tio D E S S C H R Y V E R S
*687. en gemeindyk eengewcnfchten doorgang
vindiedivÄ^??'
H y leefde anders, geduurende zynver-
blyfaihier ,in een gewenfchte vrcsde, eneen-
d r a g c , 200 met zyn Tweeden, en den Kapiteyn
, als met de verdere Raads- Perzoonen,
mitsgäders met de Heeren Predikanten;
daar de Heer Padbrugge met den Opper-
Koopman Bafting, Kapiteyn de Moor, en
anderen in grooten tweedragt geleefd had,
’t gefen öok oorzaak was , dat de eerfte
na Banda verplaatft, en de ander, op ze-
ker onvoorzichtig gedaan verzoek , na Batavia
verzonderi wierd.
De wäre reden van deze eendraj
tgt tus-
: Mede-
ichén den Heer de Haas, en :n! zyrie
Zyi
aan een zelecfde.
Bedienden, was niét anders, aa
Z y n e
groote
kere edelmoedige daad, Waar b y zyn Ed.,
overvToédig gelds genoeg in de wereld
hebbende, vdn alle devoordeelen, die een
Waarom ^ndvöögd.door een getal van 60 Slaven
zynEd. by deGorripagnie (zommiee tegen drie,
met zyne andere’- tegen zes Ryksdaalaers) te laten
mindere werken , gebieten kon, afzag, en die ten
“ deelen aan 'den Opper-Koopman, ten dee-
len aan den Kapiteyn, Predikanten, en andere
Bedienden, gelyk 00k ten deelen aan
eenige Weduwen, ieder pro rato zyne tax
gevende| liet; ja . ’t was zoo verre van
daar-, dat zyn EAeenigzins injbalende zou
zyn (?t geen anders de gtootfte. fàut van
veel Landvoogden, o f Opperboofden, en
de grònd van veèl. gfcfchilieri, is) dat hy
jaarlyks niet alìéen al zyn Soldye, en Kofi-'
fe ld , bedingende maandelyks ruim drie
onderd gulaen aan geld, behalven zyne
Emolumenten, die al vry groot waren,
door zyne zeer koftelyke open Tafel, die
onkoften by hield, verteerde, maar nog eenige dui-
enedel- Zènd golden , iedér jaaf van zyn verblyf
moedig älhief’,nyaii zynè Gerbachtigden heeft rnoe-
Icven. £en ©ritbieden, ’t geen ik zeer wel geloo-
ven w i l , alzoo hy pragtig en ftadeus in
zyne huishouding was , en alles (zonder
eenige de minile geichenken van iemand,
hoe gering öok, 01t te hebbèn willenaan-
nemeri) met zyn geld betalende; daar ik
zeer wel weet , dat aridere Landvoogden
zoo veel geichenken . van den armen Inländer.,
en van de Tsjineezen , aangeno-
inen hébben, dat zy daar van alleen groote
overwinften jaarlyks hebben gehad.
' I n ’ t-begin van zyn komft was hy een
groot vfiendvan den. Heer Predikant van
ßrujfel geweeft ; maar zedert die Heer
vanBruf- ( dien hy zeer groote voordeelen toege-
fel voegd had, met hem zes van de beile Slaven
by de Compagnie in de Kruyt-mo-
Ien tpe' te ftaan) niet had können goed-
vindeii zynen raad, in ’t niet ten Huwe-
ly k geyen vari zyrie Dochter aan den C a t
her Hdafd, te volgen, Zoo is zyne ge-
negenheid in haat veranderd, en 't heeft
na dien tyd dezertHeer niet zeer wel ge-
gaan.
Zyn
vyand-
fchap
met D.
E E R S T E
In den tyd van zvn beftier had hy my,
alzoo nog ongehiiwawas, verfcheide ma-
1687.
len zyn T a fe l, inzonderheid n am yn e te
rugge-komil uit Banda, zeer gufeértig-
aangeboden , ’ t geen ik daarom alleen a t
geilagen had, om niet genoodzaaktte zyn,
van dikwils tegen myn gemoed, in deze
o f geene voorvallende zaken, die hy wel.
zomtyds wat fchynheilig behandelde, en
waar in ik hem niet ontzag, te veel van
hem te moeten afhangen, .( een zaak, die
zyn Gemalin byzonder bolde) en 00k,.
om den haat van veelèo, die, zelß bui-
ten myn ichuld, daaruitvoorlkomenkbn,
te myden, en ik heb öok gemerkt, dat
ik , met zyn Ed. niet al te veel te.bezoe-
ken, beft myne agting by zyn Ed. ge-
houden, waar van ik by zyn Ed. ver-
trek een zonderling bewys boven myne
Amptgenoten genoten heb y niet tegeri-
ftaande zyn hert op dieri tyd. riiet, regt
voor my fchynd geweeft te zyn. ik zai
daar van hier niet verder ipreken, alzoo
ik dat elders breder_gedaan hejs.
H y quam by my alleen van al de Pre- Zyn zon-
dikanten, tot myne groote verwondering,
alzoo hy noit iemand particulier bezoeken voor dea
g in g , in May 1691. afleheid nemen, zon- Schry-
der my by ’t zelve ergens over in *t by- v“ *-
zonder, ’t geen na miinoegengeleek,-Täaif
te ipreken ; ja , hy betuigde my in tegen-
deel, met zeer veel erkentenisdat ^tyd,
en wegens myne neeiffigheid y goede
Zeden , en wegens riiyne o p ra te be«.
handcling ontrent ^zyn Ed. ; een byzon-
dere agting’voor my gehad had, én altyd
behoudenzou, gelyk hy my daar voor nti .
in *t byzonder bedanken, en in alle voor-
vallai my, zyn dienft tot Batavia aanbier
den quam. - - - - -
Ik vönd dit zeldzaäm in ¿én Heer van Enj,e.
dien la n g , die, nu tot OrdiüairRaadvan wys'cr
India verheven, en dus na Batavia v e r -van.
trekkende, daar geenzins toe verpligt, en
daar ik veel eer , door veel beleefahecjen
aan zyn Ed. verbonden, en 00k van voor-
nemen wa s , myn afleheid dien dag, zòo
hy my ’s morgens niet voorkomen had,
by zynE d . te gaan nemen.
Maar wanneer . de Heer Landvoogd Zeld-
Schaghen met den ganichen Raad, bene- zaam ge-
! vens de Heeren Predikanten, en alle an- ™*des
dere Lieden vaneenig aanzien, dien Heer vS " e t
daags daar aan naboordgeleidden, getaak- zynEd.
te ik juiil met zyn Ed. in de Ka juit, in
’ t bywezen van myne Mede-Broedpren, in
een byzonder geiprek over.die zaak, waar
van.elders breder ipreke.
H y was een man, die veel werk van
goede Krygflieden, en goede Vefting-wer-
ken, maakte.
H y vertrok met een algemein genoegen
der lngezetenen,en met veel agting in ’ t mid-
den van May io g l , en was naderhand een
1 Voorilander vari alle Bedienden in Amboi-
U Y T - :i E | TH V Y S-R È Y Z E . I Z I
*694. die zieh zyne gurift weerdig -maakten.
Schryversüit
Araboi-
Met hem vertrok 00k Juffr. Krujdop Tßpt
haar twe eZ oon en d en Fiicaal P’ekjens riiet
Zyn V fouw , en twee Dochters j öok D.
, van der Sluys. .
. Onder ?t beftier van den Heer Schaghen,
die den 8 Maart 1691. hier quam; was ?er .
yeel meer vreugde' 1 n Amboina ; ' höewel
’ t gpval van; een iönruftig nian hem , cn
pok die van'den Rerken-raad aldaar; zeer
- veel moeyelykhedeö; gegeven heeft. Deze
Heer had zeer g o ^ verftand '( zoo
men wih) van de Rechten; dbgzekem
zaalL iefioon hy in de grond der . zelve
gelyk had, eh ’ t recht volkomert voor hem
was, gaf zyriiEd. veel verdriet. --
Onder zyn beftier quam hier de Heer
Schedenberg als Tweede.
Deze Heer hadi. een ISlavin , die-door
een val m Bengale ftprh ;gewbrderi zyride,
egter zeer wel hoorerikon. i Deze llom-
heid 'behHd 'zy zeven.y jaaren ; ;dög by
‘ Haat körfift in“ Ämböma wierd zy zeer
ziele •; .en leerde doe allengskens weer ipre-
■ . ken: | Eeri ’geval, diergelyke ik noit voor,
o f ria gehoofd heb.
Vertrek ^ r Ontrent anderhalf, jaar daar na, den 1 z
Oötdber i'6 yi. , met myn Huysvrouwe,
getro'tiwdi en vari beiluit geworden zyn-
de , -otri , vermits myri verbonden tyd uit
was, na ’ t Vaderlahd te keeren, was ik
egter genoodzaakt tot May 1694. te wagten
, wanneer ilc, door den Heer Chri.
¡Haan Frederd( Nucella yervangen zynde,
m e t . h e t S c h c e p j e A n d r o m e d a , w a a r o p
(3e b i ld e e n algälec^le 'Sdh^per , • Gérard
Käfter , een vroorri Enknüyzcr, het bevcl
Voerde , en Bartholomem Koemans ( Soon
van Schipper Koemans, alias de Gryze ge-
naamt, om dat hy grys was , en dit , 18
jaaren oud zynde, door ichrik wierd ) ön»
ze Boekhouder was. N o g in die zelve
maand vertrok ik met 5 Kinderen, waar
onder 4 Voor-Kinderen, en een van 4
maanden ( datalleen ’ t myne was) na Bar
tavia , nadatons zeer veelen van d& aänzie- |
nelykfte alhier tot op ’ t Hoofd, en 00k
veelen tot binnensbqords, uitgeley gedaan
hadden. -
De Reys b e g o n zeer w e l , zagen by
Boero ^s avonds verfcheide zwafe Hoozen,
maar door ftilte dreven w y op zekere
nagt, bydeligteMaart, ontrent halftwaalf
by St. Mattheus-Eiland, agter deToecan-
Befli’s gelegen , zoo ongevoelig tegen de
verborgene klippen aan, dat w y ’er tegen
lagen, eer w y het willen. *
De derde-waak , een Enkhüyzer, cn
een zeer nugtere Borft , had de Wacht,
en ik , op ’ t half dek in flaap geraakt zynde
, wierd met eenige ontfteltenis, door
*t fchreeuwen van ons volk voor op de
B ak , wakker, alzoo die met verbaaftheid
riepen, dat zy voor uit klippen Zagen,
l k , dit niet wel verftaan hebbende,
yraagde hem , wat die fchreeuwen beduir- TÖ94.
de ; Hy zeide , - dat zy.: riepen,. dat/er eerii-
IV. D e e l .
ge branding van klippen yoör. uit was;
geemik xiiet zoo ras^hoorde , o f ik fprong
ria. Iiniiten, en zag , mef. veel pntfteltenis,
die klippen vbbf uitü: eu ter zyderi, zeer ;
klaar'leggen; waar öp 00k de Schipper,
de Oppei^Stierman, en Bpekhpuder, aan-
; ftends v9.br1' den. dag qiiariien.
Ik zaig, dat ieder vau hen everi verlegen,
en .dat ’er niemand ws|s, die m d wift,
Öm ons uit dit zichtbaar gevaar te redden.
Men zette ten eerften de Schuyt iut/Endes*
waiht Öen Boot Häd^len w y niet; aog die
kon aan de eene’zyde qualyk vlotten ,, zoo- Sqhip-
danig ; dat wy met de Stierboords-zyde breuk. .
vari ons Schip tegen de-klippen aan lagen, ' :
daar w y aan de ..aridere zyde wel ¿5 va- C
dem diepte' water hadden.
Men bragt eenige W^erp-ankers -, dog ';
dezelve zoo ongelukkig, uit * dat z y , wanneer
w y ’er ons door onze Spil zogten a f
te winden, agter de klippen bleven leggen,
vermits w y deTouwen ieder reysinftük-
lcen woriden. N u hadden w y nog maar
twee We’rp-rankcrs .iri'voor raad , die het
niet geraden was. voor eerfl weer uit te
brengeri, bm dat ’t water nog eenigentyd
valleri, en *t nog wel-'a;a,4 uuren lyden
moeft‘, eer w y , op zyn beft genomeny^et.'-;, - '
hooger water hier af zouden hebben koh- - ' -
nen geräken.
Ik , die met \ minfte windje hier eeti
drpeyig eindc voor m.y, myn Vrouw, Cn
Kindcren vopr oogen , e n , fchoon w y
eenSchuythadden, geen uitkomft ter wereld
zag, Zoo, om dat ’t naafte Land wel
drie mylen van ons a f was, als, om datik
’t Jan-hagel reeft ldaar had hooren zeggen
( hoewel ik dat egter al by my zelven voor
vaft gefield had) dat zy de Schuyt, die
00k zeer lek was, vöor zieh nemen, en ’er
mede ria ’ t naafte Land varen wilden, bad
G qd , myneenigfte toevlugt in dit gevaar,
zeer ernftig, dat H y dog voor 0ns affe ¡sorgen
, cn dit myn ¿ b o l dog in zyn guri-
fte aanhooren wilde , indien het tot verv
heerlyking van zyn grooten Naam ilrek-
ken; dog zoo dit niet wezeri kon, en w y
daar fterven moeften, dat hy ons dog die
tyd van leven nög geven Wilde,. die w y
van noodert hadden, om ons gezamendyk
tot een Chriilelyke en zalige dood te be-
reiden.
Hier op ten vollen geruft zynde, ging
ik ftil naoeneden, om myn Huysvrouw,
die geruft fliep, en die ik , om dat zyeefl
züygend kind van vier maanden had,i niet
noodeloos, zoo lang ’ t nog ftil w as, ont-
ftellen wilde, in ruft te laten; eri ik pak-.
te ten eerften al myne Papieren van belang»
met zulk een.bedaardheid by een, dat ik,
fchoon vaftftellende , dat ix al de goede-
ren, die ik däar by.my had, alzoo gQed
als quyt was, daar zeer weinig wezen af
Q . had,