182 D i v i C y p r i a n i L i b e r
nixos & evangelicis traditionibus roboratos n o n p rs fcrip ta ex ilia , n o n defti-
nata to rm en ta , n o n rei familiaris d am n a , n on corporis fupplicia terruerunt.
Explorandae fidei praefiniebantur dies. S ed qui fe cu lp renuntiaffe fe m emi-
n i t , nullum fe cu li diem n o v i t ; n e c tempora terrena jam computat qui seter-
nitatem d e D e o fperat. N em o , fratres d ile c iiffim i, n em o hanc gloriam m u -
t i l e t , n em o incorruptam ftantium firmiiatem maligna o b tred a tio n e d ebili-
tet. C um dies negantibus praeftitutus e x c e f f it , quifquis profeffus intra diem
n o n eft Chriftianum fe efle confelfus eft. Primus eft vidoriae titulus, g en ti-
lium manibus apprehenfum D om in um confiteri. Secundus ad g lo r iam g ra -
dus eft , cauta fe c e ffion e fu b trad um D om in o refervari. Ilia publica , h x c
privata con fe ffio eft. Ille jud icem fe c u li v in c i t , hie contentus D e o fu o ju-
d ic e confcientiam puram cordis integritate cuftodit. Illic fo r titu d o p rom p tio r ,
h ie follicitudo fecurior. Ille appropinquante hora fua jam m aturiis inventus eft.
H ie fortaffe dilatus eft q u i , patr imonio d e r e l id o , idcirco f e c e f f i t , quia n on
erat negaturus. C o n fite re tu r utique , ft fuifiet & ipfe detentus. Has marty-
rum cseleftes c o ro n a s , has con fe flo rum glorias fpiritales , has ftantium fra-
trum maximas eximiafque virtutes moeftitia una co n t r ifta t, quod avulfam n o f-
trorum vifeerum partem v iolentus inimicus p o p u la tio n s fuse ftrage d ejecit.
Q u id h o c lo c o faciam , d iled iffim i fra tre s? F lu d u a n s vario mentis aeftu quid
aut q u om od o d ic am ! L a crymis magis quam verbis opus eft ad exprimendurrt
d o lo rem q u o corporis noftri p la g a deflenda eft , q u o popufi aliqUando nu*
me ro fi multiplex lamentanda ja d u r a eft. Q u is enim fic durus aut fe r reu s , quis
ftc fraternal caritatis o b iitu s , qui inter fuorum multiformes ruinas & lugu-
bres ac m ulto fqualore deformes reliquias conftitutus ftecos o cu los tenere
p r a v a le a t, n e c erumpente ftatim fle tu , prius gem itus fuos lacrymis quam v o c e
d eprom at? D o l e o , fratres, d o le o v o b i fe um , n e e mihi ad leniendos dolores
m eos integritas propria &fanita s privata b lan d itur , quando plus paftor in gre*
g is fui vulnere vulneretur. C um fingulis p e d u s m eum c o p u lo , moeroris &
fu n e r isn o n d e ra lu d u o fe p a r t ic ip o . C um plangentibus p lan g o , cum d e flen*
tibus d e f le o , cum jacentibus jacere m e credo. Jaculis illis graflantis inimici
m e a fimul memb ra percufla fu n t , fe v ien te s glad ji p er m ea vifeera tranfie-
runt. Immunis & liber a perfecutionis incurfu fuifle non p ote ft animus. In
proftratis fratribus & m e proftrav itaffed us . 1 labenda tamen e f t , fratres'dilec-
tifftm i, ratio veritatis, n e c fic mentem d eb e t & fe n fum perfecutionis infeftaB
ten eb rofa ca lig o coecafle u t nihil remanferit lucis & luminis und e divina prffi-
ce p ta perfpici p offint. S i cladis caufa co g n o fc itu r , & medela vulneris in v e -
nitur.,, D om in u s probari familiam fliam v o k i i t ; & quia traditam nobis divi—
, nitus difeiplinam pax lo n g a c o r ru p e ra t, ja centem fidem &; p e n e , ut ita dixe-
,, r im , dormientem cenfura ca lc flis e r e x i t ; cumque nos peccatis noftris am-
, plius mereremur, clementiffimus D om in u s fic cu n d a moderatus eft ut h o c
, om n e qu od geftum eft exploratio potiiis quam perfecutio videretur. S tud e -
, b ant au g en d o p atrimonio f in g u l i ; & obliti quid credentes aut fub apoftolis
, ante fe c iflen t aut femper facere d e b e r e n t , infatiabili cupiditatis ardore am-
,, pliandis facultatibus incubabant. N o n in fecerdotibus re lig io d e v o ta , non in
, miniftris fides in te g r a , n on in operibus m ife r icord ia , non in moribus difei-
plina. C o r ru p ta barba in v ir is , in feminis fo rm a fucata. Adulterati p oft D e i
d e L a p s i s . 183
manus o c u l i , capilli mend acio colorati. A d decipienda corda fimplicium ca l-
lidæ fraudes , circumveniendis fratribus fu b d o fe voluntates. Jüngere cum
infidelibus v inculum m a tr im on ii, p roftituere gentilibus membra Chrifti. N o n
jurare tantum tem e r è , fe d a d h u c etiam p e je ra re , præpofitos fuperbo tum o re
c o n t em n e r e , v enena to fibi o re m a le d ic e re , odiis pertinacibus invicem diflr-
d ere. E p ifco p i p lu r im i, quos & hortamento effc o p o r te t cæteris & exem-
p lo , divina procuratione c om tem ta , procuratores rerum fe cu la r ium fieri ,
d e r e lid a ca th e d ra , p leb e d e fe r ta , per. aliénas provincias o b e r ran te s , n e g o -
tiàtionis quæftuofæ nundinas au cu p a r i, efurientibus in e c cle fia fra tr ib iîs , hab
e re argentum largiter v e ile , fundos infidiofis fraudibus ra p e r e , ufuris m ul-
tiplicantibus feenus aug ere. Q u id n o n perpeti tales p ro p eccatis e jufm od i
mereremur j cùm jam pridem præmonuerit ac dixerit cenfura divina : S i de- pfai. $s.
reliquerint legem meant, & in judiciis meis non am bulaverint,fi juftijicatipnes vieas '
prophanaverint, Ù* pracepta mea non obfervaverint, vifitabo in virga fadnora eo-
rum & inflagellis deliäa eorum. P ran u n tia ta fu n t ifta nobis & antè p rædiâa.
S e d nos datæ legis & obfervationis imm emo re s id eg im u s p e r noftra peccata
u t dum D om in i mandata com tem n im u s , ad co r re c tion em d e lid i & p rob a-
tion em fidei remediis feverioribus veniremus. N e c faltem fe rô conv erfi ad
D om in i timorem fumus q t han c co trep tionem noftram p rob ationemque di-
vinam patienter & fo r titen u b irem u s . A d prima ftatim verba minantis inim
ici maximus fratrum numerus fidem fuam p rod id it; n e c proftratus eft p erfecutionis
im p e tu , fed voluntar io lapfu fe ipfe poftravit. Q u id o ro inaudi-
tu m , quid n o vum v ene rat u t v e lu t incognitis atque inopinatis rebus exortis
C h r ift i facramentum temeritate præcipiti fblveretur ? N o n n e hæc & prophetæ
ante & apoftoli p oftmod um nuntiaverunt ? N o n n e juftorum preffiiras & g e n -
tilium femper injurias pleni fa n d o fpiritu prædicaverùnt ? N o n n e fidem n o f tram
femper armans & D e i fervos cæfefti v o c e corroboràns d ic itfc rip tura div
ina : Dominum Detail tuum adorahis, dT illi fo il fervies. N o n n e iram divinas Dm. 6.
indignationis oftendens & poenæ metum præmonens d en u o dicit : Adorave- Mmh. +.
runt cos quosfecerunt digiti eorum; curvatus efl homo, & humiliatus eft y ir, V“' 2' '
d r non laxabo illis! E t iterum D e u s loquitur dicens : Sacrifieans diis eradicar- £wt22.
b itu r, nift Domino fo li. In e v an g e lio quoque p oftmod um D om in u s in verbis
d o d o r & confum m ato r in fa d i s , d o cens quid fie re t, & faciens q uod cun que
d o c u if fe t , quicquid n unc g eritur & g e re tu r n onn e antè præmonuit ? N o n n e
& negantibus æterna fupplicia & falutaria confitentibus præmia antè confti-
tu it! Exciderunt quibufdam, p ro h n e fa s , omn ia & de m emoria receflèrunt.
N o n e xp ed a v e ru n t faltem u t afeenderent apprehenfi , u t inter rogati n e g a -
rent. A n te a c iem multi v i d i , fine co n g re ffion e p o f t r a t i, n e c h o c fibi reli-
querunt u t fäcrificare idolis viderentur inviti. U lt ro ad forum cu r re re , ad mortem
fp onte p ro p e ra re , quafi h o c o lim cu p e ren t, quafi am p le d e ren tu r o c c a -
fionem datam quam femper optaflent. Q u ö t illic a magiftratibus vefpera urg
en te dilati f u n t , q u o t n e eorum differretur interims etiam rogaverunt ?
Q u am vim p o te ft talis o b tend ere qua cr imen fuum p u r g e t , cùm vim magis
ipfe fecerit u t periret ? N o n n e quando ad C a p ito lium fp onte ventum e f t ,
quando ultro ad obfequium diri facinoris acceflum e ft , labavit g re ffu s , cali-
g a v it ä lp e d u s , tremuerunt v ife e ra , brachia conc iderunt ? N o n n e fenfus o b f