S T E P H A N I B A L tl Z I T
de bonis Ccedlii Cypriani epifcopi chriftianoruni, profribatur ,u t etiam & c.
O n e r e ] Sexlibri noftri veteres, duo Anglicani, & Verorienfis habent honore, ut
in locis paulo antè laudatis tria Æarrtw. Vitte' obfervationes Rigajtii.
E P I s c ó F I c h r i s t .] Erafmi eclitio addit profcribatur. Quod ego nufpiam inveni
quàra in Reraigrano quem paulo antè, Iaudavi. Sed illic omnia finit valde confufa & permixta.
„
V i c a r i A o r d i n a t i o n .e ] Vide notas noftras.ad Lupum Ferrarienlem pag,
^ I nI j e m m ] Veterès editiones & Morelliana Sc odlo vetera exempiaria habent :
Vnde enim fchifinaia & harefes oborta fu n t & ofiuntur nifi duin epifcopus, Nos fecuti.fug
mus audtoritatem plurittm veterum exemplarium.
I n d i g n u s h o m i n i b u s ] Hanc ledtionem confirmant undecim libri veteres. &
editiones Manutii & Morellii. A t antiquæ & duo libri manufcripti præferunt ab indignis
hominibus. SicPaulinus epifcopusTreverenfis indignus ecdefia ab epifcopis Arrianis ju-
dicatus éfl, ut monuimusad Lupum Ferrarienfem pag. 486.
N e c p r a t e r n i t a s ] CodexFuxenfis, nee clerus habuerit epifcopufn■ Quam lec-
tionem ego lubenter præferrem , fi piurium veterum lïbrorum aufloritate niteretur,
E t c o m m u n i c a t i o ] Quatuor libri veteres, & lege commmicationis tradita,
C o g n . T. a u c t o r i t a t e ] Tres libri veteres, cognitionis ma ju d id o reformate.
Du o alii, commonis tua vigore reformate. Ita etiam Sorboniciis, nifi quod in eo vox vigors
excidit ltbrario. In Thuano fcriptum eft cognitionis moeîpiâore fem are, In Lamo:
H ratio cognitionis tuavidorem. Quæomnia viderentur itinuere legendum fortean eflè cog-
nitionis tua vigore.
E t rȟcEM p i t u D E s ] Quidam libri veteres iflie omittunt voeempecudes, Sc.
judteem fcriptum habent pro ducem.
L A T R o n e s MANC i P i ] id eft principi, duci fu o , feu præpoftto, ut dieet paulo
poft Cyprianus. Lucifer Calaritanus in apologia fecunda pro fandlo Athanafio : E x
fruâibus tuis, Imperator C onfond, non effe chrjftiatms fe d plané manceps latronum etfe cog-
nofceris. Mancipem operarum dixit Suetonius in Vefpafiano eum qui ex-Umbria in Sa-
hinis ad culturam agrorum quot annis commeare folebat. Prudentius in carmine de làndto
Vincentio martyre euftodem careeris vocat mancipem •. Turn ipfe manceps carceris & vin-
culorum janitor. Cicero lib. 1. ofEciorum : Etiam leges latronum effe dicunmr quibus pa-
reant, quos obfervent. Idem in oratione pro domo fua : Pofremó ne inprcedce quidemfr-
cietate mancipem aut pradonem fadiirn reperirepotejl. Cæiius Calcagninus lib. 1. epift. 2.1.
mancipes interpretatur conduclores redemptorelqu^ vctftigaiium. Vide Jacobi Gothog
fredi notas ad librum primum Tertulliani ad natióhes cap. 9.
Q u a n t o s i m p l i c i o r e s ] Quinque libri veteres habent : Quanto fmplidora
& meliora Vobis funt b ru ta l? ctudèles ac furences. In uno veto in quo eadem ledtio re-
perj.tur fepiptum eft muta pro bruta. Fuxenfis : Quanto fmplidores & meliores brutaani-
inalia,
T OT E p i s c o p i ] Revocavi ledtionem veterum editionum , quse .connrmatur
audloritate veterum exemplarium. Manutius & Moreilius poiuerunt coëpifopi. Quæ lec?
tio reperitur in fèptem antiquis codicibus.
Q u Æ s T I o N A T.i ] id eft quæftioni appliciti. Carnifices. voeantur quæftionarii in
vetevi verfione concilji Ephefmi & apud Marium Mercatorem. Vide fuprà pag. 408..
S o t u s i n t e g e r j Sic Hieronymus inepiftolaad Pammachium, alloquens Joan-
nem Hierofolymitanum, ait : Tu beatijfums Papa & faflidiofus antifes, folus dives ,fo lu s
fapiens > folus twbilts ac difertus, confervas mos & redemptos fanguine domini tui rugata fo n te
& obliquis oculis defpieïs. Contrario fenfu Socrates apud Apuleium in libro primo me-
tamorphofèon vocatur integer , farms, ineohimis.
E j i c i e n b i i o k e n t ] Rufinus in pfâl. 24. loquens de hujufmodi hominibus
ait : Non folhm enim -/oris, fed etiam in ipfa intus ecclefoe communione non défunt mimici.
Æ d i f i c a n d a ] Sic omnino fcriber.dum eft. Nondum enim ciun ha:c dicta à Petro
funt Chriftus ei fponfionem feceratdeædificandafuper ipfiim eeclefia. Hanc autem leeiio-
nem præferunt plures antiqui codices & veteres editiones. Vide annotationes Erafini in
caput 1 6. Matthæi.
N o f Æ a d C y p r i a n u m . 495
E C C L Ë S IÆ n o m i n e ] quia Petrus gerebat totius ecclefiæ figurata gelieralitate
perfonam, ut ait Auguftinus. Inutiliter fe forquent qui' arguir.cntum lioc àliô transferre
conantùr. , , . . . . . , .
O b A u d i r e N O L e N T I U m ] Ita veteres editiottes& quatuor libri veteres. Ita etiam
apud Nicolaum de Cufa lib. 1 1. cap. 14. de concordantia ecclefiæ catholicæ. Manutius
pofuit volentium. Quod etiam placuit Morellio, Pâifleliô* & Rigaltio, qui tamen in er-
ratis annotavit legendum elfe nolemium. Id verb non animadvertemnt A n g li, qui alio-
q fife r è fémper fèqUuntür editionem Rigaltii. Pofuerunt enint in fua volentium. Rein-
harms amplexus eft emendationêm Rigaltii. Hæc âütem eft vera lectio. Alia ferri non
poteft. . . . ^ •
S c i r e d e b e s ] A p u d Juonem parte 5. cap. 300. & apudGratianum 7 . q. 1. ci-
tatur ex epiftola Cyp riani ad Papianum five ad Papinianum, ut alii feripfere. C o r re c lo -
res Romani emendaverunt & monuerunt extate in epiftola ad Flôrentium Pupianum.
E x h o c lo co Joannes de T u r r e cremata fumpfit argumenturn invehendi in epiftopos titu-
lares, qui néque ecclefiam habent neque plebem, de quibus nos nuper nonnulla fatis cu -
riola diximUS lib. 3. cap. 19 . hiftoriæ Tutelenfis. D e iis' tdlléndis a flum eft anno 1 5 4 7 .
die fabbati quinta Februarii in co n c ilie T r id en t in o , quod ab iis multa damna & incommoda
fuftineat ecclefia & nuliam vel modieam utilitatem re c ip it , ut ex cod ice M S . ar-
chivi Vaticani docuit Od oricu s Raynaldus an. 1 5 4 7 . §. 7 6 . D e fis etiam tollendis adlum
poftremô eft ad relationem illuftriffimi viri Francifei Bofqueti epifcopi Lod ovenfis anno 1656. in conventu ecclefiæ Galbcanæ. V id e adia pag. 300. 344. .
E p m i n e e s 1 a ] Certiffimurrt eft epifeopum m ecclefia elfe & ecclefiam in
epifeopo. Ecclefia enim eft plebs facerdoti adhærens. Fuit quidam feriptor n on incele-
bris%ui defmente Chrifti fe eu lo x v i . ita expiicaret hunc Cypriani locum ac fi Cypria-
nus ienfiffet fummum pontificem effe fupra concilium , cum tamen nulla iftic mentio
fiat epifcopi Romani fléque'Ccincilti. Sic foepe fit ut zehis abripiat homines in opiniones
detortas. . . j>(lS
Q u i d m i h i s i t o s t e n s u m ] Vetuftis illis temporibus revelationes accipie- *■
bantur in fbmn o, ut patét ex T e r tu llian o , C yp r ian o , R u fin o, & âliis. Pôfteâ, cum reii-
g io chriftiana libertate integra fruebatur, Chriftus, beata virgo M a r ia , Petrus apoftolus,
Sc cæteri fanât ft conlpicuos præbuerunt piis& credulis hominibus & eum èjs loqueban-
tur facie ad faciem fieut amicus loqui folet ad amicum filuni., Harüm vifionum infinita
extant exempla in hiftoria eeclefiaftieâ. Sanflus Vincentius Ferrari! fermOne in odavam-
nocentium : M ulta [omnia funt qua creduntur divinez revelationes & funt illufones. Vide
" s o m k t a ] Ammianus Marcellinus lib. 15 . tradit dodlôs quofdam doluiffe quod
apud Atlanteos nati n on e f fe n t , u bi memorantur fomnia n on vitten. Idemteftatur Mar-
tiafius C ap ella lib. 6 . in defcriptione hitefioris Africæ. . ,
V i s i o n i . s i n e p t a s ] Æ liu s Spartianus in A d r ia n o c um narrafict hiftoriam de
muliere quadam quæ dicebat fomnio fe monitam ut infinuaret Ad rian o ne fe occ ideret,
addit Marium Maximum commemorare hæc per fimulationem fadta. N am etlMiici mul-
tum tribuebant n o au rn is Hlis vifionibus, u tpa tet ex extrema parte metafflorphofeon A p u -
le ii, ex libro fecundo T . L i v i i , V a lerio M aximo , & aliis. Quint.lianus lib, 4. cap. 2.
Som niorum &fuperflitiomM colores ipfa ja m facilitate duSoritatemperdiderunt. V id e etiam
L a flan t ium lib. 2. cap. 8. & praefationem N ico la i Gerbeln ad Iibrum Pattons.
U t r u m q u e r e c i t a b i t u r ] Ita veteres editiones, duodecim libn n o it r iv e -
teres, & unus Bodleianus. Manutius edidit: Utraqtie recitabunmr.Qpa.m\\s aUtemTciam
iedlionem iiiam extare in tribus antiquis exempjaribus & polfe effe b o n am , non dubito
quin ea pneferenda fit quam retinui.