Ö D S D Ü N S T .
Igehoor, maar duizenden hmentä j.
geen y , 6 , 0 8. tot de belydents maar
So en 100 yder reis zig opgeven)
ff» over de zoo en 300 menfehen
tot de twee weekelyke Catechifatien
komen. gg| —
3. En daar en tegen fchraal, en
weinig tvt de Maleytfe Kerk.
%.Die in ’/ Portugees door 91 ontfyr-
wys aan de beginzelen van ’/ Cbrtf-
tendom te siezen van Gods JVoort J
en des zelfs prediking te hooren ge-
went zyn 9 zullen niet gewennen in
7 Maleyts. .
i . Om dat het dübbelde moeite is.
z . Een Babel, of verwerringein 7
teere Chrißendom zal geven.
3. Zy zouden op nieuws andere fun-
damenten moeten leggen in een onbe-
kender taal.
4. De gemeene letter in 7 Portugees
is bet er bekend, als de A r abi-
fe {die de Maleytfe is) wezen zal
met den druk.
f . Maar zullen eerder verloopen,
en 7 geboor zal hoe längs hoe meer
verminderen.
6. En de Godsdienß in veragting
komen.
§. De tyd zal dän leeren.
(I.) Wat quaad in Staat en Kerk
za l wezen ingebragt.
l . Hoe de uiterlyke Godsdienß, in
tween gefplifi zynde
3. De looze des Euangeliums in die
taal za l verhinderen.
4. 7 Koninkryke Gods teruggehou-
den.
f. Onrufi en ontßeltenis in de ge-
meente voortbrengen.
. En dezelve vervallentot afgode-
Yye 3 bygeloovigheden, dwalingen,
:'en 7 Mahometisdom ; alle 7 welke
God genadelyk verhoede.
t Is een pure onknnde van. haar
Eerw: de Portugeefe gepredikte taal
als onverßadnbaar te brandmerken,
i . Wy zyn bewußt dat wy voor
die gemeynte verfiaanbaar prediken.
z . Wy fihikken ans na platte en
eenvoudige manieren van fpreeken
na 7 begrip van 7 gemeene Volk.
3. Wy onthouden ons van woorden
die hier zouden onbekend zyn.
4. Tot geen onverßaanbaare zaleen
jgrote meenigie komen toevloejen.
f . Ons Portugees prediken kan na-
der aangeleert worden uit het Portugeefe
gedrukte kört begrip , de Ca-
ieehifmus van Aldegondeentieydelr
bergfe, en, de Ijturgie 3 de Pfalmen3
7 N . Tefiament, en de boeken van
D . Fereyra over de G odsdienfi,en
¡de overgezette d1 Out rein en Cate-
ehijatien'.
6. Hieniand zal klagen ', datwy'er r
Ara biß, of andere vreemde Oofierf
i taalen in mengen,
7. De Portugeefe is een ryke taal3
even :als andere Europeife 3 wer een-
körnende met de redelyke Gods dienfi3
om door haar wervloed die waar-
heit met kragtige redenen te bevef-
iigen , en openbaar te maaken aan
de gemoederen der menfehen , en dezelve
te overtuigen tot het gelowe.
8. Geen een woort Portugees is ’er
in de gemeene StraattaOl die öok
van ons niet gepredikt wort, alleen
verfihillende (datze na de Letter-
konß gefihikt is) van f t ¡eerße ', in
terminatien van Humerus 3 Genus
perfonen, modus en t empor a \ als alr
le letterkonfiige taten.
p. Hoe verflaanbaar deMäleytfibe
■gepredikte taa lis, laten aan'toor- .
. deel van de wereld en toehoorders.
Opp.%.Worä den dienfi in 7 Portugees en
Maleyts gefielt, van de.Nederduit-
fihe. wort niet gerept, daar nogtans
de Kerkenraad volgens refolutievan
den 1 j Januari ijoy.op.hetvoor-
fie l der E . Regering volgens refolutievan
den i^Jmuari met het Maleyts
prediken heeft voorgejielt toen
D . CoMedehprö hier egter was)
maar het Portugees aamleerenofte't
Nederdüits prediken door deprefin-
te Predikanten. De E: Regeering
volgens refolutie van idep ip Mey
heeft niet gerefolveert in 7 Maleyts 3
maar in 7 Nederdüits te pr ediken 3
ten minfien eens des Zondaags; -ett
D . Hey niet geimponeert Maleyts 3
maar Portugees binnen 'ijaarte leeren,
7 welk de Kerkenraat den 1 7
dito nagevolgt heeft $ en naderhand
een derde Duits; enis 7 zelve nd
de dood van D. Hey weder om be-
veßigd door de E: Regeeringmetde
plaatzing van D. Bartou.
D. Cöldedehorn is toen niet be-
roepen om Maleyts in de Portugeefe
Kerk te prediken, maar om 'reden
van ziehen 3 verflerf en vertrek in
de Maleytfe Kerk3 enbygebrekvan
buiten dienfi doende Predikanten te
prediken op de Rheede alhier, 91 gern
zyn Eerw: met het beroep en D.
van der Vorm öok aangenomen
hebben.
Daar is geen wereenkomße en
egualiteit tujfchen die gemeinten, ont
de dienfi in twee taaleri ambulatovr
te doengetan, gemerkt de Maleytfe
uit een handje volks, de andere uit
een grote fiuare beßaat.
(1.) Van OHober des faars 1688.
tot ultimo Februari 1708. zyn ge-
doopt in dePortugeefche Kerk P f 78.