De Stad
Toeban •
De Stad
Cidajoc#
38 B E S C H R Y
In ’t midderi van de zelve, of ontrent
twee mylen'ooftelyker als AwerAwer,
legt de wel eer vermögende ftad Toeban,
alwaär een 2eer magtig'Koning voor ontrent
honderd en vyf en twintig jaren,
by de komft der Holländers mctden Zee-
voogd van WarWyk, zyn verblyf plag
te hebben. Dit Toeban neefc ook fgelyk
wy getoont hebben) een van de vier eer-
fte Hoofden in Amboina uitgeleverd;
waar by mede deszelfs oudheidaf te ipe-
ten is.
' Dit is een Fraeje zee-ftad, die 00k aan
een luftige en zeer vertnakelyke Rivier
legt. Zy is ten deelen bemuurd, enmert
ziet hier en daar nog een poort, äl fraei
opdejavaaniche wyze gemaäkt.
Zy werd nu door een Temanggong
bpftierd, die daar mede cen grooten ftaat
hond,en ook een fraeje wooning tendee-
le Van fteen heeft, waar by verfcheide
Priais, en Grooten al mede hunne woonin-
gen hebben, die aan deze aloude ftad nog
al eenigen luifter geven.
De Temanggong, die A°. 1706. leef-
de, was Tirtahagara genaamd, een ichoon-
zoon van den Panambahan van Madura;
dog nu by hem in geen aanzien, en uit
het beftier van Cidajoc geftooten, van ’t
welke hy Bevorens Söera Wikrama,en
dierhälven veel hooger in rang, als nu,
was.
Deze ftad heeft een zeer fraejen Moor-
fchen Tempel, een heerlyke Pascebaan
cn verfcheide huizeri, daar deze Temanggong
allerlei vee, en gedierten opqueekt,
waar in de Javaaniche Grooten veel ver-
maak vinden.
Men had hier in oude tyden 00k een
menigte van ftallingen voor een groot ge-
tal Olifanten, Paerden, enz. die de Ko-
ning voor zyn vermaak plag te houdenj
dog nu is ’tal vry wel , als deze Temanggong
’er een of twee. op ftal heeft.
De huisgezinnen van deze ftad werden
gehouden ruim een getal van vyf duizend
uit te maken, die zig met den Ryft- eö
hout-handel vöornamelyk bezig houden.
Daar is 00k dagelyks een groote markt,
*1 waar men allerlei vrugten, vee, en ge-
vogelte voor zeer weinig gcld bekomen
kan.
Van Toeban verder Ooft-aan totCida-
joe toe (daar de bogt wat Noord-Ooft-aan
draeit) ontmoet men binnen anderhalve
myl den hoek van Loggan, met een La-
bohan ö f haven ’er b y ; daar men zeer wel
leggen kan, en pas boven welke de Ri-
vicr van Cidajoe is. Dit dorpjeis negen-
tig huisgezinnen fterk.
Een halve myl ooftelyker legt de ftad
Cidajoe. Dit is een frage oude zee-ftad
daar voor honderd vyf a zes en twintig
jaren ook een Koning plagt te wezen,-en
daar ©nsvolk, by den ecrften tocht der Hol-
V I N G E T a »
landers na ’t Ooften, zoo byfter wel riiet
fgelyk wy elders breeder tooneq) onthaald
wierd: ',
Nuis ’tgcen Koninkryk meer; maar
het werd door een Pari, cri ook wel door
cen Temanggong, beftierd.
Het is een redelyke groote ftad, daar
groote handel is, vermits’er in die Jand-
ftreek ongemeen veel Ryft valt.
Z y kan m tyden van vrede wel drie duizend,
enintyderi van oorlognog wel twee
duizend’Javaanfche laften Ryft meer op-
brengen.
Men heeft’er een fraeje Pascebaan by
den Palam', of ’t hof van dezen'Graaf, als
mede een groote markt-plaats, een grooten
dog ouden Moorfchen Tempel, en ontrent
zes duizend huisgezinnen.
Van deze ftad Ooft-aan wel zeven my-
len verre, tot den hoek van Panka toe,
heeft men een myl landwaard in zoo al
zwaar gebergte,
Beooften Cidajoe een half myl, legtPa-
boenan, wat yerder Brendon, den hoek
van Alang, die van Watoe, waar na een
Rwiertje, dan Watis Blinding,endande
Rivier van Tambanialon volgt. Deze zes
dorpen hebben zeven honderd huisgezinnen.
Pas boven Tambanialon legt eenfehoo-
ne Moorfche Tempel aan ftrand,die wel
drie o f vier daken, of verdiepingen heeft.
Dan volgt de Rivier Patfirang, die byna
drie mylen van Cidajoe legt,, boven welke
een halve myl Kangafyn, eneenhalyc
myl ooftelyker weer diergelyk een Tempel
zig vertoont. Deze twee dorpen maken
diie honderd huisgezinnen uit..
Een halve myl ooftelyker legt het bogt-
je van Banjer, de hoek van Kalejer, cri
t dorp Waroe,daar ’t land weer wat Zui-
delyker inloopt, en van daar nog twee mylen
ooftelyker (dog wel zoo Zuidelyk)
heeft men de dorpen Dolon, Japalan, Ban-
dalagan, den -hoek -van Tanare ^Pondo-
Jam, en den uifftefcenden Ooft-hoek van
Panka. Deze negen dorpen können te za-
men wel veerrien honderd huisgezinnen
opbrengen.
By den hoek van Panka draeit de kuft
Zuid-Ooft (of nog wel zoo Zuidelyk) aan,
hebbende daar al mede, gelyk deze gan-
iche Noord-kuft längs, cen R if, dat nog
wel zoo breed als dat längs de N . Jeuftis.
Een halve myl ten Zuid-Öoften önt-
moet men een kleene Rivier, en dan de
Rivier van Sondanadan, die een myl boven
dezen hoek legt.
Nog een myl Zuid-ooftelyker heeft men
den hoek, van Paggad(die twee mylen van
den hoek van Panka legt^ endie ook wel
de hoek'van Cidajoc genaamd werd) waar
naaft men de groote Rivier Sandapoera
heeft, die zeer diep landwaard in, Zuid-
Wcft-aan zelf tot in ’t landfchap van
Ma-
- G R O - Ö T
Mataram wel in 'de twintig tnyldri henen I
loopt, dog die twee mylen ten Zuid-We-
ften Van dezen hoek van Paggad den naam
van Samangi dräagt;
'¡Deze Rivier , en;een andere tak van de
Rivier Samangi ,maakt hier ’t Eiland Pri- ,
giiat (dat O. - enr W. ontrent twee -mylen
lang, en een myl breed is) met nog een
'grooter Eiland ten - Wefteri van ’t zelve.»
^ (dat wel twee eh een halve myl lang ,■ en
in *t O. nog geen myl, dog in ’t W. ruim
een myl breed is) daar dan nogcen twee-
de groote Rivier, wat Zuidelyker by
komt, die daar met drie blondere takken
in zee irity^aterdj en'f^s boven den hoek
van Pngaat heeft men hog een kleen JE'i-
landje (waar op de hoek van Alang legt,
dat ruim twee mylen in ’t rond is) en nog
een, dät wat grooter* of O,. en W: an-
derhalve myl^ang.-, in ’t W. een häive
myl, dog.in ’t G, määr yieifefe pärt zoo
breed, en Samaugi genaamcf is ;'
Even bezuiden dien laatfteri täle van de
Rivier Samangi , ’ legt het dorp Mering,
dat met de vifif aridere dorpen wel zes
honderd huisgezinnen uitmaakt.
' Deze Noord-kuft ls Goft en Weft,en
verder van Panka Zuid-Ooft- op, vier en
twintig mylen lang; waar mpde wy. van
' deze Noord-kuft;aHcheiden, om, het land
in dit beftek van binnen te gäari befchoü-
-wen.
Het Land, * Van de Noord-kant hu tufichqi Jawa-
Noorden ^“i^en-op gaahde, ontmoet5 men een
Zuid-op groote myl van.ftrand, kdorp Mariteflet,
gaande be-en een myl Zuid-ooffelyker, digt by de
febreven. -Rivier, pas bewefteri Laflem, fiet dorp
Püroo, die zamen wel vier honderd huisgezinnen
fterk zyn.
Twee mylen Zuidelyker heeft men een
zwaar gebergte, dat Ooft en Weft zes mylen
verre ftrekt, een myl boven ’t welke
dorp. KahfJagat, met nog twee ahde-
ie^pen ■ een ifiyi Zuifr-ooftelyker; ’’t doip
legt , dat ten Weften eenihyl’tdiörp
Sämoneapadang, met nqg een tuflehen beiden,
eri ten Zuid-iWeften ech fnyl riog
feen ander dorp zorider näam leggen heeft.
Deze vyfdorpenzyn wel agt honderd huis-
Zf gezinnen fterk.
Van waar tot digt aan de RivietSaman-
gi een groote vlakte Zuiden-aan is j dog
dicht by die Rivier "heeft men weer een
zwaar gebergte, dat ruim twee myl'Ooft
‘en Weft ftrekt , gelyk ook nqg een ander
diergelyk ten Noofd-Ooften van dit. ge-
bergte, dat zig!JNoord-Ooft,' 'en -Zuid-
Weft vier mylen ruim uitftrekt;
_ Beooften het dorp Bato heeft men’t dorp
Libroe, boveri ’t welke een myl tenZui-
den het ftedeken Pripxin legt j welk dorp
k161"j j e » .we^ twee duizend twee
H - iä : - bujsgezinnen opbrengen kan.
kenPripin.w tP 626 , . ^ veel Äeis in Zieh
zeiven, ook iszy*niet groot, maar egter
{J A V A. 39
zeef vermakelyk in ’t midden van zeer lu-
W&t Ryft-yelden gelegen, daar men M"-
fcl^ende Rivier teo Weften, ende Sa- .
märigi ten Ooften wel dertig dorpen heeft, .
die te zamen Zes duizend hu isgezinnen uit-
maken.
Zy heeft een fraeje markt-plaats, een
deftigen Moorichen Tepapel, cen gemee-
ne Paicebaan, die maar matig groot, is.,
en zy legt pas een myl van de Rivier vari
Eäflem, waar längs Zy al haare woaren
z^er gemakkelyk na ’t Noorder-ftrand, en
n^ . E a i l e m , .en Rembang, af-
voetcndcan. '
Van Libröe • tot aan de Riyjer Samangi
> ziet ^en^zeyenWieh/QQft aan, de
dorpen ßappcj met nog een zonder naam
tufleheii beiaen) waf opftelyker, en weer
wat nbördelyker (ieder wel een myl vari
malkanderen) Banot Valppra, dan weer
Zuid Ooft-aan een myl,Syken, Mawila»
Oedoe (ieder, gelyk ook de volgeride,een
verder) Jewol, Waticbren, en
de ftad Tritrepoe dicht aan de Rivier Sa-
mangi leggen. Deze agt dorpen zyn oyer
de duizend huisgezinnen fterk; dog de
ftad Tritrepoe werd dp vier duizend huisgezinnen
gerekend.
Deze itad is van eep zeef fraeje en Dc Stad ' .
ftige gelegenheid, alzoo zy die fchoopeTritr<f^ ’
Rivier Saimmgi pas beooften, en teu*VVe-
ften zeer fcboone Ryft-velden heeft, en
zeergroptfen handel na boven f tot in Ma-
taram, en ook na beneden tpt aan den
hoek van Prigaat,en tot het 4qw Mering
toe, dryft. 0
Zy beflaat niet boveri een kleene myl J
in ’t Rond, Zynde vercierd met een zeer
fraeje Pafar of Markt,een byzonderefrae-
je en groote Pafcebaan, twec. Moorfclte
®Pe » en veticheide.iraejeTjavaariicbfe
woonmgen,..yan weike ccnige van plan-
kenivn.
2. Ef“ , half ffiyl Zuidelyker ltat ’t doip
Kocluwikg.eri een groote myl ZuiA-Wt-
ftelyker het dmp Si^ntramläng, die mep
haar beule opk zeer fraei b^frentdieRiviÖ
leggen, en wel .drie honderd huisgezinnen ^" ' ::
fterk zyn.
Ais men nu deze Rivier al .Zuid-Weft
aall> Y.an de Zuider-ipruit .boven Sipari.
patnlang af tot het dorp Gabuns, ontrent
Grompol in ’t Weften gelegen, vervolad
z°o. voor eerft. 'Züiden-ain.
eenig gebergte, waar mede her landfchap
Jagaraga zyn begin ncemt. :
Tnflehen de Zuider-fpruii: „‘die .by G»- Hetland-
hang mer nog twee. andere ooftelyker fctlapj»ga*
xpruitjens in de Samangi valt. en WM®?**'
ltelyker Rivier, die uit het zwaar geherg-
te van Lawbe hären ooripronßjieemt,"en
aari welke ook de ftad Jagaraga legt, ziet
men, Ooft-aan, de dorpen Monkang
Monrang, Kalikupyn, Jffidulam, e n K -
langteeri, ieder ontrent'een myfvariinai