A*. 1711. zelve toen weer gefloten, om eerft ver-
taald te werden.
Gelyk de eerfte Gezant een ongemeen
fluurs en onbeichofc man was, alzoo was
de ander een zeer fchrander Heer j die ’t
yerftand, en degemanierdheid, tenoogen
uit zag,gelyk hy 00k zeer vriendelyk, en
vrolyk was , viagende tcn eerften in zeer
goed Porcugeefch na een ieders naam.
N a dat z y n Edelheid hemdoordeHeer
van der H o r ft gevraagt had,-h oe de ryft
op Java ftond, zeiden z y , zeer w e l jd o g
dat z y nog beter ftaan z o u , zoo ’er wat
regen gevallen was.
Na dit gefprek, en nog eenige andere
van dien aard (van dat ’t laft Ryit nu tien
Ryxdaalders gold, en ariders ’er maar vier
o f vy f gegolden zou hebben) quam ’er wyn
en andere drank, nevens piftaches, oly-
ven , krakelingen, en meer andere verfna-
peringen, binnen, waar mede in een half
uur tyds de gezondheid van den Soeiöe-
hoenan,' van zynen opvolger (alzoo hy
zeszoonen heeft) in het ryk van Java, en
van de gezanten, gedronken wierd, waar
na zy zeer plegtelyk weder uitgeleia, en
na hunne verblyf-piaatsontrentde Nieuw-
poort in een ledig huis gebragt zyn.
Z y waren gekleed in w ambayzen, en lang
e broeken van ftaat, met goude paflemen -
ten b e z e t , die hen op de Fielen hingen.
De Heeren van der Horft, Haflelaar,
en Groefius hadderi hen eigendyk van boort
gehaald, en zy wierden door de Heeren
van den Heuvel, Schepmoes, Storm, en
de verdere, aan de poort van ’t Vierkant
verwelkomt, gaande daar op, door de in
reyen: ftaande ruitery van zyn Edelheid,
wat by den Sjahbander aan, daar zy eerft
een kopje thee, wyn, en wat tabak gedronken
hebben, waar na zy in de koet-
zen getreden, en zoo door de Lepelftraat,
de Zandzee, längs de Jonkers-gragt; de
Portugeefche Stads-Kerk, de groote Ri-
vier, en de Heere-ftraat na ’t Kafteel ge-
reden, en by haar Edelheden gekomen
zyn.
Daar ziet gy nu, hoe men Gezanten op
Batavia inhaald.
Onder andere zaken, die deze Gezanten
voor te ftellen hadden, zag hun komft
(zoo men wil) meeft,om haarer Hoog-Edelheden
goedkeuring en vaft befluit on-
trent den rechten Kroon-Prins te hebben,
op dat men na ’s Keizers dood,die toen
ontrent 60 jaren oud was, geen moejelyk-
heden daar over hebben, en van zyne op-
volging verzekerd zyn mögt, waar ontrent
de Roning van Bantam op deze wyze mede
zorg gedragen heeft.
Het ander ituk betrof meeft de ‘ gerügten,
wegens de voorbereidzelen, diejang-
rana, en zyn broeder, of de Soerabaize
Princen, tot een aanftaanden oorlog maak-
ten. Zy yertrokken eenigen tyd daar na >
Bereden
van hun
komft.
dog den 30 Ok tob e r, en den 2.8 Decem* a «, , 7I1>
ber verichenen hier weder Gezanten van
dien V o r f t , om zaken van g ew ig t.
Den a M a y 1 7 13 quamen z y met een
aanzienelyk gefchcnk , dat mede door ge-
volmagtigden, nevens de Gezanten,inge-
haald wierd. In dit jaar wierd aan die
V o rft. een fraeje- kameel, die ik den a i
Juny z a g , vereerd.
D en 4 Juny quam op. Batavia ty d in g , Jangrana
dat Jangrana, Poespadita van SoeraBaja, wciserd
door den Keizer ten hove ohtbodenf *dbgtei,Hovete
ongenegen w a s , om daar te verfchynen j 8aan‘
vaitftellende, dat het hem daar even eens,
als zynen broeder, gaan zou.
D en • 19 Auguftus kreeg men tyding
van Java,en in ’t-byzonder vanRembang,
dat zeker Prins, en eenige Baliers ontrent
Pafläroewan de E . Maatfchappy weer eenige
moeite wilden aandoen., O o k fprak
men fterk van Soerapati’s oud ftezoon ,d ie
in Cadiri (daar zyn vrouw’s vader, C a -
tawangan, Landvoogd van Cadiri geweeft,
¡ en onlangs overleden was) nu eenige tyd ge-
leden, g ekomen, en zeer eerbiedig behan-
deld w a s , zoekende in des zelfs plaats al-
daar gevorderd te werden. E S
O p dien zelven dag hoorde ik , hoe zy n
Edelheid van R ieb eek de Gezanten des
Soeibehoenans aangezegt had, dat z y den
zelven wilden venndagtigen , hoe zieh de
E . Maatfchappy voor hem in de bres ge-
fte ld , wat z y gewaagt, hoe veel z y voor
hem verfchoten, en wat h y daar op be-
lo o fd h a d , daar b y voegende, d a th yd ie r-
halven zyne beloften ook nakomen moeft,
daar z y niet weinig in g g é , in g g é , K ija i,
dat is , j a , ja Heer, op zeiden.
M en zei o o k ,d a t die zóon vari Soerapa-Moe:eJ k-
ti weer nieuwe moeite tegen den Keizer heden o V
z o g t , en dat h y met een leger b y P a flä -treut Paf*
roewan lag. Men zond ’er den z 1 A u g u - farocwaD*
ftus honderd Europeérs na to e , en raen
meende, dat de Bevelhebber , die daar lag ,
die vonken w e l dempen zou j d og dat g in g
zoo glad niet: want den z g dito hoorde
men, dat daar alles in rep en roeren' was
met de Baliers, die zieh ontrent Demon
onthielden.
Bevorens had Kapitein Boreel ordre ge-
had, om de verdre Baliers ontrent Pana-
roekan, w a t boven Pafläroewan, en ontrent
D em on , ’t z y met g ew e ld , ’ t z y in
der minne, weer onder den Keizer teb ien-
gen.
D e z e ,n u aangefproken zy n d e , om z ig
aan de E . Maatfchappy te onderwerpen,
en geen hope meer op Soerapati’s zoonen,
o f hunne magtj d ie nu al geknakt was ,
hebbende, namen dit g ew illig aan, g c -
vende zieh zelven met aflegging van hunne
wapenen (dat men van ben vörderde)
over 5 dog na z y dit gewillig gedaan hadden
, liet h y hun dorp omcingelen, en alle
s , wat h y magtig werden k o n , tegen
zyn
• xw - zyn gegeven woord , om hals brengen,
om zoo veel grooter buit voor zieh onder
hen tc maken.
H y quam k or t daar aan in ’t jaar 1 710
te fterven, en daar over wierd niets ter
wereld tot hunne vergenoeging gedaan.
N u waren z v , alzoo hen dit n o g o p d e
krop fta k , na allen ichyn gekomen, om dit
te w rek en , en ten grooten getale op de Pas-
cebaan van Pafläroewan, een kanon- fchoot
o f twee van die plaats, b y een gezameld.
W a t daar nu a f gro ejen zou , moeft de tyd
leeren. 7
V an veel meer g ew ig t was de tyd in g,
die. men den 14 November k reeg , waar
b y men ook vernam de Ware reden,waar
over deze moeite aldaar ontftaan was.
Zek e r bediende van den Panombahan
van Madura, op Batavia g ekomen, deed
;er dit verilag af.
D e JUnd voogd , zeide h y , van W i -
nongan »ontrent anderhalve myl van Gom-
b ong (dat maar een h a lf uur van Pafläroewan
is) wierd door de Landvoogd van
Gombong ontboden, om daar ’s Keizers
laft te hooren. H y quam; aldaar met
Zyn .ftatelyk g e v o lg , dog wierd hem ge-
Zegt, dat’s Keizers b rie f in de V eftingvan
den Luitenant was.
D e ander, hier op lont riekende, w ild
e daar niet ingaan, en keerde t e ru g .H y
wierd v e rv o lgd , en men maaktetoeberei-
w n g , om hem aan te taßen; d o g , h y
y t ziende, liet z y n y o lk ’e r op in vallen
floeg hen op de v lu g t , en keerde zoo weder
na h u is ..
Daar °P w ie rd ’e r een g root leger door
die van Soerabaja, Djapan, Madura,enz.
verzameld, van wellte de Soerabaiers de
rechter, en de Madureezen delinkervleu-
g e l , volgens ’ sKeizers la f t, hadden.
D it leg e r , te v e ld körnende, wierd door
den Landvoogd vanWin on g an .on d erhe t
roepen van A m o c , Amoc (dat is , val aan,
en 11a duod 'J zoo moed ig, en g d u ik ie
aangetaft, dat de geheele rechter-vleugel
Zoo gp ed a ls geflagen w ie rd ; d o g , iien -
d e , dat de linkervleugelondertuflchenoph
n d ‘ m ZJ ordenteI>’fc na zyn
Ondertuflchen daagden daar de twee
Zooiicii van Soerapati o p , van welke de
een Maas Lambora genaamd, door zyn
zw a e e r , den Prins van Balamboang, on-
dertteund, met zoo veel v o lk afgekomen
w asjd a t z y Bangel, Galianjer,Gombong
en Pananggongan ingenomen , en din
» 6 ” a } Behergte van Malang zoodanig
bezet hadden, dat die van Pafläroewan t l
land befloten, en ter zee niet heel zeker
waren.
H e er M e tzu , in zyn levan nog van
alle deze zaken kennis g ek regen, en aan-
gewezen hebbende, dat deze, en de verdere
onderneminge, door ’ s Keizers magt
« ö S ? to ten, en dat de gezondene Solda- A>. i j i i .
ten te wemjg waren, om daar iets mede
te ondernemen, had men daar op de be-
| hoorlyke ordre niet gefleld, waar door
de vyand, baldadiger en ftouter geworden
zynde, ztch nu vanalle kantenbegon
te vertoonen.
Dit dit werk nu zag men klaar, dat De Prins
ichoon de Soeföehoenan zieh zelven me_ van Balam-
de agt Vorft van Balamboang te zvn. h vr i“ ®’
■n der daad niets daar J ,
aien rrins, zoo naauw met Soerapati ver- ftaan*
zwagerd, niet anders dan kruit en lood te
wagten heeft.
Ook ichynen deze Baiamboangers veel
eer onderlioorigen van Bali, dan van den
Keizer van Java; te z y n , daar men veel
tjutti $ (of Heeren) maar ook eenen Gn-
ftt Agong; datis, een Oppervorft,heeft.
wider welke al de anderen ftaan, gelyk men
mede van die van Balamboang vaft fteld
te meer, alzoo hy alle zyne Zaken met dien
Komng beraadflaagt, behalven dat zy in
hunne mamere van dooden te verbranden
geheel enal met de Baliers, en niet inet'
ae Javanen, overeenkomen.
Dat nu deze gewoonte niet nieuw en
al oud by hen is,gemigde my zeker Stier-
man van de E.Maatfchappy, dieA». i^oi
!f ^ ern fciiip voor Balamboangkiogcnde.
den Prins, die den zy Sepronler overle-
den was zeer plcgtciyk ^ verbranden.
Dit gefchiede eerft den 13 Oäober.en
van zyn vier honderd vronwen, wierden
er twee honderd en zeventig, ieder tuf-
fchen twee wagten gaande, en eentortel-
duifje, dat zy op haar hand hadden,eerft
Iatende vliegen, volgens zyn laatfte wil
gekntt, geloovende dat nu hare ziel met
deze torteldmfkens wel haaft by des overleden
Pnncen ziel wezen zoude, dat zv
door hun geftadig roepen, van kami damng
Soefoehoenan, dar is , ®v kornn Soe-
J o th o e n a n , fchenen uit re drukken.
O o k gefchiede dit kriflen Berftonderde
körte nbben van de rechter z y d e . en dan
w e d e r™ boven by de l,„ kW k o u d e r
Etor beneven zyn deze menfehen geen
Mohhammedaanen, maar nog volflage Ba-
, ldlAe.Heidenen; diegeheel en ai op zyn
Bahfch gekleed, en ook in opzicht van hun
hooft-hair zoo geichooren zyn.
m^ ‘/hVorft,llc men (hoewel hy2 nicuh tmoacanr “ Pgri nKse ivzaenr nBoae--
laraboang genaamd werd) en wilde roenal
met den Keizer van Java niet te doen hebben,
zeggende zyn eigen Heer en Mee-
ftci te zyn1 ,en hem in magt niet te willen
wyken. Uit al het welke men klaar se-
noegzien kan, dat de Soefoehoenan van
Java hier met te zeggen, en daar en bo-
f f f g g d? e ™™.»agrchappi„g van dien
Prins aan Soerapati, een bitter vyand aan
den Balamboanger heeft.
D it