I N G E v a n
tig duizend htiisgezinnen ; die het fchoon-
cn ; yrugtbaarlle land, dat men zieh
verbw$^fiffl.Kan, bewoonen, vermitsmen
^a^V^ijööbiende fchopne ryftrvelden, al-
¡lllllp dbòì* kriftalype Rivieren beiproeitj
cii detchoonfte piantagien van vrugtboo-
mén, aardgewaflehen, en ook1 fraeje dre-
v^n vap ander geboomte heeft, behalyen
dat hier ook övervlocd van allerlei vee^en
aHes eveh goed koop is.
. Böyen den berg Barbaböe heeft men
npg een hooger en t zwaarder' berg, jBcli-
rang’geBaamd, die ’er een .my 1 bezuiden
Hoog is , dai mèn qe Ichepén bezuiden
gemakkelyk zien kan, en die zig tot on-
JrB?5^es mylen benoorden Mataram, en
E?s. a&t ° f tien mylep yan de Zuid-zee,
Uitbreid, terwyl hy met zyn kruin toton-
trent déh berg.^d^rapi in rt Z. ftoot.
Zoo
M B E S - C H R Y V
legen gebergcf^ Ook zyn die velden met
. zeer vcd dorpen alomme beneid., paseen
agtlie vaoeen inyl van malkahücren leg-
gend^/lyien zegt dat daariri'e^ri ft reck
vaij^yief of vyf myle# \yel vyftig dorpen
by, eenr reggen3,1 die te zam.en we]..tien
djiTzend’huisgffi^^n'Uitmafeeiii.’
•/ 'M en Jaarj.er rechterhand | Z u id -W e ft
; - SäiigaaUd|i den hoogen bergBarbatoe,d ie
Sn zeer vermake-
lyfc ^e le g ä i is t zypde hier en däarmetee-
.? i^^beu yels^a^';*t gi^bargte y §M Q n -
garad a ] ^ ^ i i | e ‘n 'g6h cg t, dis iP. ¡samen
■feh oorrprong aänVeel kleene^en yopr al
aa n twee-grdote“ Ipruiteh g e y e h / ifre zieh
Öaärna in de R iv ic r van Damak Horten,
w e lk e u i t . :d||en bci'g Barbaböe o ok 1
haYeh vöörnaamfteii öorfpropg Jie.eic ^ dog
die d r i ö o f y ier grpoje rnyleri öbftelyker
n o g een ander Rivierken pntfarigt' dar in
’t N o o rd -W e fte ii, o f Weilen , een w einig
bewettert dat kleen Eflandje ,'Öntrent twee
gm o te ra^lefn; Van d e K iv ie r van Damak,
zynen oorf£ronj| neemt.
f _' D e z e ganicKcBerg Van Barbaböe ( dje
zieh tot in^de Wölkifn verheft) is vol dorp-
kens^ dh geh tagten, waar van/de mintte
tw in t ig , eij;de,.gEoötllq höridsrd en ineer
h uisgezinnen, het}ben, ja men w il dat op
döri* zelvbiTafieen wel agt duizend htiisge-
_ zinnen, in1 tagtig dorpen”, üitriemend ver-
' röakelyk woonen. Men kan vändenzel-
> ven zeer gertiakkelyk de .ivTooidäi'-cinZur-
aerr ze e,”dat: byzöfider aängenaärh is ,z ien .
Ddsal Zuid-Weft-aan voortrdzende,
; komt men, na «ög zeven mylen, aan het
Dorp Tadie, dat de tweede poort is na
Mataram, en daar men een berg van de
zelve- naäm heeft, tuflehen welke ^men
doprtrckt._ ,
H e t leg t aän een fchoone R i vier , die
jo o fncl van lo o p is / dat men över dezel-
v ö geen brug tö t 'h o g toe heeft wfetfen te
J eg g en , die de Zware afwatering in de re-
g en-tyd Wedefftään k o n , oinwelkereden
z £ dan voor een tyd gefloop t , en doorgaans
in' de dröoge tyd weer gemaakt werd.
P i t dorp i%.-zpo :vol volle, dat men hier
. e 2eer V^yd , en breed, ja zoo
men nu twee greiQte,mylen meeft De Hof-
P°^M?yden gäat, kpmt inen op KartäStad> Kai-
Soera de Ningrat (ook wel Aloejendoprla, So“ adc
genaamdj dat de jegenwoordige Hof-Stad > D8rat‘
van den Soefoehoenan, pf Keyzer van Ta-
va, ís. : ¿ . . - , J
| Die is een groote, dog opene ftad, waar
m inen met .veel cieraad, dan denDalam,
öf ’t Hof vaii den Keyzer, heeft, dat van
een zeer groote uitftrekking is , alwaar
gemeenelyk m een Hollands Kapiteyn ,
met een Zeker getal Spldaatcn, als een
Dyfwächt van .dien VfidLUegL, hoe-
wel hy nog zyn byzpqdere Javaanichc
wagt zoorvan mans, als van vrouwen.
heeft. *
Men heeft in'deze ftad.verfcheide dui-
zenden geringe wooningen van bamboe-
zen, en ook een meenigte fraeje Üuizen
van_de Pangerangs,/Arja’s, en Radins,
die Pnncen van den bloede Zyn, als medc
van de niindere Princen, Demangs, In.
gafaeis, Priays, Temanffiongs, Manoi’s.
en andere Pongsawa’s,die zidh hier doorgaans
aan sc H of ontholfden.
i z y n «ik verfcheide fchoond'
Müoriide ’I'anipcis , Diergaarden (waar
in de Keizer zyn fimskeris heeft, om de
Tyger-gevcgten metzyneKeizerinn¿ñ,en
by wjven, buiten gevaär; tt können aan-
fchonjyenl Jacht-hdizen, markten, cn
een heqrlyke wyd-uitgeftreltte PascebSan,
waar m älle maandag ‘m,ct' de läridie te
^erd1 van; den Keyzer , éf^Wel váñ de
rnn«n Zyñe zoppQp^ neven, en andere
grooten, .geftrbden Werd, om, waar
mogelyk , malkanderehi'Uit dp zadel. te
lichten , ö f wel vporbj'fc0fenned. 1
Meii rekend 'de riftgezetenen van dezp
ftad wel op dertig dmzend hiiisgezinnqn.
By de zelve is een fraeje Höf.tum, ¿óe-*
bon-Dalam anders genaanid ;-wa#on^rent
oolc h gehugr Ambäwat'Noordelyker,
Wel tWee dqiZend tn vier honderd hüis-
gözinnen telt. 'H^t legt yan Samarang zes
'a i ‘ p v in tig m ylen ^
Z c^m m dn döpr deze pöort is^daar
iiiede eSf^Kvi^rlvke Ufficier^ en ^en
Z^arc'©y^wagt Jegt, komtmeti binnen
dfc eigentlykejandftre'ek van Mataram, ’t
geen övCfäti' 2^ Wy<i criieh zien kan i als
m ’t gebergte legt , dat men van veire al-
örftäft in "’t .g&ziehr, ter w y I men ‘een groo •
te; vlaSfe'iuilbheh oeiden heeft, die met
ö^feibare dö^pen (die men ruim op drie
duizend ftelä ,’dn die zornmige honderd,
zomniig^;duiZbnd , en ook zommige wel
de heln ^eep'huiige^hneh hebben) ver-
Vuld is. '
jMen gift diif in ’t gemeen op ruim veer- Indien men i
i vanhetdorp Tadip (dáar
men
Vervolg
der reize
van Tadie
na Mata*
ram.
Oepak.
De laatfte
poort ) Ca*
Iiadier ge-
naamd.
De Stad
Mataram.
G R o O T J
men vopr äl zeer naeuw op de uit enin-
gaatidè lieden let,.en van alles nette aan-
tekenihg en'bericht aan ’t hof geeft) vqrr
der na:4?,.fta-d Mataram reizen wil, trekt
meq dporeen zeer woeft land, dat aan wc-
derzyden met zware houte heiningen, met
houtg pporten bezet is, en lioewel men
hier en daEr tuflchendc zelye längs hetge-
bergte ñog wel óntkpmen kan, zoo ge-
fchièd dàt'ègter noit, a li met het uiterfte
gevaar des (evens.
Hiér vaíi daán een myl o f tweeZuiden
aan gaande, iomt men by de derde poort,
Qepak genaamd. Deze plaats is mede met
krygstvplk bezet ¿ dog de pverfte,diehier
,’t bewmd heeft, behoéfd zoo naeuw niet
tog té' zign, als de twee eerften. Behai ven
dii; krygs vòlk, zyñ hier bòfc nog wel arie
of vier honderd huisgezinnen.. • • .
De laatfte plantseer men in de ftad
Mataram kb.m't , is Caliadigr genaamd , die
Éwee grobtgi coylen zuidelyker ànderhalve
myl beweften eeh Rivier legt, die uit het
Noprdélykfte gebergte der. twée gebroe-
ders in’t Z. haren oorfprong heeft ,e a in
*fc“ régen fáyfoen zoo fterk at watert ¿ dat ’er
qualyk over'te komen is} dog in dendroo-
gen tyd-is zy niet boven eeh halve mans
lengte diep.
Hier legt ook een rédelyke krygs-magt
met een vertrouwd overfte, die ontrent
hofiderd huisgeziqMñ hy zig heeft.
Zoo ras men binnai dezè poort is , komt
men in de Keizerlyke Hoofd-ffad Mataram,
zynde dit dßgemakkelykftc,enkort-
flfe w eg, om'cr te komen ; maar daar is
’¿r nog een van Mataram na Tagal , die
5t^r nióejelyk ,en dièns voornaarnfte poort
Toerajang genaamd is ^ Biiiten die twee
is’er nog een na ’t (.Oöften , ;die ontrent
Balamboang, en met nog cen dwarsweg I
by Greffik uitkömt.. Deze poort werd na
de Riyier , die de gtpotftc in *c land is ,
Bongor genaamd.
Düs Heeft inen Ön^rcht"vier dagen, en
rüiffl dertíg mylen réizens van nooden,eer
men ;yän Samarang in dèze ftad komen
kan, ichoon het land Zuiden en Noorden
nog gèen twintig ö f pas negéñtien mylen
en een hgjve breed is ; dog de groote om*
wegen door en längs het .zwaar gebetgte,
maken dien optogt zoo. lang,-
Dpze ftad-Slatatam-.is.hi vorige tyden
de Hof-ftad geweeft, lioewa de ftadDa-
tììàk vèel ouder dan deze, als de Votfter
lyke Hof-ftad bekend is.
i 'Z y is de eerfte en grootftc ftad \^n ’t
geheel Keizerryk., en beftaat mèeft in.
twee hööfd-ftraten, waar van de eene Zui-,
den en Noorderi wel twee mylen, véne
r^ ht J^cn öv^ wèlkers èìndè in
*£ Züiden het palèi? dès Kèizers géplaatft is.
Deze ftraat werd door verfcheide andre,
eh voornamelyk van éene , doorfneden..
- i t9 ° ä e» ^ lóopt,aan wélkelaatfte.
IV. Deel.
A V A. 33
zyde .zy dopf .een redelyke hpoge muur
van op een gelegde.groote, en netgehou-
wene.ftecnen, Jeder twee voeten läng, en,
ontrent een v.pet hrced , befloten word-,
die weinig minder/dan twintig voeten
hoog is. ,Z y is hpveq net agt, en bene-
den twaalf voeten dik geweeft ; dog nii
door de tullchen gekpmene. oorlogen met
Taroena Djaja, en zedert de. Keizers na
Karta Soera welcen, zeer vervallen; ,
Dcte ftraat, die Opii en. Weit loopti
is raede wel twee mylen lang, zoodatdie
twee ftraäten., met hare dwar&rftraaten,
daar ook hi^r en daar vericheide Rivieren
tuiTchen^ilropmen,, ^een zeer eroote. ftad,
ten minften w^l, zeftig duizend huisgezinnen
fterkuitmgken. : ;
Rondo?a dc. ftad , vopr al in ’t Ooften
ontrent de Pafcebaan, die men by den Da-
lam, o f ’t .Hof heeft, vertoonen zieh al-
omme in ’t yerfchiet zeer veel fchoone en
luftige heüvels, met illerlei fruit-i en andev
re boomen Öeplant, hoedanige in ’t Wetten
ook , dog wel drie o f vier mylenvan
de ftad , leggen; dog: in ’t Zuiden heeft
men een gyoote vlakfie van ettelyke mylen
Ooft en Wcft tuflehen zwaar gebergte,
tot aan het Zuider-ftrand, in welke
raeer dan honderd fchoone dorpen leggen,
die ieder wel twee, en zommige wel vier
o f v y f honderd huisgezinnen teilen , zoo
dat men die op dertig duizend huisgezinnen
fchat.
De Keizer heeft hier cen ¡heerlyk Hof,
ten deele van fteen j ep ten deele van
hout, dat van een groote mtftrekking is,
waar in ook de Soefoehoenan Tagal-,
wangi tot A®. 1677. in September, zyn
Hof hielt, tot dat hem Taroena Djaja,de
Prins van Madura ( zyn gewaaqdfi zoon..),
’er uitgejaagd^heeft, zedert wplken tyd
de Keizer na, Karta Soera, de Ningrat ver-
huifd is. .: :
Hier zyn ook, behalveh een zeergroo-
te Pafcebaan | veel Paleizen der: Grpqten , 1
na den Javaanichen trant al ypy fraei ge-,
bouwdj en pas agter ’t Hof ontmoet men
f«1 opgewpene groote Diergaarde, waar.
• in die Vorften nu nog veel duizend wil--
de Koebceften, He rten, T y g e r s ,-R h i -
nocers ,B u (fe ls , en ongemeene g fo o t ew il-
ae ßtieren (ieder in een byzonder perk) en
veel w i l je paarden hebben,;.. H o e , zw a ar
en hoog pu deze heiningen; ¿orp ;t wild.1
van een te houden, gemaakt zyn ,, zoo
weten ’er- egter nu en daii n o g al T y g e ra
oyer te ia k e n , dat men egter ten qerften
gewaar w e rd , die dan dood.gefchoten,ö£
in de-pieken gejaagt werden, „dat daar bu iten
eenig, gevaar, en vpor yermaäk gedaan
werd. h ßj.« .
r Dit_ land-van Mataram. is een'vaQ;de>
befte van geheel Java. jonf oib
V la k agter ¡die ftad., tw e e : grppte: myu
len Zuidelyker , heeft men a^n de Z ü id -
E zee