A cta proconsularia S ancti C ypriani. cxlviij
bus tradidiflèt, in linca fletit, & coepit fpiculatorcru
fuflinere. Cum veniflct autem fpiculator, juflit fuis ut
cxlvij
4. Galerius Maximus colloquutus cum concilio ,
fententiam vix «egre dixit verbis hujufmodi: Diu la-
crilega mente vixifti, & plurimos nefarias tibi conlpi-
rationis homines aggregafti, & inimicum te diis Romanis
& läcris legibus conftituifti, nec te pii 6c (acra-
llpnrii principes Valerianus 8c Gailienus Augufti, 6c
Valerianus nobiliflimus Ctefar, ad fedlam caeremo-
niarum (uarum revocare potuerunt. Et idco cum fis
nequiflimorum criminum audtor 6c fignifer deprehen-
lus, eris ipie documento his, quos fcelere tuo tecum
aggregafli: (anguine tuo (ancietur difciplina- Et his
didlis, decretum ex tabella recitavit: Thafcium Cy-
prianum gladio animadverti placet. Cyprianus epifco-
pus dixit: Deo gratias.
5. Poft hanc vero (ententiam turba fratrum dice-
bat : Et nos cum ipfo decollemur. Propter hoc tu-
multus fratrum exortus eft, 6c multa turba eum pro-
lequuta eft. Et ita idem Cyprianus in agrum Sexti
produdlus eft, 6c ibi fe iacerna byrro a exfpoiiavit, 6c
genu in terra flexit, 6c in orationem (e Domino pro-
ftravit. Et cum le dalmatica b exlpöliaflet, 6c diaconieidem
fpiculatori viginti quinque aureos darentc. Lin-
teamina vero 8c manualia a rratribus ante eum mit-
tebantur. Poftea vero beatus Cyprianus manu fua
oculos fibi texit. Qui cum lacinias manuaies ligareTibi
non potuiflet, Julianus prcjfbyter 6c Julianus fubdia-
conus ei ligaverunt. Ita beatus Cyprianus pafliis eft;
ejufque corpus propter gentilium curiofitatcm in pro-
ximopofttumeft. Inde per nocftem rublatum cum ce-
reis 6c ichoiacibus **, ad areas Macrobii Candidiani
procuratoris, quæ funt in via Mappalienft, juxta pi-
(cinas, cum voto 6c triumpho magno dedudlum eft.
Poft paucos autem dies Galerius Maximus proconful
deceflit.
6. Pafliis eft autem beatiflimus Cyprianus martyr
die odtava décima calendarum Odlobrium, fub Va-
leriano ôc Gallieno imperatoribus, régnante vero Domino
noftro Jcfu Chrifto, cui eft honor 6c gloria in
fiecula fieculorum, Amen.
a Alterutram ex his vocibus pro additamento. habendam efle
cenfet Oxon. editor. Certe in cod. I. Germ, habetur tantum byrro. Porro notat ex Fefto eruditus Cangius in gloflario, byrrum an-
tiquitus rufi/rn fignificafle, qua vox fi hoc loco lie inteliigatur, praeferenda eflet ledio aliquot codd. qui fie habent, lacerno byrro
exfpoliatus efl. De byrro & Iacerna tamquam de duplici veftis
fpecie loquitur Sulpicius Severus lib. 1. Dialog, c. 14. apud Ba-
ronium ad an. 261. n. 4.1. ubi plura is habet de hac re. At mi-
rum ell ab eo hodiernas epilcoporum veftes in his verbis repertas
fuifle. Talibus quippe ornamentis epilcopos olim ulos fuifle, prius
eflet probandum. Byrrum quo S. Odo Cluniaci abbas tegebatur,
more cappa per extremitatem fimbriat appreheridentes ofculabantur Dei famuli reverential' caufa. Ex ejus vita audore Johanne lib. 2.
jium. 5. fiec. V. SS. ord, Bcncd. pag. 1 67.
b Codd. Foflat. Colb. Conch. S. Genovefie &c. pro dalmatica, habent tunica: led multo plures codd. dalmatica. Caeterum dal-
maticae nomen antiquis ignotum non fuit. Commodus apud Lam-
prid. dabnaticatus in publico procelfifle dicitur. De dalmatica
plura coilegit Baronius in notis ad martyrol. Bom. die 3 1. Maii,
ubi de Pafchalio diacono.
c Hanc largitionem librariis debitam innuit Oxon. editor. Favet
Auguliin. loco laudato, ubi ait extrema martyris verba fuifle,
Deo gratias, quæ ftatim poft recitatam lententiam pronuntiavit.
Omnes tarnen mlf. quos videre licuit, hanc Cypriani liberalita-
tem commémorant. Maximilianus, cujus ada ad an. 295. prole-
remus, veftem fibi paratam a patre rogavit dari fpiculatori.
A Hunc locum ex compluribus mfl’. lie reftituimus. In editis&
aliquot mlT. pro Candidiani habetur Candidi. Baronius fcbclaciurn nomine deflgnari putat (cholas cleri cum cereis &c. Rigahius vero
faces ad arcendas nodis tenebras. Ejufrnodi funalia fcholaces aple-
rilque appellata efle obfervat Cangius in gloflario. Ccenieteria autem
Chriltianorum appellata fuifle Arenarias feu Areas patet ex
Adis SS. Montani &c. inferius exhibendis,& exTertulliano ad
Scapulam cap. 3. Videfts Baronium ad diem 3. Januar, in notis
ad martyrol. Romanum.
N O T IT IA C O D IC U M M A N U SCR IP TO R UM Q U I A D H A N C E D IT IO N EM
ADHORNANDAM ADHI B I T I FUERE.
COntulerÀT Baluzius cum codicibus manuferiptis plurima Cypriani operum édita exemplaria, quæ nobis
inlpicere non licuit. Sed ex ejus notis exiftimari poteft, quantum induftriæ ac laboris in hoc genere infumlerit. Nam
præter codices, qui Manutio, Pamelio, Rigaltio & Anglis ufui fuerunt, habuit Baluzius ac diligenter cum editiscon*
t ilit plures ex bibliotheca Regia, in his vetuftum codicem qui olim fuit S. Martini Tornacenfis : ex bibliotheca autem
Colbertina codices 137. 782. 801. 2442. & vetuftiflimum 1305. qui'fuit olim bibiiothecæ Thuanæ & alium qui
fuit olim collegii Fuxenfis. Ex bibliotheca Remigiana unum vetuftiflimum, & alium recentiorem : unum ex monafte-
rio S. Dionyfii in eadem urbe : plures etiam turn ex S. Vidons Parifienfis, turn ex ipfius Baluzii bibliotheca. His adde
Seguerianum ante annos mille feriptum, Beccenlèm, Divionenlèm, Corbeienfèm, Gratianopolitanum clariflimi viri
Gafparis Boni, Burgundicum, Foflatenlêm, Carnotenfem, Lamonianum , Compendienlèm , Pithæanum, Sorbonicum,
Monafterienlèm nunc Parifiis in bibliotheca Auguftinianorum fuburbii S. Germani aflervatum, Floriacenlêm, Moyflîa*
cenlèm, vetuftum librum qui fuit Raymundi epilcopi Acconenfis, alios denique ex monafteriis S. Arnulphi Metenfis,
S. Michaëlis in periculo maris, S. Germani a Pratis, S. Galli, Montis S. Eligii. Præterea miflæ ad Baluzium fuerunt
variæ iediones excerptæ ex codicibus Vaticanis, ut patet ex ejus notis ad epiftolam Cypriani XLVIII. Ex his autem co«
dicibus, quos recenfuimus nonnuili ab Anglis citari lblent : fèd tarnen fie illis utitur Baluzius, ut eos contuliflè cum edi-
tis aut faltem confuluiflê videatur.
Adhibuimus etiam ad opera Cypriano adlcripta veteres libros ex bibliotheca Regia, ex Colbertina , ex Sorbonica,
Vidorina & Sangermanenfi. Sed ad ea , quæ majoris flint pretii, accurate emendanda & cafliganda magno imprintiS
ufui fuerunt très antiquiflîmi .codices, Remigianus unus ad epiftolam Ceifî ad Vigiliuxn, & duo Sangermanenfès adli*
brum de Singularitate Clericorum, & Expofitionem in Symbolum.
PRDO
O R DO E P I S T O L A R U M
S A C I C Y P R I A N I I
QUEM PAMELIUS ET BALUZIUS SEQUUTI S Ü N T .
comparatus cum ordine editionis Oxonienfis.
OXON. P A M E L .
I.
8. un
9 - IV .
5 - V.
14. V I.
ï 3" V I I .
10.
V 11 1 .
IX .
16. X.
>5 -
I7.
XI.
X I I .
18. X I I I .
i 9 . X IV . 1
20. X V .
3 7 - X V I .
23. X V I I .
26. XVIII.
24. X IX .
2 1. XXI.
X XII.
2J. XXIII.
29. X X IV .
28. X X V .
3 '• X X V I.
3 3 - XXV II.
3 4 - X XV III.
3 5 - X X IX . H X X X .
3 °- X X X I .
32. X X X I I .
38. X X X I I I .
3 9 - X X X I V .
40. X X X V .
7 - X X X V I .
12. X X X V I I .
J_jXpiin<fta a Baluzio.
A .d Donatum. Pag.
Cleri Romani ad clerum Carthagiiienfèm de fèceflu divi Cypriani. y
A d prejbyteros & diaconos Romoe conjîjlentes» 8
A d -pnjbyteros & diaconos. 9
A d prejbyteros & diaconos. ibid
A d Rogatiantm prejbyterum & cateros confejjores* i r
A d clerum de precando Deo. 13
A d martyres & confejfores. 1
A d clerum de quibufdatn prejbyteris qui temere pacem lapjts dedènint, nec-
dum fedata perfequiitione, b* citra confcieniiam epifeoporum.
A d martyres & confejfores qui lop fs petienmt pacem dari.
A d plebem.
A d clerum de lap f s ê? catechumenis, ne vacui exeant.
A d clerum de his qui ad pacem f e f inant. j
A d prejbyteros & diaconos Romce confflentes.
A d Moyfen & Maximum & cateros confejfores.
Confeflbrum ad Cyprianum.
A d prejbyteros & diaconos, de pracedmti &duabus fequentibüs epiflolis
ibid
Câldonii ad Cyprianum. 1 7
Cyj. iriani Caldonio. ' 28
Celerini ad Lucianum. ibid
Luciani ad Celerinum. 30
A d clerum Romcè conffleniem de multis cônfejforibus & de Luciani inve
recundia & Celerini confejforis modef ia. 3 1
A d clerum de lit t eris Romam mijfs, & de Satiiro le flore & Optaio Jiypd
diacono ja d is.- • * : 33
A d Moyfen & Maximum & cateros confejfores. ibic
Moyfes, Maximus, Nicoftratus & alii eonfelTores refpondent pfæce
denti epiftolcÊ. ^
Cyprianus lapfs. ^
A d prejbyteros & diaCohos. ! 3 ^
A d prejbyteros. & diaconos Rotfia COnffentei. . 39
Prefbyteri & diaconi Romæ confidentes ad Cypriarium. 40
Cleri Romani ad Cyprianum. 42
A d clerum Carthaginenfem de mijfîs Romam & acceptis inde littefis. 4 j
A d clerum & plebem de Aurelio lettote ordinato. 46
A d clerum & plebem de Celerino le flore ordinato. 4^
A d eofdejn de Numidico ordinato prejbytero. 48
A d clerum de cura pauperum & peregrinorwn, 4 c
A d clerum, ut confejforibus in carcere conflitutis onînis humanitas prau
beatur.