i i J A V A A N S C
_ 1Ö39. Den 2.6. September verfcheen de Proniip21
?onem Bonnus alhier en deed bericht van
L' den ftaat der Moluccos,envan de Kerkc
in. Amboina.
Den i7.0£tober verfogt de Proponent
Aartszoon na ’t Vadefland te gaan , dat
r , . hem geweigerd is.
tiaany." D.Bafliaanszoon verzogt den 24. me-
zoonwil met zync Dogter derwaarts te ver-
na’tVa- trekkea** dog de Kerkenraad oordeelde
derland. beter, dat hy hier bleef. Wilde hy dit
egter zelf by zyn Edelheid yerzoeken,
hy kon. Hy verzogt daarop den 31. dat,
200 hy niet na ’t Vaderland g in g , hy
dan , by ’t verzenden, voor anderen mögt
gezonden -werden.
D . Bonnus verzogt ook , dat men op
zyne vordere bevoraering denken wilde,
H E Z A A Kl - N
dat hem beloofd werd, 20p ras men üyt *630.
Tayouan antwoord krygen zou;
Men vond den 51. October 00k good, Vmoek
by een fmeekfehnft aan haar Edelheden °!n
om een nieuwe Kcrk te verzoeken. : -
Den id. December verfcheen hier uyt
’t- Vaderland , met ’t Schip Deventer*'
D . Helmichius Helmichii , en op de zdveD- Hel-
tyd verzogten, D . Dankaarts alzoo zyn g ichii
tyd al andcrhalf jaar uyt was , en H e u r -^ ,^
»ins, dicus tyd haaft zou uyt zyn, om ont- en Heur-
flag j waar by de laatlte yoêgde 5 dat hy n o t verknus
dat de Kèrk van Batävia’er nietf0^
door lyddn moefte) dit voör al v e r 2 o g c , s'
om volgens ’t oogmerk * waar mede hy
in Indien gekomen was, het Euange»
linm in Ke y , Aroe* Solor, Timor, en
in andere plaatzen, te verkondigen.
V I E R D E H O O F D S T U K .
y irvolg dir zanken van den Godsdienft. O fjm a van iS j i . tel l6 j¡\
A. 1631.
Malejrtfe
werken
ove^gezet
door D AEn
1 1.. January komt voor dat
het Euangelium Matthei door
Albert Reul (zönder dat my
blykt, wat hy geweeft zy) en
Kcuijöcc. andere fchnften , ' in ’t Maleyts overge-
zet, in druk gegeven waren.
Zyn Edelheid eyfehte toen ook ’t ad-
*vys van den Kerkenraad over vericheyde
Zaaken , wegens welke zyn Ed. een befluyt
op den 23. dito overgeleverd is.
Harde Zyn Ed. zeyde dat hy dit Kerkelyk
m Jj“ befluyt verwierp , dat hy dit ook nooit.
en alleen maar haar ooraeel , • en geen
befluyt, afgevorderd had, en dat hy
*t befluyt daar over aan zieh zelveri
hield , zeggende dat de Kerkenraad een
Predikant voor een half jaar by leening,
en niet als gevolmagtigdc , na Amboina i
zenden kon.
De Kerkenraad bleef ondertuflchen
by haar befluyt volharden , verzoeken-
de zyn Edelheids fchriftelyk antwoord,
zoo’cr in het zelve iets was , dat zyn
Ed. mishaagde, willende zyfl Ed. geer-
pe in alles genoegen geven. <
Vo-dae Zyn Ed. zeyde, dat hy nietverftond,
met hem. ^at Holtenus, op Neira in Banda leg-*
gende| door den Landvoogd aldaar gefleht,
en in Amboina geplaatft zou werden
, ten wäre idat men den Kerkenraad
in Banda , daar ’t nu wel ging , in on-
ruft helpen wilde : want zyn Ed. wilde
niet töeftaan , dat D . Bafliaanszoon , in
de plaats van Holtenus, op Neira zou
gelegt werden} zoo dat D . Bafliaanszoon
in dit Jaar derwaards fchynd gezonden te
‘tja.Z
yn Ed. belafte weer, dat de Kerkenraad
een Maleyts-kundig Predikant
dien zy beft miflbn konden, na Amboina,
niet als gevolmagtigde maar tür lpcn*
zoude zenden, o f y zoo zy ’t niet dede,
dat dan haar Edelheden het zoudendoen.
Waar op de Kerkenraad, om verdere
moeite voor te komen , D . Dankaarts D. Dari-
verzogtr, om by leening na Ämbbh teikaarts ni
gaan, Zonder zig metdezaaken derPre-Amboinai
dikanten in Amboina te bemoeijen, dat
hy gewillig aannam.
- Den p. February isgoedgevondenbyDe Don»
den Kerkenraad , en by haar Edelheden derdags-
den zo. goedgekeurd , dat’er donderdagPtcek-
’s morgeDS ten p. uuren gcprcdikt zou
werden.
Den 6. Maart verfcheen hier de Pre- D. Bit-
dikant D. Henricus BucberuSj met ’t Sphip 0^6^
Vlilllngen, van de Claffis van Zeeland. M' r'
D. Helmicbii fchynd in ’t begin vsh d. Hcl-
dtt Jaar na Amboina vertrokken te zyn , michiut
alzoo hy’er toen al was. | ^na Am-
Den y. Juny verfcheen uyt ’t Vader.1” ““ -
land D. Abrabam Rogerius, van Amfter-D. Ro„ .
dam , met *t Schip Wezel, als Predi- - ¡vs hier
kant. . •; ; | r-iL^.a^verfchee-'
Den 12. July gaf D. Dankaarts, n a ff^ n
weer hier gekomen zynde, bericht van kaarts
t gene hy in Amboina verricht, en hoe weer
hy de Kerk’er gevonden had. Dat D ,^ 1,
Melchiorszoon den volkc daar zeer onaan-
genaam , en maar bezig was ,j om -zich
en Du Praat by *t zelve in kleynagting
te brengen, door hunne belüften nietfra
te komen.
Den 3. July wierd de Proponent Bon*
ms na Tayouan beroepen , en den Pro*
ponent Jonas Aartszoon zou men na Su»
ratte zenden } en alzoo de Opper^Land-
voogd beter oordeelde uyt de twee ove-
rige Predikanten alhier, met de. Vloot
ander de Heer Philip Lusaszoon^ ’er een
mede te geven , zoo oordeelde de Kerken*
Ván dett G O D
i%i. kenraad beft een Predikant nevens D.
D. R o g Aartszoon te zenden , waar toe D. Roge-
den zp. dito gekoren,en den 31 .dito
by de Regeermg, goedgekeurd is.
0 pk verzogt D. Aartszoon , nual lang
ProppQ$nt geweeft Zynde, tot Predikant
gevprde?d te werden, waar ovér inen zey
met zyn Ed. te züllenipreken.
Veraoek - Den 11. September vonden zy goed 3
tom een weer Gm een Kerk; te verzoekén, <alzoo
■ zy zieh nu nog in- ’t voorpand vaü ’t-
Stadhuys behelpen moeften.
-Op deze zelve dag verfcheen ook in
de vergaderingD. WilhelmUs Vinmanms- 3
fewezen Predikant, nu als Krankbezbe-
er, van Middelburg , en verzogt weer
. tpt Predikant gevorderd, o f anders na ’t'
Vaderland te rug gezonden te werden*-
! Opk verzogt hy te mögen Proponeren,
dat hem toegelhian is voor cerl/tyd aan
boord te dpen , dáar na aan Land , en
den id. Oktober, op de Réedeh ■ '
Den z» Oftober verfcheen hier mede
p.HCem-Uy t >t Vaderldftd^ Ds Joannes Heemjtedéy
cr,raet’t Schip Holiandia j als Predikäht.1
• Den 4 . Oftober Verzogt ook D . Dan~
kaarts om, Zyne yerlofling , die men aan
zyn Ed. voordragen zou. ;
- Den i is December verfcheen hier ,
D. Mid- D. Florentius Middelho'vtus als Predikant
deiho- Van dé Claifls van Rotterdam, met ’6
Schip van die Zelve naam. Hy had wel
zyne getüyg-fchriften by zieh j dog zy
voldédeft niet j alzoo hy geen commiflie
of laft-briéf van den Kerkenraad nog van
de Heeren Bewindhebbéren had. Hy zey
dát hy niet geweten hadditnodigtezyn,
meénende dat het genoeg was als daar o-
ver aah den Opper-Lándvoogd en zyne
Raäden gefchreven was.
Den 16- Decomber zond de Opper-
Landvoogd Specx , de Heeren J?lak en
van der Burg, bey de Raaden van Indien, 1
1 in Kerkenrade, om hen vericheyde Za-
ken bekend te maken, en daar onder ’t
’ béfluy t dat haar Edelheden genomen had-
deö , óin over al z. Politicque Cominif*
fdriflbn in den Kerkenraad te ftellen , en
ook ’t beroepen der Predikanten aan zig
Eerfte te trekkern Dat als eerfte Commiflai if-
Commlf- fen hier verfchynen zouden de Heer Arend
PoMcq Gardenys, buytengemeene Raad, en Ja-
cob' vdn Poffele geheymfchryver van zyn
Edelheid. Als ook, dat haar Edelheden
befloten hadden , ten eerften een Kerk
te bouwen.
D. Can- Den 16. December is ook D. Candi*
didius uyt ^ ^ ay ouan yerfchenen. |
ayouan. q 0j. zeyde de Kerkenraad, dat zy die
Politycque Commiflariflén niet wilde aan-
nemen, nog hen plaats geven , voör dat
zy daaf over tía ’t Vaderland aafi de
Heeren Bewindhcbberen, Clafléiien Synoden
gefchreven hadden, en dat zyzoo
daar op als op de Kerkenördrfe, eerftna-
S D i E N S T . 13
der order zouden afw^ten , biddehde 1Ö3 ii ,
zyn Edelheid , dit zoö lang op te fchor-
ten. J.'\
Den 17. fverbood zijn Edelheid (die
dep Kerkenraadöveral zogt te kortwieken1
en haar inagt te benemettjdat mesn zeltete
ioveripeelfter , een weduwe Jannetje RlyA Lyn E-
nenburg genaamd , geen openbarc fchuld l elheif dc‘
bekentenis zou laten doeri, Zijndc h e t^ ^ iy .
genoeg 3 dat zy dat voor den Kerken-ke tugt.
raad bekerid had, alzoo die gemeynte teer,:
en die gewodnte hier nieuw was } dog
D. Heurnius gaf hem tot antwoord, dat die1
gemeente niet teer j maar zeer ruw was ,
(waarom hier roök ftienger -tugt, dan-in
’t Vaderland , geoeflend wi'ftd1) en- dat
ook die gewöönte niet nieuw’, dewijl die
, iit ’t Vaderland gebruykelijk^ en hiö:
! zelf een fWaarder, te weteri , die van
den Ktrkelyktn ban, rötltreiit Tryntje
■ Floris (die- z ig , fchoon in ’t. Vaderland
; een man 'hebbende , aan de Köopman ,
Pieter Dirkszoo» weer- veflöofA had,) ge-
bruykt was, ter tijd toedat zy övet haar
gedrag berouw betootien Zöudes
Zijn Ed. zey egter,dat die befeehtehis
voör den Kerkenraad genoeg' was, en
dat hy niet zou töelateri dat deze Jufftv
Harns in ’t öpeiibäar die bekerltenis dede,'
niet begehende dat inen dit hier inJ
voerde , niet tegenftaande men zijn Edv
zeyde , dat Zy daar tot gewillig was 5
dog de Kerkenraad vond göed deze Wat de
penbaare bekentenis häar te laten doen/^e^®?-
maar dezelve tot het naatfte Avoridmaal ^ade^
uit te ftellen. Ook bleef zijn Edelheid
volharden met overäl z. Commiflariflen
Politicq in de Kerkenraad te willen zenden
, waar op de Kerkenraad goed vönd
daar over het oordeel, en de ftemmen
van alle de Predikanten, zoo der tegen-
woordige, als der afwezende, in te nc-
men.
Den 17. befloot men de voömoemde Politic-
Z. Commiflariflen , by een ichnftelijke1u^ ^ '*
verklaringjids’er toe gedwongen zijnde,^
te dulden , ter fijd toe dat men uit het duld.
Vaderland nader fchryvens , en een vaft
geftelde Kerk-order kreeg, zullende zig,
voor eerft aan die Van de Heer De'Cdr*
pentier houden 5 en dit gefchrift wierd
door deze navolgcnde Leden ondertec-
kend:
Abraham de Roy.
• Juftus Heurnius.
Georgius CandidiiiSs
Sebaftianus Dankaarts.
Gysbert Bafliaanszoon,
Joannes Theodorus Heemftede.
Jacob de Hard. J
Andreas Duraeus.
Cornelis Theunifz. Dfent.
N* Gibfdn.