4.0(5 S T È î> fc A N I B A LU Z ï I
C um ê ssem in t a m ] id eft* cùm effem in carcere conftitutus propter nomen
Domini.
U t si a n t e ] Hæc eft ledio editionis Morellianæ Sic etiam in veteri libro meo
& iii Bocîleiano. Male in Gratianopolitano, ut à fne cruoYe iïlo. Pamelius Cxiftimans non
licuifle Luciano refcribere poft cruoris pro Chrifto effufionem, credidit deèflb in hoc
loco negationem , ideoque illam interlerere non eft veritüs. Non placuit ea audacia
Latinio, qui eenliiit hânc orationem nulia indigere negatiöne. Angli iii eatlem fen-
tentia fuere quoad negationem, fed alio tranftulerunt argumentum. îta quippe interpret
tàntur hune locum > aliöqui làtis obfcürum 6c implicitum, tanquam fi CelerihUs timens
ne Lucianus excederet ante datam pacem 6c indulgentiam fororibus fiiis, quæ laplæ étant,
pefiiflet à Domino ut earum milereretur eilqué poft excefliim Lüciaiii dàret indulgentiam
quam Lucianus morte præventus non dediflet. Verùm ea interpretatio ferri nonpoteft,
cùm riiilla lororum Celerini mentio fada fuerit antea. Verà itaque, ut egô quidem arbi-
tror, ac genuina hujus loci fententia hæc eft. Conqueftus erat Celerinus de negligentia
Luciani in feribendo, qui tamenetfi feiret Montanum venturum ad fe elfe, nihil per eum
Icriplèrat de làlute lua vel quid apud eum ageretur. Nunc vero petit ut fi antè Lucianus
lpiritum effiiderit quàm hæ litteræ perveniant ad ea loca in quibus habitabat, nihil referi-
b a t, referibat tarnen fi adhuc fuperftes fuerit cùm illæ hue pervenerint.
I n læ t i t i a p a s c h æ ] CodexGratianopolitanus, in hacdie leetitia. Cafîiodo-
rus iib. 4. epift. 42. Alarciani at que Alaximi nos querela pulfavit cùm pafehalibus diebus
paterni lu ft us effetit vulnere fauciati & in ipfd Iceùtice tempore & c .
P a s c h æ J Ita lcribebant antiqui. Tertullianus in libro de corona ; Èadem immii^
nitate à die pafehee in pentecoßen ufque gaudemus. Idem Iib. 2. ad uxorem : Quis denique
folennibuspafehee abnoftantem fecurusßißinebit. Item lib. 4. adversùs Marcionem : Nam è tot
fe ß is Judeeorum pafehee diem elegit. Concilium Cabarfuffitanum , intra diem pafehoe fu tures.
Appendix commonitorii Honorii Aug. in caulà Eulalii 6c Bonifacii contendentiuM
de epifeopâtu Romano apud Baronium, dies qui imminebant fa n ft ce pafehee. Arator lib.
2. aduum apoftolicorum : Gaudia pafehee elefto latrone colis. Sic etiam Rufinus in libris
hiftoriæ ecclefiafticæ & in libris recognitionum D. dementis. Vide notas Sirmondi ad
Concilium primum Arelatenlè.
S u b v e n i a t ] Ego addidi hanc vocem ex conjedura, tantùm ut lenfum eo modo
conftituerem. Si quis maluerit fubftituére aliud vocabulum, non repugno.
P o s t u l a t u r u s ] Codex Gratianopolitanus, poßulandum eß fubveniat tam ne-
fando naïfragio. 1
P ro s o r o r ib . NOSTRis]Ita editio Anglicana, quam confirmât codex Gratia-
ilopolitanus. Ita quoque fe feriptum vidilfe in duobus antiquis codicibus teftâtur Lati-
nius. In méo legitur perforores noßreis.
E t nunc super i p s o s ] Codex meus, & nunc fuper ipfos fa ftu s antfiites D ei
recognovit id eß minißer. Sic etiam in Gratianopolitano, nifi quèd illic feriptum eft an-
tißes. Sidonius lib. 7. epift. 17. Qiieefo ut abbas fit fia t er A uxänius, tu veno & fupra ab-
batem.
F r a t r i b . t u i s ] Ita veteres libri & editio nés. Malè in editione Anglicana, fia -
tribus tuis & meis, meis dominis.
E t e c u s a m ] Gisbertus Cuperus in epiftola ad Paulum Voëtium monet epilco-
pum Ceftrienlem relcripfilfe Æeufam. ÆcUlârn dixit Julius Firmicus in quibufdam edi-
tionibus, in aliis Æthulàm. Verùm Æcula ilia multùm differt ab Etecu^.
T ri a f a t a ] Ita codex Vaticanus in editione Anglicana laudatus > duo vetera
exemplaria Latinii, unum ex mea bibliotheca. Neque dubium eft quin hæc fit vera lectio.
Hie autem locus, qui nullam, ut ego quidem arbitror, habet difiicultatem, valde
vexatus eft ab interpretibus exiftimantibus earn ledlionem non eftè bonam. Et tarnen
mihi confiât nullam aliam pofte elle bonam præter iftam. Confirmant porro earn loca
ad explicationem hujus loci ex geftis porttificalibus allata à viris dodtilfimis. Négari quippe
non poteft quin Romæ, unde hæc epiftola‘1er ipta eft, fuerit locus appellatus Tria fàta.
Hujus rei locuples nobis teftis eft Procopius lib. i. cap. 2 ÿ. de bello GotlviCO; ubi ferf
bit Janum ædem habuilfe in foro ex adverfb curiæ lliper Tria fata. Confiât autem mu-
herein de qua agitur in hac epiftola Celerini afcendilfe, in capitolium videlicet, ut làcrificâtet
lèd ftibftitifle ad Tria fatâ, & inde defeendiflè, pcenitüdine videlicet duélam.
Cùm vero Procopius lcribat Tria fata fuifle prope ædem Jani ex adverlo curiæ, cùm
P. Vïdtor templum Jani ponat prope forum, cùm Dionyfius Halicarnafleus lib. 2. doCeat
forum pofitum fuifle medio inter capitolium 6c palatium Ipatio in planifie capitolio lùb-
jedla, Onuphrius autem Panvinius in deferiptione urbis Romæ annotaverit montempa-
làtinum habere ad occafum forum Romanum 6c capitolium 6c ad feptentrionem viam
facram, 6c audor geftorum pontificalium tradat bafilicam fandlorum Cofmæ 6c Damianb
quæ erat fita in Tribus fatis, fuifle fitam in via fiera, quam Ovidius in libro tertio trif-
tium locat prope forum 6c palatium, ubi Fabium fornicem fuifle docet Cicero in ora^
tiône pro Cn. Plancio, hune autem fornicem fuifle vicinum roftris doceat Seneca in
capite lëcündo libri Q uèd in fapientem noncadit injuria, 6c fornicem ilium Alconius Pæ-
dianus in commentario ad aâionem primam in Verremlcriplèrit fitum fuifle in clivo ca-
pitolino 6c inde redam viam ad forum fuifle per forum 6c per Tria fata, Dio vero Caf*
fius Iib. 54. 6c Herodianus lib. 4. aditum fuifle per viam facram in forum, manifeftum
eft eam lcdionem efle veram quam nos retinuimus. Quare nollem viros dodiflimos
fuifle tam faciles in recipienda conjedura Gronovii feribentis in capite 14. obfervatio-
num in feriptoribus ecclefiafticis dryfafta reponendum elfe in hac epiftola Celerini pro
Tria fa ta , cùm certum fit eam emendâtionem efle tentatam contra omnium veterum lb
brorum 6c editionum fidem 6c abfque ulla necelfitate. Itaque jure meritôque rejeda eft
in editione Anglicana. Porro Celerinum, quod nobis nunc incumbit probandum, fuifle
turn Romæ 6c alii jam monuerunt 6c liquet ex loco ipfius epiftolæ pag. 29. ubi Celerinus
ait fuperfefliim efle caufæ quarundam mulierum donee epifeopus confiituatur, id eft .,
donee locus Petri, qui vacabat poll mortem Fabiani, accepiflet epifeopum, præcipuè
vero ex epiftola 22. pag. 32. in qua Cyprianus lcribit ad presbyteros 6c diaconos Romæ
confiftentes mittere le ad eos epiftolam Celerini ad Lucianum ut recognofcant an vera fit.
Miflam autem fuifle per Crementium hypodiaconum facilè colligitur ex epiftolis 4.
6c 14.
P r Æ p o s i T i ] id eft, illi è clero qui ecclefiam Romanam gubernabant poll mortem
Fabiani.
S a n c t i m o n i o ] Ita libri veteres 6c heic 6c alibi. Polfern plurima exempla proferre
ut oftenderem veteres ita vulgo lcripfiflè. Sed liiperledeo, quia puto ledores mihi
facilè fidem præftituros. Eodem modo dicebant blalphemium pro blalphemia, ut nota-
vimus ad Marium Mercatorem pag. 45; 1. Addo tamen dodiflimos monachos quibus
debemus novam editionem operum landi Auguftini polliifle in epiftola 61. fanftimonii
ér continentiee. Item in relcripto Honorii 6c Theodolii A A . ad Âurelium contra Pela-
gianos. ,
S e d e t s t a t i ü m ] Ita codex meus 6c Gratianopolitanus. Ita quoque confiât ha-
buifle vetera exemplaria Latinii. Sic etiam legendum elle cenluerat Pamelius, cum antea
lcriptum effet Jlatim. Vide notas ad epiftolam 54.
M ach a r ï o ] Satis Icio lcribendum fuifle JVlacario, fi conftaret Afros lcripfiflè uti
Græci lcribebant. A t cùm invenirem hoc vocabulum in vetuftis exemplaribus Cypriani
lcriptum cum alpiratione, Icirem præterea Afros 6c plerolque Latinos quædam vocabula
lcripfiflè diversè, ut patet in verbo catecuminus 6c in verbo acolytus, turn etiam in voca-
bulo A.rrius, cenlui debere me in hoc loco lèqui lcripturam veterum exemplarium làndi
Cypriani. Sic etiam feribit Francifcus Maria Florentinius in editione vetuftilfimi marty-
rologii V I . Idus Decembris : In Africa fanftorum Primi, Macharii, Jufli. Et in epiftola
29. làndi Auguftini in nova editione feriptum eft Machario juxta fidem codicis Cifter-
eienfis ex quo édita eft.
E P I S T O L A X X I .
DU O tantum hujus epiftolae vetera exemplaria habui, unum ex Urbe Gratianopo-
litana, aliud ex bibliotheca mea. Angli unum laudant ex Va t i c a n a ,illud nimirum,
ut opinor, quod notatum eft numero 199. in biblotheca Vaticana. Habuifle f t i n mis