ex le in tranfverfum intuens , ftrabus iudifica-
batur afpedus. .
Ideoque nec ratio , ncc dodrina m culpa
erant, quæ utiqiie non dcerant; fed dum multo
impendio temporis fupervacua quæruntur ; malum
inolitum in ipfis vifceribus iedens , medi-
cantem non admittebat manum : ideoque quia
le ægrotare nefciebant, lanitatis contemnebant
fubfidia, neque aliquid ipfa iuce oculis malignis
erat infeftius ; demiffifque palpebris & complot
s in a rd um, violenter lîbi cæcitatem impn-
mebant ; ufque adeo in hoc malum voluntarii ;
ut voluntas confuetudinem , 6c confuetudo fa-
ceret neceffitatem ; neceflitas vero ufque ad il-
lam vecordiam erumperet , ut nefcirent quid
facerent. . .
Hæc erat ilia animi craflitudo quam Elaias
populo Judæorum improperat ; per quam in
hanc hebetudinem vénérant, ut videntes non vid
èr en t , & audientes non audirent : quia exalpe-
rantes animos dignum erat in propriis (enlibus
confùndi ; 8c qui abutebantur juftitiæ docu-
mentis 8c veritatis radios abhorrebant, abdicati
à naturæ 8c gratiæ luce, in cæcitate Ilia tabefce-
rent, 8c haberent intra fe fumofas exhalationes
quæ totum candorem intelleduum & fen lu uni
denigrarent. Legis quippe faliva quam ab anti-
quo imbiberant, ita eorum faucibus invifcata
hærebat, 8c ceremoniarum veterum fapor, palatum
mentis perfidæ ita infecerat, ute ilet eis
in Sathan, quifquis à Moyle doceret difc.eflum,
& de occidente iitera vivificantem fpjritum hau-
riret. Unde 8c Moyfen Chrifto præponentes ;
quafi in blafphemum, lingua zelantes armabant:
præferentes lervum Domino , 8c dilcipulum
magiftro. Nec negare poterant miracuia : led
tanti ponderis odium erat, tantæque immanita-
tis invidia, ut Chrifti bene gefta vel dida eis
non faperent. A d velânas mentes nulius om*
nino veritati patebat accefliis ; & quæ palam
erant 8c nulla tergiverfatione ablcondi poterant,
perverfe prout poterant interpretabantur , 8c in
defenfionè Legis , jam non tarn rationibus
quam conviciis utebantur. Ex ipfa quippe Lege
convincebantur , & propriis concludebantur
dogmatibus ; nec fupererat diquod prævarieato*
ribus effugium, n it quod detrahebant & per-
fequebantur violentia veritatem : unaque communis
intentio omnium ad hoc conlpiraverat,
ut contumelia gloriam fuffocarent ; & mortis
opprobrio , pari ter & nomen ejus delerent 8c
famam. In h o c , omne confiiium eorum volve-
batur ; & ad hanc delinitionem , omnia perfi-
diæ argumenta convenerant, ut fandum 8c juf*
turn ( quia contrarius erat eorum operibus ) de
medio tollerem, ac per hocprobarent, nullum
ei eife cum divina natura conlortium ; cum fi-
cut ceteri homines, mortalis & paflibilis vide*
retur.
Hæc erat cæcitas, hæc ignorantia plebis erro*
neae, quam dimitti Chrifti caritas pollulat, beneficium
prieftans ingratis , quod utique & ibi
ex parte compietum eft, 8c in fine perfede com-
piendum, quando intra hujus indulgentiae finum
tota Ilraelitici populi maffa concurret, cum gentium
intraverit plenitudo. Hoc fciens Jefus quod
omnia dederat ei Pater in manus ; cum dare
poflèt quod petebat, & poteftative hiec propria
contineret audoritas ; fupplicantis, tarnen pro
tempore perlonam exhibuit, ut ex aftcdu caritas,
& ex lübjedione humilitas, 8c ex effedu inno-
tefceret veritas. Quod in tanti abfolutione cri-
minis, nulla effet inter Advocatum & Judicem
repugnantia voluntatum , fed una & concors
eflèt in hoc negotio allegatio utriufque : quia
nullus omnino leveritati locus ibi eflè poterat,
ubi vulneratus Chriftus proprii mercedem fan-
guinis exigebat.
Exauditur ergo pro fua reverentia; nec tune
gratis accipit, fed ingens erogat pretium ut com-
mendctur his pro quibus'res tanti ponderis agh
tur, qua defperata effet humani generis cauia
qua? aliter componi non poterat nifi exfolvere-
tur pro pace ejus , tanti pretii quantitas, quod
fmgulariter habebat apud fe humilitas Chrifti &
affumta humanitas. Convenerunt itaque jujlitia
& pax, & olculum datum eft; & pro captivo
fuo vadem fidelem liberator fe pofuit: tantaque
audoritate firmatum eft hujus indulgentiae pri-
vilegium , ut in ipfius Chrifti crucifix! mem-
brana , proprio languine conlcriptae fint illius
ablolutionis iiterae : maneatque. infixum ulque
hodie figillum, plaga lateris, quam femper oculis
Patris exhibet praefentia Salvatoris.
Perennem igitur hujus gratiae hiereditatem
Teftator nofter tranfmifit ad pofteros , & ori-
ginalis mali praecifa radice, licet recrudelcat pec-
catum in multis, generalitas tarnen in ilia ita
abrala eft, ut ad expiationem eorum quae quo-
tidie admittuntiir, non iterum Chriftum cruci-
figi oporteat, led unum confelfionis ad omnia
crimina fufficiat lavacrum, & ad omnia flagitia,
una poenitentiae fufficiat hoftia. Uiide illud crucis
facrificium faélum nobis eft fanitas & exemplum,
quia 8c proprie languis ille nos purgavit, Chrifto
alpergente populum, lemel in lan<5la illatus; &
nos, fimiiis introïtus formam, in proprio la it
guine (crucifixis membris ftoftris, 8c abdicatis
voluptatibus) retinemus.
Nec nos latitudinis crucis, & altitudinis &
longitudinis & profunditatis ufquequaque myf-
teria inta<5la praeterire convenit. Nam fua pro-
funditate ufque ad intima noftra penetrat hoc
vexiilum, & cufpide praeacuto rimatur interio-
ra ; & pertingehs ufque ad divifionem anima &
fpiritus, ipfis infigitur affeélibus, fecretofque &
abditos comprimit motus , & totius petulantiae
perforat appetitus. Hoc in profundo cordis
crux agit abfcondita. Intus compungit animam:
fubterque , Leviathan verrae venenato , hoe
ve<fte transfixo ; intrinleca noftra pacificat 8c
conlcientiam munit, & meditationes fanflificat.
£t ficut illud lignum quod Moyfi à Domino
ollenfum eft, aquis Marath immerfum, omnem
illarum amaritudinem in dulcedinem vertit ; ita
làn<ftæ crucis virtus animo recondita, omnem
tentationum falfuginem fua immerfione contac-
tuque indulcorat. Jam vero longitudo quæ à
pedibus ufque ad Ligni tranfverfi incafti-aturam
(e erigit., continuas mortificationis Chriftianæ
indicium eft ; 6c oportere cmcifigi fimul cogi-
tationes fuas 6c opera , efficax documentum.
Necelfe quippe eft, quantumcunque longa lint
hujus feculi fpatia , ut omni vita, infatigabilis
ad ea quæ ante funt femper tendat, femper fe
evehat patientia conftans 6c longani mitas perlè-
verans. Latitudo autem caritatem , zeli ampli-
tudine compledlitur ; cum ægris infirmatur, 6c
cum His quibus eft Icandalum, uritur. Exten-
dit fe 6c luperfertur afflidlis , affeélu nutritio;
expanfifque alis, pullos implumes aggregat 6c
fovet 6c protegit : 6c fe iplam in tutelam par-
vulorum exponens, negligit; neque alios ut de-
fendat, propria damna formidat. Cum h is etiam
qui oderunt Pacem, in tantum eft pacifica, ut
nec læfa exigat ultionem , nec exacerbata référât
contumeliam : 6c ft corrigat, omnino folli-
cite agit, ut plus agat benevolentia quam feve-
ritas, cohortatio quam commotio, humilitas
quam poteftas. Juftum 6c impium fimul com-
pledlitur : alterum, ut ftet : alterum , ut refur-
gat. • Non eft ei advena bonitas , nec emendi-
cata aliunde dementia, non ftimulis, non legi-
bus, non loris ad portanda aliéna onera urge-
tur : ultro demilfo poplite curvat fcapulas, nec
grave judicat eospati qui feipfos ferre non pof-
funt, fed de alterius miferia beneficium ordinal,
6c liberalitatem exornat. Si qua funt apud
infirmos inhonefta, his abundantius honorem
circundat, non improperat, non diffamat ; fa-
nat, non vulnerat ; curat, non lacerat; exonérât
, rfon gravat ; operit peccata, non divulgat.
Hujus latitudinis myfteria Chriftus etiam inter
fupplicia commendans, in eo quod expanfis
manibus elevataque læva 6c dextera inter Latro-
lies le medium exhibebat, volebat irrtelligi commune
eflè illud beneficium; 6c non folum bonis,
fed 6c impiis quod agebatur proficere ; 6c fe
potius inedicainina ilia ægris propoluiflè quam
fanis ; 6c gratia ilia, pari libertate donalfe eos
qui de libera, 6c eos qui nati fuerant de ancilla.
Rcftat altitudo, quam ufque ad fummum in-
timat pars porreda. Hæc eft bonæ Ipei confi-
dentia quæ crucifixos mundo , coeleftibus inve-
liit ; 8c ex borné conlcientiæ teftimonio fecu-
ros certofque 1111 gloriæ confociat , jamjamque
bonis illis manum intentât, jam guftat, jam os
aperit, jam dclibat, jam converfatur cum An-
gelis , jam ilia profequitur agminà, jam agnof-
tit, jam liquefeit, jam amat, jam iætatur 6c
deledatur, hilarefeit 6c quiefeit, intelfigit 8c di-
ligit, 6c tarnen quantalibet perfèdione quilque
quae lurlum lunt fapiat, intereft tarnen pluri-
mum inter fidem 6c Ipem, nec fine Cruce eft
eledis diiatio plenitudinis, quos jam probatos
confummatolque nulla quidem tentatio concu-
tit, led' ( üt diximus ) hoc Iblum deeft ad cu-
mulum pacis , quod nondum ex toto ie inte-
gram exhibet comtemplatio veritatis.
y i.
POft myrrhatum calicem 8c reliqua Crucis-
ludibria, quod ä Matthaeo 6c Marco 6c Luca
fiierat prcemifliim, Joannes non tacuit : hoc
videlicet, quod bené difpolitis omnibus 6c aft-
ftgnato in noviffimis teftamento gratiae, 6c cer-
tae Ipei regulis commendatrs; ad intimandum
quod nihil omnino deeflèt ad dodrinam for-
mamque juftitiie , Chriftus intulerit : Confum-
matum ejt : ac deinde in manus Patris fpiritu
commendato , inclinans caput , quafi gratias .
agens , poteftative emiferit animam , conlum-
mans omnem legalium rationem hoftiarum» 6c
liltimam aenigmatibus antiquis manum impo-
nens.
Sele itaque totum obtulit Patri, 8c confum-
mata eft illius holaucaufti plenitudo, expenfis in
illud miniftcrium came fimul 6c Ipiritu; quia 8c
pro carne 8c pro Ipiritu hominis angebatur, 6c
totus Jiomo totum Chriftum habuit lanatorem,
dum 8c caro in medefam carnis oblata eft in
ligno , 8c ad landificationem animae obtinen-
dam, Ipiritus ille delcendit ad Inferos 8c alcen-
dit ad Superos; ibi confrigens ferreos veéles, 8c
hie portas aperiens aternales. Et ä corpore quidem
, Anima Chrifti per illud triduum le ab-
lentans, non ita divinitatem quemadmodum car-
nem deleruit; led erat Deus in ea indivifibili-
ter, mutidum reconcilians fib i, tollens a nobis
mortis formidinem, per maturam Refurredio-
nem : purgans ilia amaritudine, quicquid vo-
luptatum venena infecerant, vidoriie fuze gloriam
ceelo exhibens 8c inferno. Abftradifque
his qui in ilia expedatione diu languerant, etiam
Angelorum defideria complevit, quibus fnec ho-
minum reftitutio grata fuit.
Necfuit mora inter oblatum 8c impetratum;
led fub omni celeritate fe eomplexa lunt paflio
6c abfolutio. Itaque alterum ex altero conftitit,
ut eadem hora 6c repleret luperos, 8c inferos
captivaret : Ada funt tarnen in cceleftibus gau-
dia ilia prolixiori fpatio, neque ftatim reverfa
eft ad corpus fuum Anima Chrifti; led interim
his quos de tam antiquis tenebris iiberaverat ,
Iplendoris divini gratulabundam exhibebat prs-
lèntiam : 8c his qui in Mundo erant, conlola-
tionem dilpenlatorie aliquantulum diffbrebat, ut
8c diiatio äugeret defiderium, 6c refurredionis
. repentinae Iietitia impleret affedum. Quia igitur
hoc in capite Libri feriptum erat, ut hanc' Pa-
h ij