*7i % E. y E i
A. 1707. hunncn handel ook zeér veel voördeel koÜ-
, l 'U g ß trekkcn, zoo voor dengrootenMo-
S “ f 1» als voor des zelfs Ingezetenen, die
rillt, ca " daar 2eer.wei by voeren, ’t zy door dien
ontzag. grooten ipvoer van zoo veelc goederen, '
.als ’crjaarjyks met zoo veel Schepen der
jE: Maatfchappy aanquamen j als, door
’t groot “getal van Suratfe waaren , als’er
' jaarlyks van daar na ßatavia gezonden,
,en verder door de ganfehe wcerekl ver-
handeld wierden.
Ook begop de rol van Eurangzeeb;
dien wonderlyken veipfaard, al na ’t
eipde te loopen, en, hoe onruftig hy
qok in zieh zelven $iltyd geweöft was,
de ruft hem nu veel beter, dan onruft,
te gelyken.
Hy vond in zyn <?igen Ryk vyanden
»genoeg, zonder dät hy nieüwedaar bui-
ten behoefiie te maken.
Dé gevolgcn van zyn leven Zullen ons
N S D E R
dít ten overvloede tooñen ¡ en te gdyk j
aanwyzen, hoe dienftig bet voor lem *
en voor het Ryk was , op ’t naderend
emde van *yn leven, zich in geen bui-
.tenlandfche'jnoeijelykheden in tewikke-
len i maar veel íiever met alie de Euro-
■peifehe Natien j en, voórallnetdeHol-
landers , >ier ontzaggelyke.naam in ’t
Ooften hem bekend was, in raft en vre-
de te leven, te meer, dewyl hem al ter
doren gekomen was, hoe den,Oorlog
Op Java’s Xoord-Ooít-Kult, tot handha-
vmg van den nieuwen- Soefoehoenan,
Poegar, ondernomen, zoo merkelyk tot
hun .voordeel, A> 1707, en i7o Sy «¡t-
gcvallen was s waar door zy hem, indien
hy maar de minfte onruft weer gezogt
had, zeer ligt door de groote magt van
hunne fchepen, en door nieuwe vonden,
zouden hebben weten tot reden te bren-
gen.
t w e e d e b o e t .
E E R S T E II O O F T S T ü K.
Eurangzeeb s Zooncn. In 't byzonder befihreven. Zyn ziehe A . 1707. Otßandzi-
w r Zomun, hur rnt gevolgd. Die hy door zyn wys Meid fiild. Zyn dood A . 1707
Zyn Teftarnent. Vertaald in 't Nederduitfth. Aanmerkingen over 't zelve. Eneenheil-
V Ü Ü B B ? vm >0 nertrowwen. Om dal zulke niet anders dan
t wereldfcbe beoogen. Zeldzaams beweegmg in de lucht na Eurangzeebs dood,, Zynver-
cmringm. Zyn k e f tyd. Stryd •uande Princen, SjahAalcm, Azem Tarra, om't
! Hun verfibiliende aard, mbandel. Gtdrag van den Prins Cambax De tone,
oudfte Prmcen Slaan tot nadeelyan Azem Tarra, die zieh Zelfdood. Hunne Leger-
fcbtkhng. Lyß der Manfcbap, die teder Ryk opbrengen moet.
Mtrent zyn dood zyn de be-
M M richten zeer vcrfcheiden, gern
m lyk mede ontrent de verdee-
A - J ling van zyn R y k , by zyn
leven al onder zyne Zooncn
gemaakt.
Eurang- Hyhad ’er vyf. De oudfte, Mohham-
zeeb's med gcmzmd, anders ook wel Aioazem,
Zooncn. dat isi, de grootße, is lang voor heinover-
leden.
Zyn tweede Zoon, Sjah Jalem Bha-
dur, droeg, na des oudftens dood, ook
dikwils den bynaam van Moazem^ofook
wel van Mohbammed Mocizem Bhadur i
Sjah.
Zyn Vader, Eurangzeeb , .leefde ha
zyn zin veel .te lang, waarom, hy nletal-
leen zeer weinig ageing voor hem, maar
ook de ftoutheia had^ omvericheidege-
vaarlyke aanilagen tegep zyn Kroon, en
leven, te imedenj doch vermits die ouJ1
de Vos alles tydig öntdekte , wierd hy
gevat, en negen jaaren aan een gevangen
gezet. Ook is hy het, die by Bernier
Sulthaan Mazum (hy wil Moazem zeggen)
genaamd, door laä van Eurangzeeb te-
gen een Leeuw vogt, en, met veclge-
vaar t leven ’er a f bragt; doch dit viel
voor kort na een ziekte, die Eurangzeeb,
Zoo als hy pas op den throon geftegen
was, met een groote beroertheit in de
tong, aantafte, by welkvoorvalhyftcrk
krnpte, om door gunft der Ömrah’s,
Opperheerte werden, van al ’t welke
Eurangzeeb, na Zyneherfteiling, netbe-
ngt kreeg.
Na die verloop van tyd weer in vryheit rn 4hv-
^ftcldzynde, maakte hem zyn Vader zonder
Under-Konipg, o f Landvoogd van Hin-
doeftan, o f Cabul, alwaarhy zich to tvcn'
zyn, Vaders dood ftil hield.
Zyn derde Zoon was SuJthan Ecbar,
welken hy by de Dogter van Sjah Na-
vazecan, Landvoogd van Hhamcdabäd,
^ bet.gellagt der oude Köningen van
Machate, gekregen, cn voor welken hy
dierhalven qok veel meer agting , dan
voor zyne twee oudfte Zoonen,had,om
dat deze maar uit de Dogters van Radja’s,
o f Berg-Koninkjens, gelproten waren.
Hy
G R O O T E
A.*757* Hy had hem daarom ook tot zynen
opvolger in ’t Ryk gelchikt, maar deze
Prins, die noch zeer iong was, enzieh
door zyn doffe geeft niet zeer geagt, en
door te vroeg, eh door verkeerde wegen
na de kroon te ftaan , zieh zeer ge-
haat maakte, zou zekerlyk mede het ge-
vaogen-huis ten deel gekregen hebben,
indien hy niet tydig na Perfien gevlugt
was, daar h y , haeenige jaren v&rblyf,
overleden is.
Zyn vierde Zooä was Azem Tärrajyy
andre Ajfam Dar a , genaamd, een zeer
dapper j dog haäftig en boogmoedig
Prins.
Deze, neyens zyn Broeder, Cambax,
de.jongfte der v y f, hieldcn zieh) in het
laatftc van Eurangzeeb’s leven , gemeeh-
ly-k by hem in Decan, niet verre van de
Vefting Hhamednagär.
, Zyn grootftc liefae droeg hy Cambax
toe , waar van hy hem niet lang voor zyn
•dood dit bewys gaf, dat hy hem. de ry-
ken van Vifiapqur, Golconda, en Car-
. natica, in ’t Zuiden gelegen, opdroeg.
Zyne . Eurangzeeb ± die het nu al tot eenen
kiekte A. buderdom van ontrent honderd i^aren
i7°7- üitgehouden had, begon den 7 FeBrtlari
Ä . 1707 (zoo uit zckeren brief vän den
3 den Odtober des zelven jaars, Üii: Su-
rattegefchreven,blykt).¿iek te werden,
en dit zoo fchielyk toe te nemee , dat
■men hem in ’.L geh^el niet meer zag.
Dit gaf ten eerften vreemde gedachten,
en ook beweging onder de Princen,
cn vöof al onder die twee, die by hem
gebleven waren, in ¿00 verre, dat Azem
Tarra t en Cambax malkanderen openbaar
aaritafteden, ’fc geen ook *t leven aanee-
nigen van hunnen aanhang quam te kof-
ten«., ■ ( . .
Opftandv- De yl6d&-Eiräfi^teeb'i die^reloud,
zyner en ziek , maar noch niet dödd was,
Zoonen hoorde dit Zoo hääft niet, o f hy ftelde,
feevoled. v°lgens ¿yn oude gewoonte, hiqringoe-
’ de ordre , en gaf aan zynen Emfr el Om-
rab9 o f eerften bedienaar van Staat, Af-
fed Cban9 laft, qm hentebevredigen.
. Ook gaf hy bevel aan den eerften, om
zieh na'Dccan te begeven, enaldaarEu-
rangabad, Brampoiir , cp meer apdre
Landen, tot aan de Rievier Narboda,
te gaan befticren , en aan Cambax ejeed
hy belaften, om na Vifiapour, Golconda,
en de Landen van Carnatica te ver-
trekken, en daar Van *t beftier te gaan
waarnemem .. 1 ,
. Deze laft wierd door AJfed Chan zeer
voorzichtig, en gel^kkig uitgevoerd, in
zoo verre, dat de Princen hun Vaders bevel
ftiptelyk opvolgden.
Die hy Cambax vertrok fchielyk, quam ln de
- S ! d Stad ^ ^ aPour5 nam het Kaftecl in 9 ver-
ltüd. zamelde zyn volk , om verder alle de
platzen des Ryks, o f zyn Vader eens
IV. D e e l .
M O G Ö L S, t y }
fchielyk ftierf, in zyn geweldtekrygen^ a
waar in hem al de nabuurige Vorften, en
zelf ook die van Viliäpour (fchoopnofch
zea? misnoegd over *t viergeven van hunnen
laatilen Koning door Eurangzeeb
feeftet]) de behulpzame Rand boden.
Ip körten tyd had hy een Leger van
dqrtig duizend man by een,, deedgroote
beloften , enfchreefzeer b.eleefde brie-
vc'n aan veel Land voogden j maar voor al
aan Daoed Chan9 Landvoogd van Carnatica
9 dien fey, by aldien. hy hem bleef
aanhangen, goude bergen beloofde \ doch
die Laödvoogd, oveirwegendc j hoeon-
zeker het noch was ‘9 . wie Eurangzeebs
öavolger in ’t Ryk zyn zoü, en echter
hem niet,geeme ten vyadd door een on-
^dige weigering willeqde maken ^ zond
nfem, tep teeken van gcn'egenheit, vy f lek
Ropyen j o f ten fomma van ruim twee
honderd en vyftig duizend Kroonen.
, Den Prins Azem Tarra, d&e AJfed Chan
o*p zyn hand had , en daar door gedurig
bericht van zyn Vaders ziekte, en Van
zynen ftaat kreeg', trok, op zynen raad^
zeer langzaam voort, om ih tyd van nobd
by de hand te zyn. , . .
Op den 4den dag hä Eyn vertrek ont-
bood hy hem te rüg, aangezien Eurangzeeb
zieltoogde, waar op ook die Vorft
den 4'den Mäart A. 1707. ’s namiddagszyn dood
ten een üur, (iöo njen wil) doch veel A. 1707.
waarfchynelykei .Medio Februarii, ontrent
honderd jaaren oiid zynde, quaiii
te fterven.
Pas voor zyn dood gaf hy aan, zyn eerften
Vizier noch bcvel, om zyn fchat*
kift te ppenen, en alle achteHlällen aan
zyn Krygsvolk te betalen.
Zyh yoornaamfte Omrahs'i en Vorften
des Ryks rieden hem voor zyn overlydep
wel, om Sjah Aalem \ als de naafte ’ei*
toe, tot zynen opvolger te verklärenj
doch hy wilde niet} maar zeide, dat dit
bet ‘werk Gods was, die de Ryken gaf aan
dien hy wilde, en dat bet genoeg was j dft
by hem Reifer van Hindoeßap gemaakt had.
Eenigc ty’d voor zyn dood maakte hy
een Teftarnent, o f uiterfte wil, iiitwel-Zyn ^cC:
ke men vaft zou moeten Hellen^ dat h y tament*
niet .den 4den Mdart 1707, maar den
ipden Juni A. 1708 , (gelyk fommige
Willen) geftorven zy. Doch de datum,
gelyk uit Sjah Aalems Regeering blyken
zal, is daar in niet wel opgefteld.
Dit.Teftarnent, den i8den Oftober
1707 gedagteekend, (’tgeen 1706 zyh
nioet) en my door een vriend uit Suratte
toegezonden, was in hetPerilaanfch be-
fchreven, met een Engellche overzetting
’er b y , van dezen wcipderlyken inhoud^
die w y , alzoo ieder een. geen Perliaans]
o f Engels verftaat, düs vertaald hier ne^
vens voegen:
Mm Su