Het infamen van een Preàikants li'e-
S duine hier'is :
(Koftgeld y ryxd. 8 ft.
! j 1' ‘ ■ / i l - 8-0
11 Vadem houtwaardiß
Ä i 3 ryxd. . ñ f
. .. i 6 kann: le k , o f Fran-
I *h e wyn a i ryxd. f 7- ¿.g
13 vaatjenswater. : / 0. , i . 0
f 17- 8-0
maand: 12
Eneensnogallejaarioogl. . f\oo-^~°
Dusinhccjaar /418-16-0
Wat mtomen of buiten-voordeelen de
Predicant op Onruft heeft, wete ik niet
net, dog geloovedat hy mede honderd en
dcrtig guld. aan foldy,en tien ryxdaalders en
agttien ftuivers aan koftgeld heeft, zynde
op Unruft van een wooning vooraienien
entrent het verdere geloove ik , dat hv >t
selve aïs een BataviÆh Predicant geniet.
, ^ .-PU jS tbPredicant trekt luaandglyks
honderd gulden aan loldy, tien ryxdaalders
en agttjm ftuivers aan koftgeld, aan
huishuur-gëld vièr ryxdaalders en am en
dertig ftuivers,zeven kannen wyn, ander-
halve vadem brand-hout, en vry water
gelyk dat ookallcanderePredicantent’huis
gebragt werd.
KaPl£f‘n p i i tagtig gulden maan-
delyks aan foldy, tien ryxdaalders en aet-
nen ftuiversoan koftgeld, en nog eenlc
buiten-voordeelen, die ik niet regt wet?
Een Koopman heeft >s maands zeftig
gulden, agt.ryxdaalders koftgeld, en eeniet
andere buiten-voordeelen, my onbekend
- “ n Onderkoopman, die een vafte be-
dienmg hier heeft, geniet maandelyks
veertig gulden aan foldy, vy f ryxdaalders
en twaalf ftuivers aan koftgeld, en noe
vier kannen wyn ; dog die geen vafte be-
diemng hebben, genieten alleen bare foldy,
re weten,, eerft zy percento voorde
gereede betaling minder, dat van 4.0 el
s maands maar 30 blyft, endannoghalf
geld, en half goed, beftaandein kliden
enz.het geene zoo met allede verdere die- •
naaren ook gefchied ; dog niet met dePre-
dicantcn, en weinig anáere. i
Een Vaandrig, die een vafte bedienine
. bier heeft, trekt hetzelve als een Ondtr?
koopman; dog, die geen vafte bedienine
heeft, gemet ook maar zyne foldy.
De verdere voornOemde bedienden ee-
nieten de zelve foldy, koftgeld,en wyn,
als een Onderkoopman.
Wy moeren ook niet- vergeten met een
letter aan te halen, dat de E. Maatfchappy
in oude tyden onder hare bedienden.
ook eenige jonge meiskens (zes, zoo meene)
ofaankomende vryftersuilgezondenheeft,
die dogters der E. Maatfchappy gcnaamd
wiwden, die foldy trokken, en met een
noed met pluimen op ’thoofd uitquamen,
hchoon deze van >t ftegtfte foort waren,
wierden de zelve in die tyden voorgebra-
dene peerkens gehouden. Een’eraf fs met
een Landvoogd van Banda, en een andere
met een Landvoogd van Amboina en
g S g S “ « “ n Landvoogd van Tayouan,
die beide Raaden van Indien wierden, se-
twuwd. De zoon van dieeerftgemeldeis
een van de groocften van Indien geworden,
dien ik zeer wel geltend heb. S ’
. -Indien men alle deze bedienden hare Ibl-
aye eens by een optrekt, zal men bevin-
den.dat die op Batavia alleen in een maand
'.737° g l, en in een jaar 15x4.0 el. ee-
¡J "»re toftgelden in een maand KS40Ì
Ryxdaalders beloopen; dog indien men nu
de haftenden van de fchepen, als ook de
Boekhouders, Affiftenren, en anderedoor
den p e r d e r kQftgeldeabetaÿlt.wg:den-
, " ler. eens by óprekenen wilde; zoii
men bevinden, dat de ltoftgelden alleen in
1m- e^n te» beAloo°pwene. a t ö.o. uox^yxd aaldeiv ko-.,
Behalven deze bedienden der E. Maat-De vrye
ìcnappy, ,zyn er nog veelc andere Neder- bor2"i-
landers, dat vnre borgers zyn, die,
koopmanfehap dry ven, o f op hunne Jen-
ten leven, o f eenig ambagt doen.
Uit dezen wei den de Land-droften. Bail.
J u s , eemge Schepenen, Weesmeefteren,
en eenige Heemmden, als ook deKerk-
meefters, de Waag-en Eikmeefter.» de
Hoofden van de Borger- Vaandels, de
Vendu-meefter, de Keurmeeftervangoud
en zilver, en meer anderen, gekoren
Zy wierden den i juny 1668 volgens
befliutvan haar Edelheden in tweeVaan-
dels vodeeld, waar van het eene van de
S g j | en t andere van de Weft-zydeis,,
die ieder hiue Kap.tems, LuitenanB, en
Vaandrigs hebben, en die ook gewoon
zyn, alle nagt op ’t Sadhuis te wiken.
Die yan de Well: isontrentzze^tidie
van de Ooft zod'koppen fterk,ftaandeal-
le onder hunnen Colonel,dat een ordina,
r ii Ruad van Indien .s., Z y hebben ook
een Krygs-Raad, voor welke alle dierge-
lyke zaken werden atgedaan.
Behalven die twee Vaandels , iVernog
pen uit de borgers, in Ruitery beftaande,
r c h y n k Ó X tZeerVeClOPgeZetenteV00r’
Het heugt my, dat ik deze Batavifche
borgery zoo heerlyk uitgedofeht hebbe
zien optrekken, dat met alleen de Kabi-
pittms goude »ingkraagcn 3 en fluweele
rokken met zuivere goude knoopen droe-
gen; maar ieder gemeen Sojdaat was naar
mate van dien zoo heerlyk van alles, wat
hem
jhton pragtig en aanzienlyk maken kon,
voorzien, aat de minfte Soldaat voor de
befte Kapitein anders ; in zyne toerúfting
niet behoefde te wykenj dog dat optrek-
ken gefchied nu zoo niet meer, en men
ziet nu maar een Sergeant met eenig volk
vergaaren, en de ronde hier en daar doen.
Gelyk ’er nu zoo twee vaandels voet-
knegten uit de borgers zyn, alzoo heeft
men ’er nog drie uit de .bedienden van de
•'.¿/-.vir* Maatfchappy, ten deele van de ge-
trouwde , en ten deele van de ongetrouw-
de penniften, zynde den az Juny 1668
mede in drie Vaandels by befluit barer E-
delheden verdeeld. Deze bemoejen zieh
wel- met geen waken ; dog' zy zyn onder
die Vaandels gefchikt, om.by tyden van
nood mede hulp te können bieden.
De Chinee- Naaft de Nederlanders komen de Chi-
*“ • neezen, wel als ’t allermeeft ip aanzien zynde,
voor.
Het is eenongemeenfchrander,beleefd,
naarftig, en gedienftig volk , dat groote
dienften aan deze ftad doer.
Witnnt- Zy plagtên niet alleen grooten han del
tigheid zy in de Had met thee, ppreelyn, zyde ftof-
gexen. fen , en lak werken, te doen ; maar zy oeffe-
nen zieh ook çeer naarftig in ycel ambag-
ten , £ynde-aeep-^ede«^TOMd&^-timmprl
den ^Seer fraeje ftoelmakers, zoo die men
in een zalçt zet. als van ongemeene cier-
lykc draag-ftoelen. Allé de zonnefeher-
men, die men gebruikt, maken zy. - Zy
vemifTen en vergulden zeer fraei. Zy zyn
ook devoomaamfte Araks-brandèrs, aan-
nemers van groote pagten, fteenbakkers,
eti behandelaars van de zuiker op de moo-
lens buiten Batavia, en kooplieden in de
Zelve.
Vele houden als gaar-keukens voor de
Matroozen en Soldaaten,ofook thee-hui-
zen voor de zelve , en een groote menig-
te van hen erneerd zig met water-haalen,
vifîchen, o f om met Chineefche praau-
wen (dat een grootgemak isj de menfehen
overd na toe te voeren, çp welke vaar-
tüigen zy altyd ftaande met twee riemen
al wrikkende roejeñ. Veélen varen ook met
Tsjampans, en groote vaartuigen, omde
goederen van de fchepen af te haalen.
De ganfche landbouw van Batavia ruft
ook op hen, waar in zy ongemeen ver-
nuftig en naarftig zyn, niet alleen om te
maken, dat men alles het ganfche jaar
door heeft} maar zy loopen ook met ailes,
wat men bedenken kan,denganfchendag
overal rond, en brengen allerlei groente,
ftoflèn, porcely nen, lak werken, thee, en
wat dies mcer is, aan de huizen, enlaten
het voor een geringe winft over.
Daar is niets, dat men bedenken kan,
dat zy niet ondernemen, en waar in zy
zieh niet oeffenen. Ik heb ook fraeje fchil-
ders onder hen gezien ; dog zy verftaan
Zieh de houding, dieping, nog *t geven
IV. Deel.
A V I A . , ^49
van de regte fchaduwe aan een beeid nier,
waar door al hunne ichilder-werken te plat
zyn.
Indien’er geen Chineezen hier- waren,
zou Batavia zeer doods, en van veel noo-
dige dingen ontryft zyn. Zy maken alles
van koper, enz., na, wat men hen voor- -
maakt; dog gemeenelyk wel zoo zwaar,
ten waar men hen bepaald. Ook maken
zy zeer veel fraeje dingen in China na onze
modellen, van een foort van metaal,
calin genaamd, dat zeer weinig van zilver
verfchild, en dat zy zeer veel op Batavia
brengen. Hét doet de zelvê vertooning
als1 zilver, ’t koft ontrent een vierde minder
, en het ftaat zeer fraei.
Zy hebbcn een Kapitein, die hun Op-
perhoofd , en de behandelaar van; al hunne
zaken by haar Edelheden is.
Deze woont buiten de Nieuwe poort,
en den i c. van ieder maand waeid ’er
een groote witte ep roode vlag van een
hooge fteng, die voor zyn huis ftaat, en
dan moet ieder Chinees, die een Conde
(of hair in tuiten rondom tegen ’t hoofd
gelegt) draagd, 38 ftuivers wegens hoofd-
gcld, en een Tanar, dieeentuit draagd,
een gulden geven, dat al een groot geld
en al rpede verpa^t yrerd. Hier
j H*itT^Qdlfc.en wàgt-vry.
Zedert aen z 8 December i6 y f is hen
ook’t voorregt gegeven, om'voor 3 jaa-
ren een Oefter-bank daar te maken, daar
Zy nu nog de meefters af zyn. Zy laten
die de geneele ftad door voor een geringe
prys verkoopen. Ook kan men die op
de oefter-bank zelf, daar zy een huis’et
toe hebben, gaan eeten, en ik moet bekennen,
dat zy zeer fchoon, blank, en
vaft van vifch zyn.
De opene winkeliers onder hen, beraa-
len ook, volgens befluit van haar Edelhe-
den van den i z Maart 1658, twee ryxdaalders
’s maands. ■
i Die met fy ne kleeden of porcely n om - .
loopen, moeten een fchelling daags, en ter
maand twee ryxdaalders ; en die met grove
kleeden omloöpen, vier ftuivers betaa-
len, dog die met vifch, groente, enz.
op de markt zitten, geven twee ftuivers
däags,; gelyk ook die zig met de viflche-
ry in de zoete wateren , of met de tap-
briefjeos bemoejen , a l ’t welke verpagt
werd. A0. 1712 beliepen die pagten 1324a
ryxdaalders.
Als’er eenjonk van hen uit China plagt Nuttigheid
op Batavia te komen, dat gemeenelyk in van yco*
December o f January gefchiede, moeft de
zelve aan toi vaniru-en uitvoeren ijooen
een Wangkan 1000 Ryxdaalders, volgens-
befluit van den 23 Maart 1654,geven. A®.
1706 quamen ’er wel 27 of ab, en met
ieder 70 of 80 Chineezen.,
Zoodanige Jonken quamen ’er anders
jaarlyks 6 o f 8 , cn meer, die een onge-
I i ~ loo