guis non prodeft quicquam : quia ficut ipfe ma-
gifter expoluit, verba hæc ipiritus & vita funt:
nec carnaiis fenfus ad intelledum tantæ profun-
ditatis pénétrât, nifi fides accedat. Panis eft efca,
fanguis vita, caro Iubftantia, corpus Ecclefia.
Corpus, propter membrorum in unum conve-
nientiam ; panis, propter nutrimenti congruen-
tiam; fanguis, propter vivificationis efficientiam;
caro, propter afliimtae humanitatis proprietatem.
Hoc iacramentum aliquando corpus ilium, aliquando
carnem 8c lànguinem ; aliquando paneni
Chriftus appellat, portionem vitæ ætemæ; cujus
lècundum hæc vifibilia corporali communicavit
naturæ. Panis ifte communis in carnem & làn-
guinem mutatus, procurât vitam 8c incremen-
tum corporibus : ideoque ex conlueto reruni
effèdu fidei noftræ adjuta infirmitas, lènfibili
argumento edoda eft vifibilibus lacramentis
ineflè vitæ æternæ effedu m , & non tam corporali
, quam Ipiritali tranfitione Chrifto nos
uniri. Ipfeenim & panis, & caro, 8c languis,
idem ci bu s & Iubftantia, 8c vita fadus eft Ec-
clefiæ lùæ ; quam corpus luum appdlat, dans ci
participationem Spiritus.
Accedit ; hoc Iacramentum aliquando carnem
8c lànguinem, aliquando panem, aliquando corpus
lûum Chriftus appellat ; panis dicitur propter
nutrimentum vitæ, caro 8c languis propter
veritatem naturæ, corpus propter unitatem lùb-
ftantiæ. Corpus luum, le 8c Ecclefiam liiam,
cujus caput iplè eft, intelligi voiuit, quam car-
nis & lànguinis lui communione univit. Et nos
quidem cum caro eflèmus & languis, corrupta
8c infirma corporis animæque natura, reformari
non poteramus, neque ad fimiiitudinem Dei re-
verti, nifi morbo inveterato imponeretur ma-
lagma conveniens, 8c in curatione delperatæ in-
fîrmitatis contraria removerentur contrariis, 8c
fimilia fimilibus convenirent.
Panis ifte quem Dominus dilcipulis porrige-
bat, non effigie, lèd natura mutatus, omnipot
e n t verbi fadus eft caro : & ficut in perfona
Chrifti humanitas videbatur, 8c latebat divini-
tas ; ita làcramento vifibili ineffiibiliter divina le
infudit eflèntia, ut eflèt religioni circa làcramen-
ta devotio, & ad veritatem cujus corpus & languis
làcramenta Hint, fincerior pateret accefliis,
ulque ad participationem Ipiritus ; non quod
ulque ad conlubftantialitatem Chrifti , lèd uf-
que ad locietatem germaniffimam ejus hæc uni-
tas pervenifièt. Solus quippe filius patri' con-
lùbftantialis eft, nec divifibilis eft, nec partibi-
lis Iubftantia Trinitatis : noftra vero & ipfius
conjundio nec milcet perfonas , nec unit lubf-
tantias ; lèd affedus confociat, & confoederat
voluntates. Ita Ecclefia corpus Chrifti éffeda
oblèquitur capiti iuo ; 8c fuperius lumen in in-
feriora diffiilûm , claritatis lùæ plenitudine à fine
ulque ad finem attingens, totumapud lè mà-
nens, totum lè omnibus commodat, & caloris
illius identitas ita corpori afljdet ut à capite
non recedat.
Panis itaque hic azymus, cibus verus & fin-
cerus, per fpeciem & facramentum nos taclu
làndificat, fide illuminât, veritate Chrifto conformât.
Et ficut panis communis quem quoti-
die edimus, vita eft corporis : ita panis ifte lù-
perlubftantialis, v.ita eft animæ & lànitas mentis.
Omnino nos à tantarum rerum intelledu carnaiis
lènfus repellit, 8c ficut iplè Dominus di-
cit , in tantorum myfteriorum intuitu caro &
languis non prodeft quicquam ; quia verba hæc
Ipiritus & vita Hint, 8c à loirs Ipiritualibus vir-
tus hæc magnifica judicatur.
111e qui à nemine judicatur, eu jus vita vel
conlèientia Deo cognita, humana judicia non
formidat, de tantorum poteft lècretorum pro-
funditatibus judicare ; & cum lèiplum corpus
Chrifti cognoverit, vivifico cibo libenter lè re-
ficit , lèiens corpori & animæ lùæ, ex làcramento
& re làcramenti indiflblubilem æterni-
tatem donari : quia & àd hoc verbum caro
fadum eft, ut nos qui lècundum carnem Deo
placere non poteramus focietate verbi deterlà là-
liva infàntiæ, Sc carnaiis petulantiæ Iputamentis,
audiremus per verbum, 8c revelaretur nobis per
Ipiritum cognitio veritatis, 8c hujus cibi munere
erogato, gaudemus nos ad coeleftem menlàm
admilios , fiiperno intereflè convivio. Panem
Angelorum lub làcramento manducamus in terris
, eundem fine làcramento manifeftius edemus
in coelis. Non minifterio corporali, læpe repe-
titis adionibus ad eundem revertentes, fed confirm
mate làcerdotio noltro , erit 8c permanebit
perpétua 8c ltabilis, implcns & reficiens nos lùf-
ficientia, qua proferet lè palam ablque ullis in-
tegumentis, omnibus conlpicabilis, îummiprae-
fentia lacerdotis.
Nunc interim corporalia bénéficia fie ad corporis
lufficiunt nutrimentum, ut alimentum animæ
non excludant : imo làcramentorum infti-
tutio nullum lècum veheret commodum, fi fpi-
ritualja non adelîènt. Cumque utrunique necefi
làrium fit, res tamen làcramenti diflerentiorem
obtinet locum, 8c perfediorem habet eftè<5tuni.
Sacramenta quidem, quantum in lè eft , fine
propria eflè virtute non poftiint ; nec ullo modo
divina lè ablèntat majeftas myfteriis : lèd quam-
vis ab indignis lè fiimi vel contingi làcramenta
permittant ; non poftiint tamen Ipiritus eflè pai-
ticipes, quorum infidelitas vel indignitas tantæ
lànditudini contradicit. Ideoque aliis lùnt hæc
munera odor vitæ in vitam , aliis odor mortis
in mortem : quia omnino juftum eft, ut tante
priventur beneficio gratiæ contemtores , nec in
indignis tantæ gratiæ puritàs fibi faciat man-
fionem.
Nova eft hujus làcramenti do<ftrina , &: lèho-
læ Evangelicæ hoc primum magifterium protu-
lerunt, 8c do<ftore Chrifto primum hæc inundo
innotuit dilciplina, utbiberent languinem Chrif-
tiani, cujus eliim iegis antique audloritas diftric-
tiffime interdicit. Lex quippe efum languinis
prohibet, Evangelium praecipit ut bibatur : in
quibus mandatis hoc maxime dilcernere debet
Chriftiana religio , quod languis animalium a
languine Chrifti per omnia difFerens, temporalis
tantum habeat vivificationis effeblum, 8c vita
eorum finem habeat, & fine ulla revocatione
terminum conftitutum. Ideoque ad obtinendam
asternitatem non poteft proficere , quod lemel
obrutum non lurgit ulterius, nec aliqua ei Hi—
pereft virtus, quod fine ulla Ipe praecifis radici-
bus mors penitus exficcavit. Vita vero hominis
licet aliquam habet affinitatem cum languine,
non tamen lolo languine regitur : led anima lan-
guini dat caloris 8c nutrimenti effedtum , ficut
Sc ceteris quae in corpore funt, propria diftri-
buit officia, & dividit motus, & quafi talenta
partitur. Nec oportuit ut fanguini humano languis
pecudum milceretur ; quia vita rationalis
hominis, vitae beftiali conlociari non habet: fed
omnino a fidelium animis, quafi languis impu-
rus, detergenda eft haec carnaiis opinio, ne pu-
tetur vita hominis eo modo tranlitoria, quo vita
pecudum inanelcit; vel quod languis confub-
ftantialis fit animae, & necefle fit utrumque lii-
perveniente luffocatione diflolvi.
Carne quidem animalibus fimiles lumus, led
vita diffimiles : ideoque quod commune cum eis
habemus, nobis incorporare licenter poflumus:
quod vero dignitati noftrae non convenit, 8c ab
seternitate alienum videtur, a nobis fubtiliffimo
legis indicio leparamus. Bibimus autem de languine
Chrifto ipfo jubente, vitae aeternae cum
ipfo & per iplum participes : animalis vitae pec-
cata, quafi languinem impurum horrentes, 8c
fatentes nos per peccati guftum a beatitudine privates
8c damnatos, nifi nos Chrifti dementia
ad locietateni vitae aeternae fuo languine reduxif
let. Nobis itaque pro quibus languis Chrifti
©hiatus eft in cruce, & quos reconciliavit Deo
omnes excedens vidimas hoc fecrificiuin fingu-
lare , iple Chriftus pincerna porrexit hoc pocu-
lum, & docuit; ut non tantum exterius hoc languine
liniremur, led 8c interius afperfione omnipotent
anima muniremur , & penetrans omnia
tanti medicament virtus , quidquid eflet in-
tus ibi durum effugaret, & renovaret; lanaret-
que quidquid morbi carni vel Ipiritui veteris vitae
adliniverat corruptela. Dixerat lane hujus tra-
ditionis magifter, quod nifrmanducaremus ejus
carnem, & biberemus ejus fanguinem, non ha-
beremus vitam in nobis : lpiritali nos inftruens
documento 8c aperiens ad rem adeo abditam in-
telledum , ut feiremus quod manfio noftra in
ipfo fit manducatio , 8c potus quafi quaedam incorporate
, fubjedis oblequiis , voluntatibus
jundis, affedibus unitis.
Elus igitur carnis hujus quaedam aviditas eft,
& quoddam defiderium manendi in iplo, per
quod fie imprimimus & eliquamus in nobis dul-
cedinem caritatis, ut haereat palato noftro 8c vif-
ceribus lapor diledionis infulus , penetrans 8c
imbuens omnes animae corporilque receflus. Potus
8c elus ad eandem pertinent rationem; quibus
ficut corporea nutritur lubftantia 8c vivit,
8c incolumisperleverat, ita vita Ipiritus hoc pro-
prio alimento nutritur : 8c quod eft elca carni,
hoc animae eft fides : quod cibus corpori, hoc
verbum Ipiritui; excellentiori virtute peragens
aeternaliter, quod agunt alimenta carnaLia tem-
poraliter 8c finaliter.
Celebrantes lacramenta commonemur, quafi
ungulam lindens 8c ruminans pecus, revocare
ad fauces, 8c minutatim commolere Dominioe
inftitutonis exemplum, ut lemper paffio Chrifti
fit in memoria ; nec terreant crucifixi haeredes
mortis lupplicia, led palcant 8c reficiant matu-
ratas refurredionis laetabunda folennia. Qiiam
praeclarus eft calix ifte , quam reiigiola eft hujus
potus ebrietas, per quam cxcedimus Deo , 8c
quae retro funt obliti ad anteriora extendimur,
non habentes lenllim hujus mundi, led divitis
purpurati delicias contemnentes, cruci haeremus,
languinem lugimus , 8c intra ipla redemtoris
noftri vulnera figimus linguam : quo interius
exteriulque rubricati, a lapientibus hujus leculi
judicamur amentes, qui reiigionis hujus abhor-
rentes mandatum, ulque hodie retro abeunt: 8c
a lecrets divinis omnium intra le myfteriorum
continentibus liimmam diffugiunt, 8c recedunt.
Qiii manducat ex hoc pane, ultra non eliirit;
qui bibit > ultra non fitit : quoniam myfterii hujus
fie luffieit gratia, fie reficit intelligentia ut
cuicunque tantae rei innotuerit plenitudo, omnis
confummationis fine invento Chrifti bajulus ip-
fum ferat in pedore, iplum gerat in mente, 8c
omni tempore habitatori luo dida 8c fada ju-
bilatione conlona laudes relonent 8c gratiarum
adiones decantent. Haec ebrietas non accendit,
lex extinguit peccatum : in hoc vino non eft
luxuria, nec movetur ad ludum poll hunc po-
tum lalcivia. Cum fopivit oblivio cunda carnis
ludibria : mira lunt quae lentit, magna quae vi-
det, inaudita quae loquitur ; quem agnus ifte
Palchalis inhabitat, cujus animam meri hujus
fortitudo hilaritate inexplicabili laetificat 8c de-
ledat. Inter Dominicae menlae con vivas animalis
homo non admittitur; quidquid caro 8c fanguis
didat, ab hoc coetu excluditur. Nihil la-
pit , nihil prodeft quidquid humani lenliis moli-
tur fubtilitas. Omne quidquid a luis rationibus
devium videtur, lapientes hujus leculi ad demen-
tiam referunt, 8c a veritate reputant alienum.
Sed veritas ab erroneis hominibus comprehend!
non potuit; 8c cum in lole vellet figere oculos,
vimluminis non ferens, caecataeft, non illumi-
nata humana praefumtio, 8c alpedui ejus lippi-
tudo inhaefit. '
P ‘1