N e f a n d. f a c i n o r u m ] Codex Eligianus, ob nefandorum facirwmm amfcientiam
yjnttos. Vide fupràpag. 392.. & fequcnti.
P r æ d i c t a e t m a n i f . ] Itaduodecim libri noftri veteres & quinque Iaudati à
Pamelio. Alii duo noftri habent cum pradifta & mandata. Quatuor alii & veteres edit
io n s , prcedida yet mandata & manrfefta, nifi quod & mqnifefia deed in uno eorum.
Addit Pameiius fuperfluè additura fuiue in excufis vel mandata, cum non extent in li-
bris manufcriptis. .Ego cum Pamelio fentio iftud fiiperlîuè additum fuilfe. Eft enim
nnum ex lÿnonymis quibus'abundant vetera exemplaria operum fandli martyris.
S a n c t e e t d i g n e ] Multùm variant in hoc loco Iibri veteres & editiones. Quidam
enim habent fa n ée & digne, alii digne & fan de. Du o veteres, fanda & digna
facrificia.
A u di r i in p r e c i b u s ] Adnotat Erafmus videri Cyprianum fenfiffe ficrificio
facerdotis iinpii nihil effici, immo magis inquinari populum. Joannes Gerfon in fer-
mone de coena Domini : D ie confequenter cur Cyprianus & alii doâores plurimi, quorum
dida recitantur in decretis ,pofuerunt nihil fieri in facramentis nihilque conferri à fchifmatids.
Vide 1. q. 1. indecreto Gratiani. Apud Etherium&Beatum hMibro primo adversùs Eli-
pandum Toietanum feriptum eftfacrificium altaris ofFerri non poffe per quemlibet facer-;
dotem, fed per facerdotem fanétum & juftum. Albert us Stadenfis deferibens hiftoriam qu|Ç
rundam hæreticorum qui anno 124.8. cceperunt pullulate in ecclefia D e i , ait illos dixiffe
facerdotes in pecCatis mortalibus conftitutos non poffe conficere euchariftiam. In articulis
Vieleffi damnatis in concilio Conftantienfi legitur : S i epifcopus vel facerdos e jl in peccato
mortali, non ordinal, non confiât, non confecrat, non baptipat. Joanni de Varennispaftort
lànéli Læti in diocefi Remenfi objedlum eft eadem tempeftate quod publicè pmdicavit quod
presbyteri concubinarii non confide bant corpus C hrjfii, ut videre eft in tomo primo operum
Gerfoniipag. 91 y.poftremæeditionpApudOdoricumRaynalduman. 14.iQ.S- I7.extat
bulla Martini Papæ V . adversùs Nicolaum Seriirarium prædicantem quod orationes &
preces miffales presbyterorum publicè concubinariorum erant nullius valoris Sc presbyteros
publicèconcubinarioselfepejores Juda. VideGregorium VII.lib.4-'epift. 1 o. 1 1.20. &
notas noftras ad Agobardum pag. 66. Contrà apud Gratianum 1. q. 1. cap. Intra catho-
licaih refèrtur locus ex Auguftino, in quo feriptum eft intra catholicam ecclefiam in m y f
terio corpdris & languinis Domini nihil à boiio magis, nihil à malo minus perfici Ikcer-
dote. Vide Hugonem archiepifcopum Rothomagenfem lib. y. dialogorum cap. 11 . &
epiftolam ejus apologeticam ad Matthæum Albanenfem. Vide etiam M. Antonium Mar-
filium in tradlatu de aqua benedièlâ pag. 266,
D ili G. et exp l o r . ] Ita reponendum eflè arbitratus film, quamvis conjundlio
défit in odto libris véteribus & in editione Manutii. Ledlionem enim illam præferunt veteres
editiones & duodecim libri veteres. In Sorbonico legitur : Propter quod & plena
indulgentia explorations fincera. Ubi nemo non videt tranfpofitam effe conjumftiohem Si
legendum effe plena indulgentia & exploraiione, eo modo quo pofita eft conjunclio in
libris qui illam habent. Codex Fuxênfis : Propter quod plena indulgentia & exemplo &
rations Hinc formata eft vox exploraiione, ut in hmili loco notavimus ftiprà ad epiftolam
y2 .pag.442 . . t
N e C SIBi p l e b s ] Hunclocum alicubi mutatum& interpolatum retulit Algerus
fchoiafticus Leodienfis in libro de milèricordia & juftitia cap. 81. & poll facrificio conta-
minati nonnulla addidit quæ nequé in Vulgatis editionibus extant neque in codicibtis ma-
nulcriptis. Ea fic habent. Nonne enim quia Jonas, dim inobedientia effet in navi, navis pc*
riclitabaiur conteri, quia Acha2 cum anathemate lamina aureaerat in Ifrael, exercitus per-
cuffus & fugatus e jl ab urbe H ai. S i ergo ita punitum ejl in culpa ignaros , qu id fiet in
confias & confcniïentès -ƒ
C o N T A G i o ] Hæc lectio bona eft. Admonendus eft tamen ledlor aliam, quae ha-
bet contagtone, effe etiam optimum , ut agnovit etiam Pameiius. Itaque cùm alterutra
earum leétionum retinenda effet, alia rejicienda, earn retinuimus quæ recepta eft.
L i C E N f 1A M ] id fell jus, audloritatem , poteftatem. Unde in urio codice regio
feriptum eft, facrificandi fib i jus illicite vindicaverunt. 'Iftic itaque licentia uftirpatur op-;
time pro audacia, utapud Ciceroiiem in oratione pro Q . Ligario : Vide quid licentia
Cafar nobis d et, pelpotiiis quid audacia. Nazarius in panegyrico quem dixit Conftan-
N o l t AD C ÿ p r i a n ü m .
tino Augufto : quod qui tuen nequeunt, faciunt licentiam de poteflatê.
V i n d i c a v e r u n t ] In codice Fuxenft legitur ufurpavetunt vel vindicaverunt.
Haud dubiè utraque lectio extabat in libro vetuftiorè ex quo deferiptus eft Fuxenfis, una
in contextu, alia ftipra lineam, ut olim feepe fieri folebat.
P e r s t RING a t UR ] Idem codex, moriatur.
H o r u m h o m i n u m ] Coëgit me auctoritas fedecim veterum exemplarium Si
vetuftiflimarum editionum ut mutarem Cditionem jam inde ab Eraftno receptam. Omnia
enim vetera exemplaria habent horuni hominum injufiorum durijfimomm. SanèinFuxenfi
legitur tantum hominum duriffimorum, per incuriam videlicet librarii, qui aliquid omifit.
In capite 16. Numerorum, ex quo locus ifte deferiptus eft, legitur : Recedite à tabema*
culis hominum impiörum. In epiftola tamen 76 . pag. 1 yy. ubi idem locus refertur legitur
hominum iflorum duriffimorum.
T a n g e r e e a ] Veteres editiones & undecim libri veteres habent, nolite tangere
ab omnibus qua funt eis. Quod mutatum videtur à pofterioribus iibrariis ftudio revo-
candæ leètionis quæ extat in editione Vulgata facræ feripturæ.
P l e b s o b s e q U e n s ] Sermo de vexatione Donatiftarum editus in appendice Op*
tati.à viro dodliflimo Ludovico Ellies Du-Pin pag. 299. §. 3 .antepldbem nimis fib i fern-
per objecutam.
A PECCATORE p r æ p o s i t o ] Magna iftic audloritas datur p lebi, ut de vita &
moribus epifcopi fui judicet, & fi conftiterit ilium errare in fide, ab ejus communione
abftineat. Nam cum tdeo epifcopus, ut ait fanftus Hieronymus in dialogo adversùs Luci-
ferianos , in ecclefia conßituutut ut popülum cóé'rceat ab errore, quantus error erit in populo
dim errat Ule qui docet. Item in epiftola ad Pammaehium contra Joannem Hierofolymf-
tanum : Sanâtiorês enim fiin t aures populi quàm facerdotis animus. Vide notas noftras ad
Agobardum pag. 6 1 . Sc viri dotftiflimi nobilque amiciftimi Domni Bernardi de Monte*
falcone præfationem ad opufeula fanifti Athanafii §. 6. Vide etiam itinerarium Adriani
Papæ VI. editum in libro tertio milcellaneorum nöftrorumpag. 4y i. Exemplum plebis
recedere volentis ab epilcopo ftio refert fanctus Auguftinus in epiftola ad Nancilionem,
quamvis non ageretur de fide, fed de nova tranllatione unius vocabuli in Capite quarto
libri Jonæ. Nos homines Romanæ communionis putamus recedendum efle a Papa fi
fit hæreticus.
A p p R e h e n d e ] Hanc leclioncm præferunt lèx exemplaria noftra vetera & tria a
Pamelio citata. Alia quatuor & editiones Spirenfis, Veneta vêtus, & Morelliana, Prebende.
Alia o è to , Prendê. Du o alia mültùm diverse : D ie Aaron fratri tuo. j
I n d u e f l . f i l . e i u s ] Codex Fuxenfis,f i Ihm ejus indue veßimentis ejus & un-
gués in facerdotem > IT Aaron appofitus ad patres fuos m'oriatur.
A p o s t o l o ] A n tea legebatur epifçopo. Veram leeftionem nobis fubminiftrarunt
tria vetera exemplaria.
D i s c e n t i u m ] Tres libri veteres, difcipulcHiini, eodem fènui. Paulo poltquoque
feriptum eft difcipulomm. Apud Tertullianum in libro. de pcenitentia » ü d unius guident
difientis gladiujji. Vide notas Pamelii.
H o m . F. c e n t . v iG iN T i ] Antea ibi feriptum erat turba in uno vel in unum»
Nos emendavimus & fupplevimus ex fide quatuor veterum exemplarium. Red è fanè.
Nam in adlibus apoftolorum, unde acceptus eft hic locus, legitur fere centum viginti.
T o t a m p l e b e m ] D u o libri veteres, totam multitudinejn.
P r æ p o s i t u s o r d i n a t u r ] Quinque libri veteres, quorum unus eft Vero-
nenfis, habent epifcopus ordinatur. Du o alii habent eandem ledtionem, fed in illis ftipra
lineam feriptum eft vel'prcepoßtus. Hinc fadtum ut librarii quidam fcripfèrint pmpoßtus,
alii epifcopus.
E t c o n s c i e n t i a m ] Variant in hoc loco vetera exemplaria. Ledlionem vu/ga-
tam, quæ confeientiapræfert, inveni infèptem. Inaliis quatuor legitur, confcientiaetiant
propria confeßione nudatam. In aliis odlo & in fèptem Anglicanis, confcientia etiam propria
conßjßone ntidata. Ita etiam editio Morelliana. , . _
A c v e r I T A T I S ’] In pofterioribus editionibus legitur , ac tacitaveritatis. Pameiius
adjecit vocem tacita ex unico codice Anglicano , fafFus eam defiderari in cæ-
téris. Sanè ego illam nufpiam reperi in libris noftfis veteribus. Teftantur aütem AngU
Qqqqij