x6i i . .deruitftel voorzigog met zynvolk af te .
trekkcn, dat wel ten eerften geichiedde ;
maar de Poitugeezen, dit mede wel vaft-
gefteld hebbende, quamen’er aanftonds
op in vallen , en iloegen velen van dezelve,
die döör gebrek van kruyt tuet in ftaat
waren, bin zieh te veraedigen , dood,
terwiyl de anderen met eengrooteverwar-
ring de vlugt na de Boots , die aan ftrand
lagen, namen, en zieh met’er haaft wefpr
ha boord braven,
Men bevond, na een goede monfte-
ring, dat men 130. man verloren, enon-
trent ook zoo veel gequetften had.
Onder de laatfte was de Heer Reyerszoon
mede, die ai in ’t eerft, zoq als de onzen
landen wilden, door zyn buyk gefchoten
wierd, waar van hy echter naderhand genas.
Zooras het volk we£r aan boord gekomen
y a s , vond men goed, om on-
trent drie. vierde myl van daar te. zeylen,
en eenig water op een Eiland bezuiden
Macauw te halen.
Waar op toen, vermits men zonder
kruyt niet vegtenkan, behalven dat ook,
men die zonder dat. ik de reden bezeffe, demoed
onderae- der onzen gefaeel ter nederlgg, beiloten
ming wierd van dezen tqeleg op Macauw voor
hten va- ^ tc zien.
ic h . Daar opvertrokken dp zEngdfleSchei
pen, met^t Schip de Trouw , na Japan,
en men gaflaft, dat de Schepen de Beer
en de St. Kruys na de Kuft va» T S JENA
zouden loopen, om dat Land van naby
te bezigdgen..
JDe andere Schien liepen den 09 dito
na de 3Piicadores,pf de Viuchers-Eilanden,
alwaar zy den 10 July ten anfcer quamen,
hebbende pas bevorens noch *t Schip de
Beer van de Kuft van TSJINA Weer by
zieh gekregen.
Ik zal hier niet verder byvoegen, wat
zy daardeden, alzoo wydit te berdebren-
gen zullen, wanneer wy van de ftofie
van Tajouan zullen handelen.
Ao. 16x3. den 18 April vertrok de Heer
Pc Heer j acoy PHeremite, om Manilha in te ne-
* t?cr.c' men, en omzich meefter van den Handel
Sefeg van TSJINA te ihaken.
A0.1Ö13 Ao. 1614. zyn’er uit deStad Hokiieuw
Graan- eenige Gezanten op Batavia gekomen, die
tenvan wel groote hopeaan de onzengaven, van
Hok- ¿en Handel op TSJINA eens vaft te zul-
AaT6i4 ^en niaken; dog daar quam geen vervolg
opBata- op.
via. i ' Ao. 1632., den 23 en 24 July, ver-
DeBail- de Heer Bailliu , Antoni Caan, met
A0.1631 6 Schepen van Batavia na deze Kuft, en
mTSJI* Ao. 1634; liep het Schip hetWapen van
NA. Delft den '12 -November uit Japan der-
waartsj dog alle deze tochten der onzen
waren meeft vrugteloos, en geen won-
der, alzoo het van ouds her een llale wet,
en de vyfde Set-Regel van Staat by de:
T sjineeien was, alle vreemdelingen uit huh 1634»
Land te weeren.
Eenige jaren’er na wierd hun. Land
door den Ooft-Tarter van Nioeche vero-
verd , en toen wierd de Handel in Caa-
tbn (dat Äo. iöyo,,, den 24 November,
ingenomen wierd) voor de vreemde vol-
ken opengefteld, waar afhaar Edelheden
wat voor Ao. 1653. .vaft bericht door Pater
Martinas Martini kregen , die io ja-
ren in TSJINA geweeft, enmet eenPor-
tugeeich Jacht op Macafler gekomen
was..- . • g f , .. ......
Hier op vonden haar Edelheden goed
eerft den Koopman Fredrikßchedel den 20 Xo d6el
January uit Tayouan met ’t Jacht- de na°Can.-3
Bruynviich en een koftelyke lading (ge-i tonge-
lyk men by Nieuwhof in ^t eerfteGszant- zon^ea.
ichap na TSJINA zien kan) fia Ganton
te zenden , daar hv na 9 dagen wel aan-
quam; maar daar nem de Poitugeezen van
Macauw zoo fwart,. als ’t mogelyk was,
affchildaden, en hunbeft deden, omzyn
ganfchen todit te verydeleft. Altoos zy Djeo^
wiften door een Gevohnachtigden, on» verriet
langsyan’t Hof van Peking gekomen, byterza-
den Onder-Koning te bewerken, dat .hy
den 19 Maart van daar weder vertrekken y
moeft.,
. Zy hadden hem brieven aan den Heer
Verbttr?^ Landvoogd in Tayouan, enaan
Zyn Edelheid op Batavia, denHeer Maaf~
fityker, med^^even X eh nem '^^Sen,
dat hy, om den vryen handel -daar te b&
kpmen, eerft zpude moeten bezorgen,
dat’er een Gezant na 9tHc£met een grpöc
gefchenk, pm dien handel van denKeizer
te verwerven , van vBatavia geZpnden
wierd.
Zoo ras hy dit bericht op Batavia gebracht
had, vonden haar Edelheden goed,
om met allen ernll äan de Heeren zeven-
tienen verlof tot het zendeö van een Gezant
derwaarts te ver2oeken.
Schpon hier mede eenigen tyd verliq),
echter zaten haar Eddheden niet, ftil;
maar hielden dezeVaart levendig, enzön-
den den Koopman Zacharias Wagenaar met De Heer;
de geladene Jachten de.Schelvifch, en deiWagV
Bruynviich na deze kuft, hebbende SchelfL °*
del we’er by zieh r maar de PortugeezenLder- ’
hadden onze Nahe te. Ganton zoo iwait, waartsal
en zieh zelven, door ’t af betalen van hun mcd®_
achterftallen aan die R^eering, zoo aan- ioo$.C*
genaam weten te maken, dat menaan Wagenaar,
vermits hy geen brieven, nogge-
fchenken aan den Keizer had, mede be-
laftte onverrigter zake te vertrekken.
Ondertu flehen quam ’er laft vandeHee-
ren zeventienen om Gezanten na TSJINA ^ deoyK
tefchikken , waartoede Kooplieden Pieter Keizer
deGoyer, en facob de Ketzer, verkoren, alsGc-
en derwaards den i4Juny i6ff. metheer- zan?nen
lyke gefchenken aan dien Vorft door haar Kciza*11
Edelheden afgezonden wierden. & . van
T S J I.
NA .
D e Heer
Landsnwntöeri
Hoöfd
«tnden
Handel
inCani
Z y vertrokken met de Jachten Kouw-
kerken, en Bloemendaal , hebbende een
gevolg van 14 perfoonen , onder welke de
Onder-Koopheden Leonard de Leonardis,
en Henrik^ Baron ; welken laatften vriend
ik daarom aanhale, om dat men hem meeft
te danken Äeät, ’t geen men van TSJIN
A weet ¿ alzoo hÿ de Opfteller van alles
is , waar van zieh anderen daar na be-
diend hebben,, zoo my door een Heer,
die ’t zeer wel wift/geoegt is. r .
Terwyl nu. deze Gezanten na ’t Hof
reisden , bleßf François Landsman , Op-
per-Koopman , als Hoofd in Ganton, om
den Handel daar wâar te nemen, hebben-
, de daar Henrik^ Gratmbergen tot zyn nood-
hulp. .. -, . . . . r"0,
Wat mdeel de Jefiwt , Adam Schal, een
Keulenaar, en nog anderen, onz&pezan-
ten aan \ Höf te dierjyd deden, areitoond
de Heer Nieuwhof uitvoerig, alsmededat
pas om de 8 jaren eens door den K eizer
aan <Je Holländers vergund wierd tot-Canton,
of aan *t Hof, te verfchynen.
De Gezanten zogten dien tyd wel ver-
kort te krygen j dog daar* was niet ver-
dèr in te doen, zynae het voor bungunft
genoeg .( zoo men zeide ) d^t zy jegen-
wooraig- als vrienden erkend ,. en aange-
nomen waren y d ^ àls zy nueens weêr
quamen, dan twyftelden deTsjineeiche of
Tartarife Groöcen niet, o f men zou hen
den Handel nok wel toeftaaiw. .
Höe’“bri6ereeitifzy v e * d 6 r v a n d e -© » '
(^•Köningen, niet alleen in ’t afvergen,
maar zelf ook in .’t afdwingen van eenige
gefchenken, daar de handel nog nièt toe-
geftaan was, en zelf met het inhoudenvan
1400. Tha yl, en meer andere geweldena-
ryen, gehandeld, en geplaagt,wierden,
kan men mede by Nieuwhof zien.
Alle deze onhebbelykheden waren oor*
zaak', dat zy , na zoo veel vergeefze on-
koften , op znlke flegte hope van daar
om de 8 jaar eens te mögen komen, maar
hun beit deden, ’ om ten eerften, alzoo
men hen en hun volk zeer veragtelyk be-
gon te h a n d e le n , van daar te vertrekken,
gdyk den i Maart A0.1657. gefchiede.
S y quamen den 31 dito op Batavia, en
hadden , behalven »t verlies yan een Gefchenk
van f
Op de reize nog verteerd / 43278-: 8—y
Dat te zamen een fchade *'•
ffiifvan . / 9^ 3I-r 5^"4
ome- Ao. 1660. was’er we’er een toeleg op
1,Ao* Batavia, om Macauw te veroveren ; dog,
dit voomemen verdween oók m rooL
w£ alzoo’er de Portugeezen ten eerften defnuf
ove- af in den neus ki^egen. .
Ondeituffchen verloren wy m ’t M n
van Ao. 1662. die Ichoone Landvoogdy
Tayouan, ^f Formoià, die-de Rover Co-
% xinja den Heer Frederik^Coyctt dwong aan
hem over te géven. -. » • ■ i i 1 1 1 .
Omlt zelve'te wreeken^ vonden haar ^eTogt
Edelheden goed den Heer Balthazar Bort, L e e re n >
als 2<eevo0gd , fa n van Campen. , als Qn- Bort, van
der-Zeevoogd, en den Heer Co»/?dntyn No- Cam- .
bei, als Gezant, Ao'. 1662. na TSJINA,
met een brief van Zyn Édclheid . den Heer A o . É
Maatfuyker ' aan' den' Fókjeùfèn. Onder- der- .
Koning, Siüglamong , in antwoord van waarts.
den zynen onlangs aan ^ den LandvPogd
van Tayouan, en nog een ^anderen || aa«
den Velheer , Taifing Lìponi f in wèlke hen
zyn Adelheid te gelyk.^rzogt, om daar
te mc^pn handelen | vóegende daar ook
een gefchenk b y , om. te meer ingang by
hertite'krygén.
Zyn Vlóòt beftond in deze 12 S,chepen, Met^^ .
Naarden, Domburg, Overyèen, Anke- sPhei ’e^
Vtìen i-TérìiPede, Ziericze«1, Hoogelan4
Meliskerke, de Zechond, de Vinkj Loe-
nen, en Breulteleir
Zoo als zy by de Eilanden van Macauw
ten anker quamen., verftond^i. z y , dat
Coxinjd overleden was.
Zy wierden daar (gelyk ,men in de be-
fchryving^daar van wereldkundig, zien
kan.) na cEat de Heer Bort, de Stad Sötia ,
op de Rivier van Hokiieuw, veroverd
had, zeer wel ontfangen, en in degemel-
de Stad wierd van Campen en Nobel van
dien Onder-Koning, en dien Veld-Heer^
zeer vriendelvk (zoo het ten minften uy*.
terlyk. geleeK.) bejegend. Men • verzog:.-
onze 39 gevangenen, nog -onder Coxinjrfs
^blk^ op Aymuy. en Quemuy zyndci, we-
derom.i daar tegen aanbiedende èen groo-
ten Mandaryn, en eenige ändere Tsjinee-
fen van Batavia medegebragt, waar toe zy
wel beloofden hun t?eft te zullen doen;
maar verklaarden geen magt te hebben,
om den. handel aan de onzen toe te ftaan,
alzoP1 dat een werk des Keizers was , waar
oypr zy nader beloofden tè fchryven.
Onaertuflchen vond . de JHeer Bort
goed, jnet.de Vloot om .den Noord tp
mpen , en een Schip^ met van Campen en
Nobel alleen op de Rivier van Hokiieuw
met de Gefchenken te laten, om te zien,
wat’er van de beloften , hem doordeTsjir
neefen o f Tarters gedam, komen ZQude.;
maar naderhand ziende, .dat zy hem maar
ophièlden, en met wdorden paeiden, ont-
bood hy. de Heeren van Campen en Nobel
l ook by zieh, daar hy om de: Noprd
voor Tinghay lag, .die ook met het Schip
Domburg by hem qtiamen 4 en , na eenige
verbveringen aldaar gedaan te hebbem
weer zamen na Batavia vertrokken-,' daat
hy den 28 Maart Äö. 1663Ì met zyne j;
Vloot aanlandde, hebbende het ßphip An- |
keveen .voor de G uy l, o f de Kreek van
Hokiieuw verloren. ;
Hoe liegt ook deze togt uitgevallen
Was, lieten haar Edelheden, het ^ter hier
by eeenzins beruften , maär befloten den
1 B 20