cclxvij D E D U P L I C I
ratione velimus expendere. Cum tyrannus dicit:
Abnega Chriftum, 8c immoia Jovi, 8c efto amicus
nofter, aut morere: faspe lingua negat, corde
reclamante: 8c manus adolet thus, cum animus
intus adoret Chriftum; quamquam hoc quoque
graviflimumeft crimen, tarnen aliquam impieta-
tis culpam elevat humanas natune imbecillitas.
Ibifatanas tibi loquitur voce tyranni: at quid tibi
dicit idem per tuam concupifcentiam? Abnega
Chriftum, 8c efto dives ; Sacrifica Mammo-
iue, & Chrifto nuntium remitte. Quid eft quod
pollicetur! aurum 8cargentum, inutilem mate-
riam nifi exerceas. Nec dicit morere, fed oble<fta
oculos; imo potius hoc dicit: Lucrare pecuniam
ad breve temp.us habiturus, perde in sternum
animam tuam. Et tarnen hie fponte fubmittis genua
fatance, & abnegato Chrifto, te totum illi
mancipas. Quid autem Chriftus! Meus efto, 8c
vive in sternum : contemne divitias illas tempo-
rarias, 8c ego tibi centupium reponam in hoc
isculo, 8c vitamsternam in futuro. Reiinque
tenant, Sc accipe coelum. Ac Deus ifta pollicens
deferitur; 8c djabolus tarn nihil res eafque fallo
promittens, adoratur. O foedam defeSlionem!
O turpem idololatriam! O iniquam permutatio-
nem ! Quo prsmio follicitavit humani generis
primos auSlores! Oftendit pomum, 8c dedit
Gen. 3. 4. mortem. Mendacio fefellit: Non moriemini, fed
& S- ' eritis fient D ii, fdentes bomim & malum. Atque
illi delufi, qualem Dominum deferuerunt, Sc ad
quern defecerunt? A qua felicitate exciderunt, 8c
in qüas srumnas femet conjecerunt! Sed idem
ille tenebrarum princeps qui Evs locutus eft per
lerpentem, nobis loquitur per latellites ftios ac
miniftros, per ienas 8c lenones, pereosqui pel-
iiciunt ad amorem pecunis, ad ambitionem, ad
voluptatem, avocantes ä finceritate qus eft in
Chrifto Jefu. Idem ille loquitur nobis per con-
cupilcentias noftras, qus vivunt in membris no-
, ftris. Nec dicit quod homo tyrannus : aut mihi
obtempera aut morere; nec oftendat carceres,
catenas, uncinos, lartagines, aut caminos incen-
fos, non cruces, laqueos aut gladios; led tantum,
contemne Deum, renuntia vits coeleftis here-
ditati, 8c committe adulterium, 8c capies voluptatem.
Sed qualem? Momentaneam 8c corporis
tantum, quot autem amaritudinibus conditam !
infamia, periculo, fuper omnia vero fecreto con-
feientis cruciatu. Hsc eft elca diaboli,hoc au<5lo-
ramentum. Stipendium porro quale eft! Dicat
Rom. 6 .2 3 . majore cum fide beatus Apoftolus : Stipendium
peccati mors efl. Qus mors! Corporis, quam fo-
lam minitatur 8c inferre poteft tyrannus homo!
Non, fed mors gehenns, qus finem nelcit.
Plus poteft homo tyrannus, quam diabolus. Ille
quodammodo cogit hominis naturam, nihil
aliud poteft quam follicitare: dejicere non poteft,
nifi aflentiaris, contemfifle vicifle eft.
26 . Major itaque venia debetur, Chriftum
in tormentis abneganti, quam Iponte aflentienti
M A R T Y R Ï O . cclxviij
diabolo; cui credidilfe, eft Chriftumabnegaflè.
Ille mendax eft, 8c omnis mendacii pater, illius
promifla, quantumcumque fronte blandiantur,
nihil aliud funt quam prsftigis pellicientes in
exitium. Ne quis itaque fic fibi blandiatur :Sum
peccator, amo pecuniam, lervio libidini, ftudeo
honoribus, indulgeo vindiSls, deditusfum vo-
luptatibus : fed Chriftum non abnegavi. At réclamât
tibi Dominus ipfe : Non pores duos domi- Maith.
vos cölere. Et interim horres abominandum thu- 2*'
rificati aut libellati cognomen, iple fortaflè thu-
rificatis aut libellatis deterior. Illos humanus me-
tus violentior, quam ut hominis natura polfit
vincere, eo compuiit, ut impias voces promant
lingua, reclamante conlcientia; tu tarn vili mer-
cedula folicitatus, fponte deficis ad eum, à cujus
tyrannide te Chriftus fuo fanguine redemit : cu-
. jus jam totus es fa<ftus, quemadmodum ait Apoftolus
: Emti eßis pretio magno, & jam non eflisve- /• Cor.
firi. Hujus militiam profeflus es ad iaiutare lava- 20 '
crum, huic dedifti nomen, hujus lacrainentis initiât
us es, accepifti donativum 8c pignus Spiritus
ne quid dubitares de promiflo ftipendio, fimul-
que diabolo denun tiafti perpétuas inimicitias, re- •
nuntiafti omnibus illius pompis ac voluptatibus ;
exfufflafti, exfibilafti, jurafti in verba Redemto-
ris : cumque tot vitiis fervias, tibi places quod
nondum fis thurificatus aut libellâtes.
2 j. Si quis miles juratus in verba Cslaris,
profugeret adTurcam, 8c ex illius arbitrio face-
ret ea quæ iciret ingratiflima Cælàri; nonne com-
prehenfus ad fupplicium raperetur ut delertor,
ut perjurus, ut perfuga! Quis autem audiret eum
ita defendentem : non fum delèrtor, non abnegavi
Cæfarem! Annon mox audiret, quidrefert
li lingua tacuit! Reipla abnegafti, 8c plufquam
abnegafti ; qui non folum deferueris militiam, verum
etiam ad tyrannum 8c hoftem imperatoris
tui irreconciliabilem transfugeris. Merito fide-
lium aures abominantur apoftatæ vocabulum :
verum hoc non ibi tantum execrandum eft, cum
incenfo thufculo, aut feripto libello renuntiatur
profelfioni nominis Chrifti ; led ubicumquecon-
temtis Chrifti legibus, obtemperatur fatanæ.
Nec enim refert quid fonet lingua; quæ fi fonet
Chriftum, cum animus fit deditus criminibus,
non eft profelfio, fed hypocrifis; abnegatura
Chriftum fi metus urgeat, qui premit thurifica-
tos aut libellatos. Atque in his rebus quæ fie inter
fe pugnant, ut neutra ferat alterius conlortium;
quoties hanc ampletfimur, aliam abdicavimus ;
quoties unam rejecimus, alteram agnolcimus.
Cujufmodi funt lux 8c tenebræ, bellum 8c pax,
mors 8c vita, Deus 8c Belial; quemadmodum
teftatur 8c beatus Paulus in fecunda ad Corin-
thios : Qua enimpartidpatiojuflitia cum iniquitate, 2 . Cor. 6.
aut qua fodetas luci ad tenebras ! Qua autem coti-
ventio Chrifli ad Belial! Adhæfifte Belial, eft abnegaflè
Chriftum, utcumque lingua aut habilu
Chriftum profitearis.
8. De
cclxix D E D U P L I C I
.28. De hoc fi quis fimpliciorum dubitarit,
dabo argumentum craft'um 8c evidens. Finga-
mus tyrannum ita loqui Chriftiano : Incende
thus Jovi ; nihil addentem nec exigentem ut
Chriftum abneget: fi adoleverit, nonne cun<ftis
manifeftum erit, ilium hocipfo Chriftumabnegaflè,
quod Jovi fecerit thymiama, etiamfi nihil
proférât impium in Chriftum! Quemadmodum
qui magicis artibus utuntur ( à quo malo nos Domini
mifericordia iiberavit ; ficut acæteris omnibus,
quibus juxta veterem hominem quondam
ambulantes tenebamur ) tacite Chriftum abne-
gant, dum cum dæmonibus habent foedus. Jam
Mach. 7 . fi Machabæi fratres una cum matre maluerunt
tot cruciatibus exanimari, quam carne fuilla ve-
fei, fie æftimantes, eum Deum legis aiuftorem
negare, quilquis feiens ac volens legis præcepta
violât : quo pa<5lo fibi blanditur, qui in iuxu, te-
mulentia, avaritia, rapinis, adulteriis aliilque cri-
minibuscorifenefcunt, quæ gentium etiam leges
noluerunt eflè impunita! Et cum tot modjs Chriftum
abnegent, cum toties immolent dæmonibus,
pro Chriftianis haberi poftulant! Atque in
his funt, qui palam ifta committunt, ac prope-
modum etiam gloriantur in rebus pelfimis; adeo
non pudet aut piget admiflorum : 8c tarnen au-
dent venire in Ecclefiam fan<ftorum, audent
milceri gregi Dominico. Tales interdum tolerat
Ecclefia, ne provocati magis etiam perturbent
populum Dei : fed quid prodeft non ejici coetu
piorum, fi merueris ejici! Nam ejici remedium
eft, 8c gradus ad recuperandam lanitatem : eje-
dionem meruilfe, fumma malorum eft. Ac fru-
ftra milcetur coetui fanélorum in templo inanu-
fa<5lo , fi fubmotus eft à confortio Dei 8c ab uni-
verlo corpore myftico Chrifti.
2p . Oportet autem 8c illud confiderare quan-
topere Chriftiani abhorrent ab idolothytis, 8c
ab ingreftu fanorum, atque ab ipfis etiam fimu-
. Cor. 8. lacris. Cum beatus Paulus clamet, neque ido-
lum eflè aliquid, neque idolothytum, nmlto minus
fanum ex lapidibus conftrudum, eft alrquid :
M A R T Y R Ï O . cclxx
in vobis! Si quis autem templum Dei violaverit, dif-
perdet ilium Deus. Rurfus in eadem cpiftola : An 1. Cor. 6.
nefeitis quoniam membra veflra templum funt fandi
Spiritus qui in vobis efl, quem habetis à Deo &
noneftis veflri! Quod fi Chriftianorum pe<ftora
fibi conlècravit Deus ut in illis inhabitet per Spi-
ritum fuum; illic deliciatur 8c inambulat, illic
amat fibi offèrri viftiiliam puram in omni loco.
Et qui in hoc templum Deo lâcrum, ejetfto làn-
8I0 Spiritu, inducit abominationes quas in my-
ftica vifione conlpexit Ezechiel; qui illic federn
facit Mammonæ, Veneri, Gomo, Baccho aliifquc
portentis; qui ibi dæmonibus immolât Ipurcifli-
mas hoftias, veretur ingredi fanum gentium ne
contaminetur. Proinde nemo fibi fruftra blandiatur,
& tarnen pi urimorum animus ea religione tene-
tur, ut mortem oppetant citius, quam guftent
idolis immolatum : 8c inexpiabile piaculum eflè
ducant, fi ingrediantur fanum Jovis aut Apolli-
nis aut Dianæ, lèque putent contaflu fimulacri
vehementercontaminari. Equidem probotalium
religionem, fi fibi conftet in omnibus. Nunc, pro
dolor, videre eft quoldam in his pene fuperfti-
tiolè trepidos, in aliis ubi gravior erat metuendi
caula, nimium eflè fecuros. Per fe non inquinat
animam contacftus idoli, nec ingreflus fani, nec
efus idolothyti : fed per fe polluit confcientiam
amor pecuniæ, inceftus, rapina, hypocrifis 8c his
fimiiia monftra.Quam vero congruit horrere fani
ingrefliim, nec horrere in templo lamfto Spiritui
conlècrato viétimas immolare dæmoniis!
•.Cor.3,16. Clamatfan<ftusPaulusferibensCorinthiis: Nefci-
tis quia templum Dei efhs, & Spiritus Dei habitat
Deus non irridetur; conftet fibi noftra Cal. 6.
religio, nec alios deteftemur, ipfi gravioribus
obnoxii criminibus : nec alibi fimus religiofe ti-
midi, alibi impudenter impii. Sed Chriftum lè-
mel profeflï, tota vita reddamus illi teftimonium>
8c undique glorificemus ilium, obedientes illius
præceptis ; ut in hoc cognofcant homines quod
vere fidimus illi, quod ex animo diligimus ilium;
8c quod non fimulate adfacrum lavacrum addu-
ximus nos illius militiæ.
.3 o . Beatus Apoftolus prædixit, nulli pie vi- /. Tun.
vere volenti in Chrifto Jefu defuturam perfecu-
tionem. Si deeft tyrannus, fi tortor, fi Ipoliator;
non deerit concupilcentia, martyrii materiam
quotidianam nobis exhibens. Poftremo hæc iplà
mala quæ fecumdefert vita mortalium, quæque
piis cum impiis communia fiant, martyrii coro-
nam nobis parabunt, fi placide, fi cum gratiarum
aflione pèrtulerimus. Neque privati funt martyrii
gloria quicumque violenta morte confiammati
non funt. Quis autem aufit vel Abraham pa-
triarcham ,vel hujus filium Ilàac, vel beatum Job
eximere è martyrum numero! Quæ carnificinæ
gravius torlèrunt corpus, quam patriarchæ men-
tem torquebant naturæ affeélus ; cum incunclan-
ter ad Dei juflîimappareret immolare filium unicum
8c unice carum, in quo tota Ipes erat illi po-
fteritatis? Quid defuit Ifaac martyrio, qui nihil
obmurmurans, paflus eft lè colligari 8c imponi
bufto, nec expavit in cervicem vibratam machæ-
ram! Cujus autem martyrium audebimus confer-
re cum his quæ paflus eft Job!
3 I . Quod fi quis adhuc diffidit fermohi no-
ftro, certe beati Pauli verbis non poterit diffidere.
Is lcribens ad Hebræos, orfus ab Abel ufque ad
Cedeonem, ingentem fanèlorum catalogum re-
cenlet, in quo plures funt qui non defunéti funt
morte violenta; imo pauci funt qui fie mortui
funt ; & tarnen de omnibus pronuntiat : E t hi tefli- Hebr.
moniofideiprobati inventifunt, perlpicuedeclarans 89'
etiam vita bona peragi martyrium fidei. Ecclefiæ
quidem ufus difeernit illos cognominibus, appel-
lans eos qui violenta morte deceflèrunt, confef-
fores, qui conftanter in cruciatibus ac minis mortis
profeflï funt nomen Donûni Jefu ; parati mor*
, m m