’t Verlies
B E S C H R Y T I N G E V A *
In ’t aftrckkm j- iiepen de ilaven weg 5
en de agter-troep keerde zig dooronerva-
renheitverkeert om, en bragt de voor-
troep, zynde nu de agter-troep geworden,
in zulk een verwarring, dat z y , in *t trek-
ken over een Dam by Jt flootjeontrentdc
tum van de Heer Specx, geflut, endoor
de andere troep zonder eenige reden of
.Dood verlaten zynde (die hun ge weer weg-
t wierp, en in twee Tsjarapans, die op de
Rivier lagen, zieh zöge te bergen; door
de vyand, die ’er op aandrongen ,medc zon-
dej- geweer op de vlugt gedreven wierd,
daar haar dezelvezoolang vervolgden, tot
-flat zy door ’t grof gcfchut der Tsjampans,
en van de ftad getroffen wierden,
en toen van zelf ftaan bleven. Waren zy
zoo ftout geweeft, van ’er metgroote troe-
pen op in te vallen, daar zou 'er geen
een van de onzen afgekomen hebben, en
zy zouden 00k zonder tegenftand tot in de
- d> en verder, hebben können indringen
,alzoo men in ’t geheel kafteel geen een
gezond Soldaat had, vermits ’t volk van
de praeuwen nog niet wecr binnen gekö-
men was,
.Onze Ruiters drohen zigookzeerqua-
ly k , aangezien z y ’t voetvolk onder de
voet liepen.
M , H S I verloren de omenjä Sol-
Ijdc. a‘en> 4 borgers, en kregen daarenboyen
nog 20 gequetften binnen; behalven dat
er 140 Soldaten en borgers zonder ge-
weer te rüg keerden; zoo dat de vyand
100 mnfquetten, pieken, hamaflen, en
andere wapenen van de onzen bekomen
had.
Zy hadden i of zoo van de bunnen verloren
Door dit ongeval bleef ook ’t om
ver re hakken van de boomen agter, waar
door de vyand weder gelegenheitbequam,
om den weg by de tuin van de Heer Specx,
zynde ontrent een half nur van ’t kafteel,
met afgeworpenekalappus-boomenteflui-
ten, en zyn leger daar wecr op nieuw ne-
der tc llaan.
i Na dien tyd is tuflehen ons, en tuflehen
t volk van de Keizer van Mataram niet
zonderlings voorgevallena
rigtvan't ^ P 0^ v^rnamen w y , na dat wyden 21
ontzet van ^ctober het leger van den Temanggong
äen vyand. Boerakfa oplloegen, dat ’er den z z cen
groot ontzet voor de, vyand, na.zommi-
ger gifling van 5-000; dog, zoo anderen
meenden wel van 1 f o f zoooo koppen
met veel paarden, onder drieHoofden te*
weten, Temanggong DJawana,die 10000
man by zieh had, en Kijaij Depati Wi-
dikda, en Kijaij Pepati Mandoera Radja
(die leder 5000 man by zig hadden) weer
in hun legerplaats gekomen was.
Dit nieuw leger had zig in tween ge-
aeelt, waar van ’t eene aan de Ooft-zyde
der ftad lag, en van ’t welk ieder zyne
aannadering deede, vertoonende zieh
Nader benu^
n dan in flagordening vry breed. a* .t
Op die aannadering van die in ’t Zuid- B&ä
weiten, wierden de onzen, op ’t befluitnieuit*
van den Krygsraad, genpodzaakt, omdetroePf“.
boomen van de tuin van den Predikant
Dankaarts, en van Kapitein Henrik Lie-
venfloon,af te houwen; en zoo haaft de
boomen vän D. Dankaarts op den y November
afgehouwen waren, verlief devyand
zy ne werken, die by ontrent de fterk-
te Zelandiagemaakt had,zoodathyicheen
voorgenomen te hebben, om zig tuflehen
die boomen te legeren. m v
Zedcrt die tyd is ’t ganfeh leger van ‘t
^‘Uidweiten.den 15- dezer in ordre na de
vooriz. Vefting Zelandia genadert, 'ter-
wyl ’t leger aan de Ooft-zyde mede naby
begon te komenj dog zy hebben zigbui-
ten ichoots geleert.
pndermflehen kregen wy* van Bantam BetidJ
bericht; dat die Koning zieh zeer in de Komw, *
weerftand, die de Keizer hier vond, ver-vanß^
'bJydde genegen zynde zig met ons,alswyUm*
de overhant hadden,te vereenigen,enzoo
t ons tcgenliep; zig dan met den Keizer
tc verdragen. _
Toen de Keizer dit nieuw ontzet zond*
had hy, vaftftellende, dat Batavia al ver-
overd was, dezen Temanggong Djawana
aJIeenlyk maargezonden,om van Temane-
gong Boerakfa.de koftelyk'fte waren, &
licht konden verduiftert werden, te we-
ten, gelt, klceden, lakenen, enamfioen,
m1 alle veizekertheit over te nemen.en in
Mataram by hem te brengen; dog zoo Batavia
nog met over was, zouden zy fragten
Boerakza te dwingen, om dat nevens
de twee edelen, die hy nu medebragt, met
ge weit in te nemen, o f zig doot te veg-
ten ; en zoo ky dat niet deden, dat zy
zelfsdan hem zouden doot flaan. Ook had
de Keizer belaft, geen eenen Nederlan-
der in ’t leven te laten.
Toen nu Temanggong Djawana hoor- Werim
de, dat Temanggong Boerakfa met veel ydekoa.
van zyne grootendqotgeblevenwas.floegil»“ »!
hy, zeer ontzet zynde,op zyn borft Ke-
gende: JVat zal ik dm JCiizer van i f a - ^
taram, mynen Heere, medebrengen* Hv
legerde met zyn volk eerfl: aan de Ooft-
zyde der ftad,ontrent de tuin vandeHeer
j°Dci daar na een gedecIte aan de
W elt-zyde, doende een grootc vertooning
rondsomme. Van beide de kanten wierd
de ftad tot binnen ichoots genadert in-
zonderheid aan de Ooßzyde, daar ’t leger
van Boerakfa gelegen had; maar ziendc
geen kans, om door gewelt daar eenie
voordeel te doen j befloot deze Temanggong
eens te onderftaan, o f hy de R ivier
van de ftad niet zou können verleiden
, om ons de zelve door gebrek van water
te doen verlaten.
Ten dien eindeheeft hy ontrent een myl
boven de ftad, landwaard in, dertig da-
ged
AKfbtf
TwccEdd'
licdcn.
Door den
nie u wen
Veld-Heer
gedood.
Die net
zyn leger
«pbreckc.
iG R O 0 T
gen läng, iooo man doen graven; dog 1
ziehdä, hoe weinig zv vorderden, en dat
ondemiflchen zyn eigen volk van honger
en gebrek verging, wierd hy genöod-
zääkt dit werk te ftaken, en van Batavia
te Vertrekken, vrezende da*t hy mede, als
’t leger van Boeraklä, verilagen zou werden.
De twee Edellieden, Kijaij Depati Man-
döera Radja, en Kijaij Depati Widikda,
gebröeders, welke in ’t naafte gezag aan
den Keizer gew ceft waren, en aan welke
belaft was by deze togt dog eere in te leg-
gen, ondernamen om de vefting Hollan-
dia met ftorm-rammen, gelyk Boerakza
al mede bezögt had, aan te taften.
Den zy November quamen zy ’s nagts
öiet ontrent i 00 man in de afgefneden ftad
by de Vefting j en de volgende nagt met
ontrent 300 man; dog alzoo zy ontdekc,
cn eenige van hen geicbooten Waren » gingen
zy, zonder iet verder teondernemen,
door.
Hier op liet de Veld-Heer, Teman-
ggong Djawäna deze twee Edellieden met
hun Volk bindert; en dedede zelve by wy-
Ze van gericht völgens laft van den Keizer
döoden, om dat zy Batavia niet vero-
vefd of zig niet dood gevögten hadden.
Eenige zyn onthalft , en deandere gekrift,
öi mä: pieken doorregeft.
Na dat dit den 1 December verricht
Was, is deze Veld-Heer met het verdere
gf^svan *t lega* den 3 dito van Batavia
öpgebroken, latende dedoöde lichamen ,
744 ten bewyze van zyn wreedheit,
bovenaarde leggen,*t welk Wy ,ln-
dien wy het zelf niet gezien haddden,noitl
zouden geloöft hebben, alzoo zy grouwe-
lyk mishandeld waren.
Men zegt voor vaft,dat van de 100000
mannen ruim, die vopr Batavia geweeft
Zyn , niet meer, dan ontrent 10000 we-
dergekeert zouden ayn. Höewel men in
’S land van Mataram zelf dat ma&rop j bf
4'oöö man begroot; dat egter niet te ge-
looven, hoewel ’t zeker is', dat ’er veele
dböt honger en ongemak vergaan, en van
’t leger Weggelööpenzyn. Toen Boerakfa
geflagen wierd, liepen die van Sammadang,
en Okker, de twee naafte gebuurfteden
van Batavia in ’t gebergte, aanftonts geheel
door, ontboden hun verder volk met
vröuwen en kinderen, en hebben zieh,
met verlating van hurt oude Woönplaats,
agter Bantam inzeker gebergte nedei gezer,
om zieh geheel van het gebied des Kei-
zers äf te zönderen, aangezien zy vrees-
den,dat Zy zieh dood zouden moetenveg-
ten, of dat de Keizer anders hen Zou laten
doodflaart.
Nadcrhand hoorden w y , dat dfc Kei-
Jök dezen Veld-Heer , den Temanggong
u 5^?na* Vee^ andere grooten ömge-
bffigt heeft, om dat hy die tweq Edellie-
J A V A* S7
den had doen dooden, waar toe hy. I00- A’ .ifoy,
chende laft gegeven te hebben, ichoon hy
dat wel klaar bevolen had.
Deze Vorft,. die ondertüflehen Batavia ßelcgerd
oordcelde eerft nootzakelyk te moeten heb- Bat*via ¿
ben , eer hy met andere wingeweften, A 1
daar hy na haakte, verder konde gaan,
hervatte dit werk A°. 1629.
Den 16 April quam hier van Tagal ee-
nen Warga met zes praauwen, die uit de
Rivier van Karawang om vry-geleidc,
met een brief van zynen Heer, den Te-
manggong, aan den Opper-Landvoogd,
de Hier Jan Pieterszoön Koen, gezonden
was, biedende daar by uit?s Keizer^aam
de vrede aan , en op dien grond^^Hoe-
kende, dat des zelfs onderdaanen v ^ en
vrank, gelyk voor dezen, weer op Batavia
mogten komen handelen.
Hy verpntlchuldigde ook den Keizer, Vcrzoeirt.
dát hem Boeralcia icnandelyk misleit, enwcctvic^*
dit ganfeh werk buiten zyne kennis, en
op zyn eigen gezag ondernomen had*
voorgevende, dat die dit alleen hadde ge-
daan , om zieh over zekeren zynen gezant
te wreken, aan welken de Heer Opper-
landvoogd Carpentier voor zyn vertrek
een pas-cedel, om over Atsjienna Mekka
te reizen, verleent, en dien de Heer Koen,
by zyne wederkomft van daar, had doea
ombrengen • dog aangezien hy ftu beter
bericht van alles bekomen had, verzogt
hy ,' dat men daar aan niet meer wilde gedenken.
Dit verzoek deed deze Warga in tegen- ^1C foeg«i
woordigheit van den Gezant van L ig o o r ,^ ?
mitsgaders van alle Hoofden van ’t jonk van
den Koning van Siam, en van de Hoofden
der Chineezen, voegende daar by:
Radja Mataram rainta ampon, dat is, de Koning
van Mataram verzoeki om vergiffienis.
Schoon haar Edel heden wej beter wi- Omwat
ften, 200 wierd den zy April befloten , reden hy
voor eerft tac te ftaan, dat de handelaars,dac dcd®‘
en kooplieden-daar viy zouden mögen komen
, om handel te dry ven,’ waar mede
dan de vooriz. Warga zeer verge-
noegt weer na Tagal vertrokken is, zeg-
gende, dat zyn Heer, de Temanggong
van Tagal, nu Strand-Heer geworden
was,en dat die de vriendfehap met ons beter
onderhouden zou, dan bevorens ee-
fchiet was.
Hy had dit verzoek alleen gedaan, oni
tyd te winnen , en om ondertüflehen zoo
veel ryft, padi, en andere voorraad, te
water na Pamenoekan, Karawang, en an*
, re, nabX plaatzen, te brengen*
als de Keizer nodig oordeelde, om ?t leger,
waar mede hy Batavia weder meen-
de aan te taften , té onderhouden , eö vaö
daar dan van alles onverhinderdte können
vefzörgen, waar toe ook de Temanggong
van Tagäl volkomene laft 'bekomen had,
dien de korge daar over aaubevolen was.
" ' ‘ Na ‘