V I N G E van ■
den, van Tondjong aftot de Pangkalang A«.
toe, daar men ontrent de zee opgaat, een
diepe en redelyk breede grachc, die zeer
vifchryk was, door zyn volk eenige uu-
I ,ren verre gegraven, zoo dat hy nu m körten
tyd, en zeer gemakkelyk, van daar
op Soerabaja komen kon.
Hy was, zeer kloek van wezen, Nadrc be-
groot van oogen, neus, en kin, breed gyving
van aangezichc, zonder tanden, zoo bruin
van vel niet als de andere Javanen,enwat Cl1’
rood aan ’t wit zyner oogen, waarfchyne-
lyk door de hooge jaren, die by bereikte.
• Ook zeer grys, en meeft kaal van hoofd,
dog zeer lyvig en vet vanlichaam, uiter-
lyk, na het aan zyn armen en fpierenge-
leek, nog een zeer fterk man, en die nog
zoo hertelyk lagchen kon, of hy maar der-
tig jaren oud was.
Voor een Heer van dien rang, dien hy
bekleede, was hy zeer minnelyk, vriende-
lyk, en beleefd zelf tegende minften, hoewel
hy onder zyn volk zieh, als hy wilde,
ook zeer ontzagchelyk wifi: te maken, in
zoo verre, dat hem niemand van de-zyne
by na anders, dan al kruipende en hür-
kende, naderen, en hem ook niet al te na
komen dor ft. En djt was de eigentlyke
reden , waarom zyne tegenwoordigheid
ons meer, dan tien duizend mannen, waerd
was.
Den xo dito wierden de Brigades van’t De Bo'gi-
leger aan de leger-hoofden door den Veld- ^esvan t
Heer, enden Raad, vergeven.
! Deze Raad beftond uit den Heer Op-
perbevelhebber van Java’s N.O. kuft ,en
Veld-Heer Covert Knol, ide Heer Fre-
derik Chriftiaan van Bergen (Kapitein,
• tweede Leger-Hoofd, en zyn opvolgerals
Vcld-Heer, zoo zyn Ed: mögt komen te
fterven) en de verdere Heeren Kapiteins,
te weten, Willem Sergeant, Zacharias
Bintapg, Willem Henrik de Bevere, en
Henrik van der Horft, mitsgaders Pieter
Bout, Koopman,en Treins-Boekhouder,
Jacob Fredrik de Famars, Fifcaal, Kor-
nelis Kppps, Trein-Meefter, en Jan A-
lexander Caffer, Gebeimicbry ver van den
Veld-Heer, en van dien Raad.
Door dezen Raad riu wicrd de eerfte
Brigade asp de Heer van Beigen, de tweede
o f de linkeivyleugel aan de Heer Sergeant,
ieder van tien byzondere troepen,
van welke ieder twee honderd Hollanders
by zig hgd, gegeven.
Het gros van ’c leger beftond verder uit
de Brigades van de Heeren Bintang, van
der Horft, en van de Heer de Bevere. \
Den % i dito vertrokken de fchepen
Aardenhout en de Schaapherder na Batavia.
Den ax dito heb ik indewooning van Predikre« I
de Veld-Heer, een fraeifteenen huis v a n ^ p“ y “ I
den Kapitein derChineczen, dezerplaats,^rcn.
dat by voor zyn Ed: opgeruimd hadde,
ge-
16 z B E S C H R Y
A®. 170c. ben) ftuiven zou, moeften irekken, een
asgraauw leger-kleed maken, dat my op
dien tocht grooten dienft gedaan heeft.
Jk voerde geen andere wapenen xdaneen
paar piftoolen en een braven zabel by my,
denkende dat ik, als het ’er op aanquam,
daar mede wel een blooden Javaan o f tien
van myn lyf houden zou, hoewel ‘er door
de Heer Kno) genoegzame zorg yoor my
gedragen wierd, daar ik hetjuift altyd niet
op heb laten aankomen, gelyk ik op zyn
plaats aanhalen zal.
Den 19 Auguftus quamen zes Maleyers,
met v.rouwen cn kinderen, van Soerapati
tot ons over, die ons tydingbragten, dat
hy met xyoo voet-knegten , en x of 300
man te paard,zich by een Ri vier, een dag
reizens van ons, vertoonde.
W y gingen dezen avond nog den Pa-
nombaban van Madura op het plein, daar
zyn veld-tent en zyn troep van ettelyke
duizend Madureezen ftond, bezoeken.
De Heer vander Horft, die’tjavaanfeh
als zyn Nederduitich fprak , en gron-
dige kennis van al zyne zaken had, zei
my,dat ons aan de tegenwoordigheid van
dezen Heer, meer dan aan tien duizend 1
man, gelegen lag,dewyldejavanen meer
agting voor hem, dan voor den Keizer,
hadden, gelyk hy op ’sKeizersbevelnoit
in ’c leger verichenen zou hebben,dat hy
nu uit enkele agting voor de E. Maat-
fchappy, en voor de Heer Knol , dede.
.Ook zouden wy > buiten zyn overkomft,
geen eenen Madurees,die van de Javanen
wel de befte Soldaten zyn, gekregenheb-
ben.
Strenge Wat ordre dat hy onder zyn volk houd,
krygsordre kan men daar uitafhcmen,dathygewoon
yanden is niet verre van daar de zynen eenaanval
Prinsvau moeten doen} zieh met een kleen gongeta
Uia’ je, dat met een geele boord omnaeid is,
te begeven, daar hy zelf zoo langop klopt,
als hy ziet, dat zy ’t genoeg können uit-
harden, houdende, alszy ’t tequaatkry-
gen, op met kloppen; dog zoo iemand
eer afweek, al was het zyn eigen zoon,
die was een man des doods, gelyk hy A°.
i j o f twee van zyn eerfte Raden, die uit
hoogen nood afweken, zoo ras zy by hem
quamen, kriffen liet.
Hy verhaalde my ook, dat hy in zyn
Hof op" Tondjong, dat wel eens zoo groot,
als dat van den Prins van Soerabaja is, een
lyfwagt van duizend wakkere mannen
heeft, van welke’er vyf honderd uirgele-
zene pieken, alle met zilver rykelyk be-
ilagen, en vyf honderd zeer fraeje fnap-
haanen voeren.
Öok jszyn grootfte vermaak,als’ereen
vreemdeling op Madura komt, om aan
den zelven zyn keurlyk paleis, wapenhuis,
en zyn fraeje paardpn, en paerden-tuigen
in zyn princelyke ftal te vertoonen.
Hy had oolt, in de ty4 van dnemaander
troepen.
Q R O O T
A».i7of gcduifnde zyn verblyf, yoor ’t l$gcr , en 1
yoör de beietting, gepredikt, by welke
gelegenhcid ik ook de .volgende aangeno-
mene kinderen, te wefen,dat van de Heer
Willem Sergeant, Klara, dat van den Af-
■ftftent föloemendaal, Elizabeth, en dat van
den Corporaal Geldebloem, Korrjelisge-
doopt hebbe, alle by bunne flavinnengc-
tceld, en waar van zy geloofd wierden ook
wel de vaders te zyn, vermits ’er by na
geen Holländer van eenige magt op Java
deHavI-11 jS’ die §een een manier van
ucd. even» d,e zeer eigerlyk is, en aanden In-
lander weinig indruk geven kan, om hem
tot onzen Godsdienft te doen overkomen,
wäarom ookzekerjavaanfehdusoverwonne
dogteitje, dat nu redelyk groor be-
gon te werden, en nog ongedoopt was,
van my gevraagt zynde, of zy zieh niet
haaft, op hare belydenis,wilde latendoo-
pen, my dit nadrukkelyk antwoord gaf:
Myn Heer ik heb daar niet tegen, mits^
zeide z y , dat ntyn vader (die^zeer fterk
höereerde, en vry los leefde) zieheerflals
een waar Chrißen gedt age, enmyn ttioeder
tot zyn vrouw troüwe, dat hy weldikwils
heloofd, dog tot nog toe niet gedaan heeft.
Wapen- Den 13 ditö was ’er een wapenfcboii-
c g wing en verdeeling derBrigadesop dePas-
tebaan,’tgeen ik nevens den Heer Knol,
den Panombaban van Madura, den Heer
van der Hofft, en meer andere Heeren,
ging zien.
De Prins van Madura quam eerft wat
by den Heer Knol aan, dronk daar een
kopje thee, ert at daar eenige Perfiaanichc
vrugten en eonfituuren by.
% had nu een heerlyk groen zattyne
wambas aan,dat ftyfvangoude paflementet),
en aan den hals met eeri halve maan gebor-
duurd was , en verder een zeer fraci chirs
kleedje aan, een wit topje op zyn hpoft,
en een andere fraeje met gp.ua doorwerkte
kns op zyde.
Sterktc des Na dat hy een umtje hier gezeren had
gtrs> het hy zieh voor af na de Pascebaan dragen,
hebbende een van zyne zponen,
die-maar vyftien of zeftien jaren oud, en
wat bleek was, by zieh, en wyyolgden
hem kort daar na te paard.
W y vonden een groot deel vanonzeoor-
tegs-magt m dit ren-perk by een gefchaard.
t Terwyl de Veld-Heer de Brigades daar
verdeelde, trad ik van ’t paard, en ging
zoo lang onder een groot afdak zitten, daar
, Panombaban, en den Prins van Soerabaja
met zyne tweepudfte broedets, vond.
Deze waren nu met zwarte zattyne badioes,
dicht met eoude pafiementen bezet, be-
kleed, en Hadden ieder een zwarc zattyne
topjen, mede met paflementen, op ’t hooft,
ook voerden zy hunne kriilen opde reg-
ter zyde, en hadden om ’t onder-lichaam
zeer fraeje kleedjes geflingerd, enzommi-
ge met een Allegiaze, en andere met een
goude gordel, gebonden.
J A V A . t 6 }
Na dat de leger-zaken beichikt waren, A°. 170s.
quamen de Hoofdcn mede by ons onder
die opene hooge fchuur zitten, en byop-
neming van ’t geheel leger, bleek, dat hec
zelvc in deze navolgende manfchap beftond
:
Zeftien vaandels Holländers ayo man
*cder v 800
Dertig Inlandfche vaandels, fterk 2400
Treins-Matroozen , en de verdere be-
dienden
De Prins van Madura bragt mede
yooö
Ichoon hy by dewapenichouwing
’er maar drie duizend zes honderd
en agttien op gaf, waar onder ’er
vier honderd en zeftig met fnap-
hanen waren.
Den Prins van Soerabaja yOO0
hoewel hy ’er maar drie duizend '
op gaf.
Sedjajana Poera, Depati vanSoerabaja 4000
hoewel hy’er by de wapenfehou-
wing maar twee duizend op gaf.
Die van Sammanap, f
Cidajoe, !
Toeban, I
JLaiTero, 1 tezamen 5000
Rembang, 1
Grelfic, f
hoewel zy ’er maar drie duizend ~
opgaven.
En de Battoors, ofde laft-dragers yooo
Waar by dan nog wel quamen z6z$
Dustezamenkoppen 30000
Zoo dat alles op ontrent dertig duizend
mannen uit quam, hoewel ’er maar vyf-
tle" duizend gewapende Soldaten waren.
Ai pns gefchut, en de verdere kryes-
tuigen, beftonden in
$ Zesponders.
• B twee' en drie* ponders,
xy hand-mortiers, en .
6 groote mortiers.
Waar toe twee honderd Buffeis, om die
te vervoeren, gefchikt waren.
De Brigades beftonden in de navolgen-En van jede
manfchap: man: dcrBriga-
Die van de Heer van Bergen was fterk de*
van Willem Sergeant. •
van Bintang. gg
van vander Horft. i
van de Bevere.
iiTi»
Deze Brigadiers nu hadden ’t opperbe-
vel niet alleen over verfcheide vaandels
der Europeers, maar ook over deze navolgende
Inlandfche Hoofden.
Kapitein der Boegis.
Joomproc. der Baiiers,
X z