,^2 S t e p h a n i B a l u z i i
C oNSENSIt ] Deeft heic aliquid, puta rite ad epifcopatum perveniffe , aut aliquid
fimile. S en fe enim non eft integer.
E x p £.0 r a t i o n e ] fn quinque tibris antiques & in vctuftioribus editionibus iegitur
excjnv/o, eamque letftionetn ego prima fronte probabam. Videbam enim illam, infu-
perhabita editione Manutii, retentam fuifTe à Morcllio. Confirmabat banc meam opi-
nionera audloritas borum quinque vetcrum librorum , in quibus fcriptum e ft, de vita
& difiiplùia noflrtt exemple ration:petpendere. Opinabar autem vocem explorations, quam
Maiiutius protulit, ortam e(Te ex emendatione cujufdam veteris librarii; qui cùm exifti-
rnaret has voces non cobærere , adeoque ledlionem illam veterem effe mendofam, ex
bis duabus vocibus fimul jundlis feciflet explorationc, expungens priorem, retinens aliam.
A t nunc, ciim videani in epiftoia 68. in codice Fuxenfi fcriptum efle cxetnplo & ratione,
ut illic annotabitur, pro eoquod alii libri & editiones habent exploratione, non dubitavi
quin htec leétio fit melior. Supra quippe in epiftoia fèptima pag. i $ ■ Iegitur : Perfceutio
fia examinât io eft at que exploratio pedoris.
C o n t i n e n t i æ ] Repofui iedionem quam inveni in X IX» libris noftris veteri-
bus 6c in o d o Anglicanis. Vocem confidential, quam præferunt editiones, non inveni
nifi in duobus antiquis. Infra inhac ipfa epiftoia feriptum eft pag. 72. continentia,propo-
fttum. In libro de habitu virginum pag. 174.. Iegitur continentiam fequi Chriftum 6c vir*
iginitatem deftinari regno Dei. Ladantius lib. 6. cap. 23. ait hoc continentiæ genus efle
faftigium 6c confummationem omnium virtutum. Quintilianus lib» 8. cap. 4.. laudat in-
vidam continentiam Socratis. Alia enim continentia fignificat abftinentiam in cibo 6c
potu apud A . Gellium lib. 4.. cap. t. 6c lib. 5. cap. 2. In libello precum Marcellini 6c
Fauftini laudatur mira continentia Macarii presbyteri Romani, quod nec vino ftoma-
chum relevaret, nec carnis efeulentia corpus curaret, fed oleo folo efeas afperiores mi*
tigans, jejuniis 6c orationibus vacaret. Hieronymus in epiftoia ad Lætam de inftitutione
ftliae *. In quadragefinta continentice velapandenda fu jit. Vide Caflianum collât. 2 .cap. 16.
& 26. Julius Capitolinus in Ælio Pertinace : Exemplo autem bnperatoris, cum ille par-
eii/s f t ageret , ex commuai continentia vilitas nata eft. Hieronymus in caput quintum
epiftolæ ad Galatas : Non fiolinn autem in defidenis i f cupiditate continentia neceftaria eft,
fe d etiam in tribus reliquis perturbationibus, dolore fcilicet, la titia , Ö“ timoré. Item in caput
fecundum epiftolæ ad Titum : Sciendum quoque eft quia continentia non fiolum in
carnis opere ö “ omni concupifcentia, fe d in omnibus rebus neceftaria f it , ne honores indebi-
tos appetamus , ne accendatur avaritia, ne ulla paftione fuperemur. Vide Cyprianum in
libro de habitu virginum pag. 174" Continentia verb ö*c. Alibi continentia ufiirpatur
pro alimonia, id eft vidu ncceflario, ut obfervat Francifcus Pithceus in gloflario ad Ju-
lianum anteceflorem.
I p s e v im p a s s u s ] Joannes Saresberienfis lib. 8. cap. 23. policratici : Antiqui
quondam trahebantur inviti, Ö“ proni ad martyrium , primas cathedrae carcere pejus ö"
cruce fugiebant. Et Juftinianus Imperator 1. 5. Siquamjuam Cod. D e epifcopis & clericis
ait : Profedb enim indignus eft facerdotio n ififitcrit ordinatus invitus. Hieronymus inepi-
taphio Nepotiani : Qiierebatur fe ferre non pofte, & juvenilem tztatein incongruam facer-
dot io caufabatur. S ed quanto plus repugnabat, tanto magisin feftu d ia omnium concitabat, &
merebatur negando quod effe nolebat, eoque dignior erat quo fe clamabdt indignum. Idem
in epitaphio Paulæ ad Euftochium : Fugiendo gloriam, gloriam merebatur , qua virtutes
quafi umbra fequitur, év appétit ores fu i defèrens appétit contemptores. Boëtius in libro fc-
cundo de confolatione philofophiæ : Ita fit ut non virtutibus ex dignitate fe d ex virtute
dignitatibus honor accedat. Et illud de fan d o Honorato epilcopo Arelatenfl : E t qui venire
ad dignitatem detredaverat, adipfum dignitas verùt. Sandus Papa Gregorius lib. 4.
epift. 4.5. ait ea inter alias ratione fe ordinafte Marinianumepilcopum quöd refugeret epiï-
copatum, quem fufeepit invitus. Dignumeftlegi quod in GregoriiNazianzeni orationede
funere patris fcriptum eft de Eufebioeledo Cæfàrienfi archiepifcopo. Videlibrum diurr-
num pontificum Romanorum, in quo iile dicitur dignior epifeopatu qui fe occultât ne
fiat epifeopus. Vide etiam Crefollium lib. 3. cap. 1. Myftagogi. Vcrùm hæceledorum
epifcoporum repugnantia rara poftea fuit. Nam cùm epifeopi coepiflent in honore efle,
creviuentque opes, epifcopatus, ut Sulpitius Severus ait, pravis ambitionibüs appeti coe-
perunt. Qua in caulà yidenda eft elegans 6c diferta Ifidori Peluliotæ epiftoia 21. libri
^uinti. Gregorius Nazianzenus oratione in laudem Bafilii : Non enim virtute magts quàm
malitia & fraude fa c e r dont dignitas paratur, nec meliores ac digniores fe d potentiores throws
inftdent.
A t non folùm in ecclefia Chrifti viguit ifta magnomm virorum modeftia, fed etiam
in republica, in imperio. Julius Capitolinus refert concionem Clodii Albini ad milites,
cujus hoc initium eft: Invitum me, commilitones, diidum ad imperium & etiam illud probat
quod Commodum donantem me Ccefareo nomine contempfi. Ælius Lampridius in Alexandra
Severo, qui fadus eft Imperator invitus, feripfit : Exponam caufas quibus id & fe -
natus coadus eft facere & ille perpeti. Apud Flavium Vopifcum Probus Imperator ait :
Imperium nunquam optavi, & invitus accepi. Claudianus in panegyrico in quartum con-
fiilatum Honorii Augufti :
Digna legi virtus. Vitro fe purpura fupplex
Obtulit, & folus menât regnare rogatus.
Vide quæ de eledione Pertinacis notât Joannes Triftanus à fando Amantio in tomo
fecundo fuorum commentariorum.
D e D ei judicio 1 Hieronymus in caput primum epiftolæ ad Galatas : Nunc vide-
mus plurimos non D ei judicio fe d redempto favore vulgi in facerdotium fubrogaru
D e plebis suf frag io] Vide Petavii notas ad Synefium pag. ^6. fecundæ edi-
tionis. Vicie etiam Flori diaconi Lugdunenfis librum de eledionibus epifcoporum in
appendice Agobardi.
C ollegio ] Apud Juonem parte y. cap. 3 59. 6c apud Gratianum 7. q. 1. cap. 5..
itemque in uno veteri libro meo Iegitur confenfii. Eadem voce utitur Cyprianus epift-
c c. pag. 82. de eledione fiia feribens ad Cornelium. Corredores Romani emendarunt
Gratianum ex textu Cypriani, malè, ut opinor. Nam cùm gloffa expeteiet ut vox con-
fenfu retineretur in contextu Gratiani, non debuerant illam rejicere.
Id est cum locus] Ita omnes editiones 6c libri veteres, Carnotcnfi excepto, in
quo feriptum eft gradus. Attamen Rigaltius exiftimavit iftud non efle Cypriani, itaque
elfe ex gloflemate. Nefeio an hæc ejus opinio multos habitura fit fedatores. Optatus Mi-
levitanus lib. 1. dixit cathedram Petri vcl Cypriani, 6c lib. 2. cathedram epifeopalem efle
collatam in urbe Roma.
Secundus esse non possit ] Hæc verba adversùs Guibertum Ravennàtem ufer-
ÉÉÉt Gerohus Reicherfpergenfis in libro de ftatu ecclefiæ fub Henrico IV. Imperatore
cap. 14.. fed Cypriano non nominato. Cypriani enim verba fua fecit. Iftud à Cypriano
feriptum eft adversiis Novatianum, qui }è à fadiofis quibufdam eligi procuravit adversùs
Cornelium, qui prior fuit eledus. Cùm ergo Cornelius federet in cathedra Pétri,
qui eandem cathedram occupaverat Novatianus non poterat efle Romanæ urbis epifeopus,
cùm qui poft unum, qui folus efle débet, fadus eft, non jam fecundus fed nul-
ius fit, cùm cathedra una duos capere non poflit. Hiceftverus 6c genuinusfenfus verbo-
111m Cypriani. Quare ferri non poteft interpretatio Francifei Torrenfis 6c aliorum quo-
rundam qui iftic unum 6c folum epifeopum interpretantur de Romano, tanquam fi ille
folus 6c unus epifeopus eflèt in ecclefia, cæteri vero non eflent veri epifeopi neque fuc-
ceflores apoftolorum, fed iftius unius vicarii. Quod eft contra omnia teftimonia antiqui-
tatis. Extat in vita fandi Anfelmi epifeopi Lucenfis ab audore cocetaneo 6c pcenitentia-
rio ejus feripta locus citatus ex Cypriano. Sic autem feribit audor ille feribens adversùs
Wibertum antipapam : Itaque, ut fandiftimi martyris Cypriani verbis utar, nullus vel fie
vel nullus, quia nec ficceftbr nec antecefjor cujufdam aut ille oui f ie , ambo parricidce, ambo
fceleratifiimi violator es fu t matris eeeleftee. Videtur autem locus ifte conflatus ex duobus
locis, ex ifto nimirum 6c ex alio epiftolæ 76. pag. 152. nemini fuccedens, à fe ipfo ortus♦
A lienus est] Optatus lib. 2. Quicquidforts eftalienum eft.
Foris est] Hieronymus in apologia adversùs Rufinum : Qjâdloquar dehcereticis,
qui licèt fo ris ftn t, fe nominant chrifiianos ! Idem in epiftoia ad Oceanum : A lieni &
extra eccleftam fin it Judcei, hare tic i, at que gentiles. Ea eft communis catholicorum opinio.
Et tamen Didacus Stunica lib. 1. cap. 7. de vera religione diiputans adversùs Mel-
chiorem Canum, qui lib. 4.. câp. 2. dixerat hæreticos homines ad ecclefiam non perti-
nere neque in ecclefiæ partibus efle numerandos, contendit hæreticos ad ecclefiam per-
D d d d ij