a„e re & D e o fatisfacere d e t r e d a n t , litteras ad me fe e em n t , p acem n o n dam
dam fibi poftulantes, fed quail jam datam fibi v in d ic a t e s , q u ód dicant P au lum
omnibus p ac em dediffe, ficu t in litteris e o rum , quarum exemplum ad
Vos tranfmifi, le g e t is , fim u lq u e q u id e g o eis brevitër interim rèfcripferïrti,
fed & quales p oftea ad clerum litteras fecerim u t fcire p offetis , hujus quo -
<pae rei exemplum vobis mifi. Q u o d fi ultra temeritas eo rum n e c meis n e c
veftris litteris com p re fla fiier it, n e c confiliis falubribus obtempêraVerit, a g e -
m u s e a quae fecund um e v an ge lium D om in u s a g e re p ra te p it . O p to vos,;
fratres cariffimi, femper b en e valere. V a ie te .
E P I S T O I A XXX .
Presbyteti & diaconi Roma confiflentes ad Oyprianum.
CY P R I A N O Papæ prësbÿteri & diacones R om æ confid ente s fa lu tem .
C um p erlegilfemus , frater ca r iffim e , litteras tuas, quas p e r Fo rtun a -
tum hyp öd iä con um miferas, g em in o fumus d o lo re p erculfi & duplici moe-
ro re co n fù fi, q u od neque tibi requies u lk in tantis perfecutionis necefîîtati-
b u s trad e re tu r , & lapforum fratrum immôderata petulantia ufque a d p e r ic u -
lofam verborum temeritatem p r o d u d a denotaretur. S e d quamquam nos at-
q u e animutn noftrum ifta q u a diximus graviter ad flige rent, tarnen moeroris
n o ftr i tarn g ra vem farcinam- v ig o r tuus & fecund ùm ev an ge licam difcipli-
nam adhibita feveritas tem p e rat, dum & quorundam imprSbitatem juftè
c o ë r c e s , & coho rtand o ad poe n iten tiam , viam légitimant falutis oftendis;
Q u o s quidem latis mirati fumus ad h o c ulque p ïo i îlir é volu ilfe u t tant urg
en te r & t am immaturo atque ac e rb o tem p o r e , in tam in g en ti &immenfi>
c r im in e atque d e lid o , pacem fibi n o n tam p e te fèn t qucàm v ind ica rent, im -
m o jam & in cælis habere fe d icerent. Q u i fi h a b e n t, quid p e tu n t q u od ten
e t ! S i autem non habere illos probatur h o c ipfo q u o d p e tu n t , cu r n o n
judicium eorum fuftinent à quibus petendam p a c em , quam utique n o n hab
e t , putaverunt! Q u o d fi aliunde prærogativam communica tionis habere
fe cred unt, cum e v an g e lio illam con fe rre co n en tu r ; u t ita demum firmiter
v a le a t , fi ab e v an g e lica le g e n o n diflônat. Cæte r iim q u o p a d o evangelicam
p ote rit præftare com m unica tionem q u od contra ev an ge licam decrétum v i-
detur veritatem ? N am cùm omnis prærogativa ita d em um ad indulgenties
privilegium fp e d e t , f i ab e o cu i fociari quærit n o n d ifc repe t, quia ab e o
cu i fociari quærit d ifcrepat, n eceffe eft indulgentiam & p rivilegium focieta-
tis amittat. V id eant igitur cjuid in h o c n e g o tio a g e re conentur. N am fi a liud
quidem e vangelium, aliud autem martyres dicunt pofuilfe d e c r e tum , co lli-
d entes contra evangelium martyres utrobique p e r ic lita b u tu r . N am & evan-
g e li i fr a d a jam & jacens vid eb itur e flê majeftas , fi p otu it alterius d ecreti
n o v ita te fuperari , & de martyrum capite g lo r io fa confeffionis co ron a d e -
t r a d a , fi n o n illam d e evangeiii conferv atione inveniantur confêcüti und e
martyres fiu n t; u t merito nüfli m a g is f it com petens nihil contra evangelium
d e cem e re quàm qui martyris n om en e x e v an g e lio laborat; a cd p e re . Illud
præterea
præterea vellemus ad d ifc e re , fi martyres n o n p rop te r aliud martyres fiunt
■ H non facrificantes teneant ecclefiæ ufque ad effufionem fanguinis fu i
p a c em , ne cruciatus do lo re fu p e rati, p e rd en do p a c em , perdant falutem, q u o
p a d o falutem qu àm , fi facrificaffent, fe habituros n o n p utav e run t, illis exifi
rimant donandam qui facrificaffe dicantur , cùm le g em hanc debeant in aliis
ten e re quam ipfi videbantur fibi antè pofuifïè î In q u o n e g o tio h o c ipfum
q u o d p ro fe ipfis fâcere p u ta v e ru n t ànimadvertimus contra fe ipfos protulif-
fe. N am fi dandam illis pacem martyres putaverunt, cu r ipfi n o n dederunt!
C u r illos ad ep ifco p um , u t ipfi d icunt, remittendos eënfueruntï Is en im qui
jubet fieri p oteft utique fâ c e re q u od fie r i jubet. S e d ut in te lligimus , im m o ,
u t res ipfa loquitur :& c lam a t, far id iffimi martyres u trob ique adhibendum
putaverunt temperameritum & pudoris veritatis. N am quia à multis ur-
o eban tu r , dum ad ep ifcopum illos rem ittun t, verecundiæ p ropriæ, ne u lte -
riùs inquiëtarentur,: çonfulendum putaverunt; & dum illis non ipfi com m u nican
t, evangelic® legis illibatam firiceritatem cuftodiendam judicaverunt.
T u tarnen, fra ter, nunquam p ro tua caritate defiftaS lapforum animos tem -
perare & errantibus vpritatis præftare medieinam., J ic è t animus ægrorum
med entium refpuere folea t induftriam. R e c en s eft lapforum nuper h o c vul-
nus & adhuc in tum o rem plaga: confurgens. E t id c irco certi. fumus q u o d ,
fc a tio p rod u d io r is temporis impëtu ifto confenefcente , amabunt h o c ipfum
, ad fidelem fe dilatos elfe m ed ie in am , fi tarnen defint qui illos arment
ad p eriçulum' p ro p r ium , & in perverfum inftruentes.pro: falutaribus dilatio—
n um remediis exitiofa dèpofcant illis properatæ communicationis venena.
N e q u e enim credimus fine in ftin d u quorundam auluros fuifiè omnes tam
perulanter f ib i p acem vindicare. N ö v im u s Cârthagiriienfîs ecclefiæ f id em ,
novimus inftitutionem, novimus humilitatem. Unde. etiam mirati fumus
q u o d quædam in te p e r epiftolam in je d a durifiè: notaremus, cùm amorem
veftrum mutuum & caritatem exemplis multis reciprocæ ad fed ion is in vos
invicem fe p e comper iflèmus. T em p u s eft igitur u t ag ant d e lid i poenitentiam
, ut p rob ent lapfus fui d o lo r em , u t oftendant v e re cu n d iam , u t monf-
trent humilitatem, u t exhibeant modeftiam, ut de fubmiffione p ro v o e en t in
fe D e i c lem en t iam , & de h o n o re d ebito in D e i facerdotem eliciant in fe d i-
vinam miferieordiam. Q u a n to meliores ipforum litteræ fiiilfen t, fi p ro ipfis
preces ftantium humilitate ipforum adjutæ fiiilfent, quoniam & làciliùs im -
petratur q u o d petitur quando is p ro q u o petitur con d ign us eft u t qu od p e -
titur impetretur. Q u o d autem p ertinet ad Privatum L am b e fitan um , p ro tu o
m o re fec ifti, qui rem nobis tanquam follicitam nuntiare voluifti. O m n e s
enim nos d e ce t p ro co rp o re totius ecclefiæ, cujus p e r varias quafque p ro -
vincias membra d igefta fu n t, excubare. S e d nos etiam ante litteras tuas fraus
callidi hominis latere non potuit. N am cùm antehac quidam ex ipfius n e -
quitiæ c o h o r te v enilfe t vexillariUs Privati Fu tu ru s, & fiaud ulente r litteras à
nobis elicere curaret, n e c quis effet la tu it, n e c litteras quas vo leb a t accepit.
Op tamu s te in D om in o ben e valere.
m
. F