m
, l i l fri
l i l
I i
i S
CCCXV C O N F E S S I O S A N
commiferim, multorum animas fimul cum mea
ctiani invitas pervertens. Qiiot & quanta ma-
chinatus fum ad improbitatem, ad bellum, ad
perditionem & perniciem quis fcribere valeat î
Quomodo igitur hæc omnia, amici, condona-
bit Deus? Quomodo milèrebitur mei, qui ipfê
jnei non lum mifertus? fi mihi unius autduarum
animarum elîêt reddenda ratio, Ipem haberem
exculàtionis. Sed muita funt quæ nefarie feci.
Quænam prætermittam, aut quænam enarrabo î
generis perniciem, perfida de amicis confiiia,
liofpitum necem & aliorum hominum, piorum
vexationes, ftruéhs Chriftianis infidias, virgi-
num ftupra: ecclefiarum everfiones, oratorio-
rum vaftationem, pudicarum feminarum abdu-
âionem, ac præterea excogitatas artes adverfus
myfteriif, quæ multos enuntiare verberibus co-
gebam, & cum audiiflem enarrabam & enarran-
do irridebam, ac lcripturas fan<5tas ludibrio ha-
bebam, projiciebam, floccifaciebam, dilacera-
bam : dilccrptos qui in ecclefia aflidue occupati
ærantî odium & irrifionem baptilmatis, inimi-
citias cum clericis, lùlpiciones, & ftru<ftas illis
infidias, precumirrifionem, jocos & cachinnos
in liturgiam, in ipfum etiam Deum & Chriftum
Jefum blalphemias & manus in evangelia illius
ïnjeétas. Quid igitur primum mihi dimittet Chri-
ftus, aut quid condonabit! Omnia enim impro-
ba & impietatis plena : nec fufficit mihi ad expia-
tionem totius vitæ meæ tempus. Nefcio an vi<ftu-
rus fim viginti alios annos; unius meæ aétionis
poenitentiam vix expièrent. Quod tempus mihi
fuperefle pofiit ad innumeras meas impietates?
î 2. Dicite mihi, amici, quid faciam, quid
exlèquar! Novi deitatem Chrifti, led eumpla-
care non valeo, novi illius làcerdotum pie-
tatem, fed os meum illis offerre non audeo ;
novi Evangeliorum.gratiam, fed ea tangere
non audeo , confcientiæ ftimulis agitatus ; novi
myfterium im mortale elîè fiidem Chrifii,
ledTeveram illius virtutem demulcere non pof-
fum; novi ecclefiæ ordinem & ftatum, %d ve-
reor vel ad ipfa veltibula accedere : Deum
cognofco , nec fuppetit caulæ apud eum dicen-
dæ ratio. Pie vivere cupio, 8c ab impietate
vincor. Chrifii lèrvus audfre cupio, nec fcio
an me fibi velit emere. Me iplè vendo, ac
illi in lèrvitutem addico, non peto pretium,
tantummodo me recipiat. Si non yult ignof-
cere, caulàm mihi adlcribo, tantùm me ut im-
pium làltern refpiciat. Unum novj, çlignum
nie elfe æteina morte ; npn deprecor pcenam,
* Taç imCou\a( ] Interpres : Quantas perfecutiones iltis
fufdtavi, die en s adverfus eos fdlfa mendacia ! Per rnalefi-
eia enim non pond mini fidrjicere unum de viris chriftianis,
ftcut nec fanâam Juftmam. Omnia mala adverfus eos mentis
bar, i r hoc facie ns nihil profeiebam, fe d plus magis luce
bat in eis Juftina (ieg. jùftitia ex cod. Colbert.^ i r ego
eram obfcuratus.
b £ Çxtfîitoxi] Interpr c»; fan fier um.Evangelierum ilhtmi-
nationem negare eogebam.
C T I C Y P R I A N I. cccxvj
t f p a m t y a /n g c t p f i e -n& o v 7jo?Ac?v
7iuiv tag puyag XSH ^Asouug» ooa irt^vaoapvw
d g puyQuetau, d g 7 tvAepu v » d g a im A e i a v
)(cfj T\g a u d u ii& v ö g i y f a t ' p t a Q a i ', 7 m g
oiui Ttwttt Tmvru oufjppucnf o S t e g , co Cß/Aßi;
7mg (JtA eAaunj, iavtvv pun iAitumvm; d tiv H9t
o fyy>g «fei juidg « Jbo &%pv eÄrndd
Ttgog 'ixro'teyav pt$v. daiv <t tdpaozt (pew-
’ Ttvex. 7 ru p t{o o p& i, v l i v a cJ%ety>p<A/<ru>; fHpovg
o M d g p v » :<P/Aa>v iv d bA 9 v S f c p f f r o i v , %eva>v a v e t f -
ptatv, a?Atov euiS&PTmv 'd u i iyeroatpaj*jV>
^ d ju t& cS v T v ig c fi c e y p t o ig , f ö i s i a v c S v a t a g 'a
, T a g Q d v & t g 7 t a p ^ iv c o v , o x -
x A n o id v t a g dO t cm o io iv qikcov
ip t ip t am v t cnfjuncSv y jv c tjfcd v t i c v J h p y t y c o -
y t u v , T a g n u c n v 'ffo v o ieu , n g - t o . t u v p t u s n -
ß i c o v , oti rc iu fy v b c J ^ a y f d A e t f , d - b
x o v a y tM y > v , c J) tiy > v p $ p o g i% A w a £ o v ,
m g d y t a e , y>a,<pcti itp tv d xA ^ o v , e p p ififo v , c% o v -
d e v o t w , c ix A a jO v ' t o i g 2j^ .a z r a ^ $ t y fJ.o t g t u v c
• z&gpaeJptoJOrmv tu cx n A t ic n c t , to [M a n g , tdv
A cotcc t S ß a ^ i o p L i t T o g , T tou ey ftg g tv t L o <Gr&g
( $ i 4 xAH&tKOig, t L u y m v o i a v , T a g t & r ’ d u r tp v
& fo £ o v Ä c ig , i l c v y f y d j l u j t p & c n u y p i v , tuV
/M JH T tieio p -W tmc A e r tv v p y ic ti;, t w n f f u ©soJ ^
X & g o o I tim u T a g d b o x p n p u x c , d C a y C eA m v a u -
toS r lw TyfriAtiptv- i i u $ i ouZ d & t aqino^ osr^ßtvv
d Xe<5v g i jj ■ n p y i o v ly te p tle r^ ev ; m srona
(pcw/\& xgj\. dtreGetag petsa * e b e iTrupxAi pyi
• a r&g 'dm A g y ix v d fg p v o g fü g ^ c o r fg i f j g iu Z g . ot5x
oj J h d £ t fo o p& i ä n o a i t i t i ' p u tu , p y v
Z e a g p y A ig e% ii p u em v o t a v * Tig p y i f ä o v o g v y n i p -
%&tv <zo£9g m g a y n t o p t g a a e C a a g p u v .
E|7iaT? p(ßt, (p/Aot, tj 7tuit{<m> tj Sfg.G*€S
H&W i 7 n j w v X & ig v S d rr S t o w i m , *M’ oöx. s y c o d
ttyya /MV o 7 m g cujtvv c ^ /A e a o z e p ^ ’ STnyveov r U »
picov d u n ? th v d j o e& t o a x , d.7A? .oux e y p irgcaumov
c v auT v tg 7 T a p p n o ju o z tc& a /. t m y v a v v 6 Ü a y feA m v
r y ß o tv , a ^ ’ ou (gApuS a-vjAo^ , vse t£ c iw h -
J b T o g i t e f y p f j d p o g . iT z iy v u v o t i p n u g n e io v a d d y c tT o v
ti 7iJSJg X e t s v S , «m ’ o u k t y a iß ^ u v o t t ju m A i^ a -
d f a i twTvig tv ev e tp e tv v . i7tvy\>u>v Tv\g ootxAncn&g $
i& T u sao iv , «ä ’ a]Jb$p(tu x.av TvTg-'Zv^ycmvÄiotg
e i f y i o a j ' o iw iijis f. b e o v , t d 7 m g d u m ^ o z v A o y d o u - c
c f t a i ^ d ju tC ü i r a f v i u S ü , >f d c r tC e ta , p y u f
m%^ylve7ttj' 'Gk ldvpuZ d b ?A 9 g a K c S a a f Xg/sotf, (& a -
y v o c S :d S*A<1 t p d o r g i a ^ d g a u r o v ‘ 7 toA cl i p y t u -
r o v , ng.Tay%ec<pct) eShuAgv d j jn S ' o u d eÄ cn uUtilip on -
<nvt y g v o v fM Z * « puii 3«A« p y u g
cu u y v cS v cif t t p i g t u m ’G fa y g a tp co t L u a j d a v , ptsvov
%ctv cog d a tQ n pjtA C A e-p tj. er oi d t t o t i a j a v / o v
d t e ' d ’& u d% id g d /u um ot/ 'Gtfü cf.mSp&i r T ip ia c i c t v ,
■ c TLxioioy] Forte tKvaiov.
d T»V Stoma] Interpres virtutem, &. paulo poft Scriptu-
rarum divinitatem. • * £>f/«wf] Addit interpres: Cognovi virginis virtutem, &
confundor intendere in gloriofam faciem ejus. Cognovi im»
maculatam gratiam, i x non audeo venire a d falvationem.
f Ettoif»«*/] Interpres : VenerabtRs volo eße, Sc paulo
poft amo fernes audire Chrifti. 5 UfoeSifyizf^ Leg. ra^eSi^iv^, & paulo poft ßevWJOJi-
fjovov
C O N F E S S I O S A N C T I cccxvij C Y P R I A N I. ccötwij
ptÿvov duti? toiAfvoBWTog 'borvSavdv a ç i c o \ssro
tLu dun? cߣouoicu> ‘fifJoptçpi, jeav ypiui Savcumaoj
a f/A ßouAtTUj. oöx. ctjuS dtpeuiv’ a V7np€a?A& y> tv
og (g tya r du n ? fö ttg oT nm . ou 7rtt&iÇo>v •&&&-
tp yo p&i ' 7Kt£2Lv m m <? dbvdputcog du n l '$m lov-
siv tig , xj itg-myedtpco \/h$iutu> d d v a n v ’ ftfvov
7m g 'tu^pemitudruf Xçytgvç. d n a t e p y i , a> <piA9t, ot
JÜvctptg.] îtd v d g dAAoTÇioç cdnsUvctj to7g d p n p d -
v o tg , 'Iva pd'M^ev dpjp du n ? t Iuj 3 e o v n a . tukcov
juyu t "puygiv w ia p y c& tv û ? . ou 7nçeueo oti dtpïti-
mv p u r où 7 n id vp (^ $ yAtçpvct p p u y tf y tic& v y
a v S p p f lv v , “ù tép octAwr letvvbtu yg\ lctpiGpuu tv tg
Ae yp fZp o ig . entdvot c v to? y>i\T%VHv àp9"A9yn-
oav 3bo(T jd w w A ö v ’ i y v A ' 7iavTeÄc?g cfïtiuipuw
puî d v<y 3«or. d cttetvoig d $ eog ou <nwe%opn-
a t v , x a v er ju tp e t 'Qnyvooaxv cujtvv ,■ sp y ) 7mg
ovfycoptîoi{ev 7iuvm7itunv a y von o a vn ; où ne?.vy@>ptg\
’d jn Tujg dereGdapg p y v ’ où to -vj>tcfc/bç 7mAiv
Seçepneùoiv otydAcov, dyvocS t hu y d ç jtv , â>A’ ot -
J k oti «Atideicu; ovv7roidTUj. tiç vpuv dnnyncrt-
TUj d a iG d a g 7nAgty>g', d g vpüv dCuasov ßAgtorpti-
b /dag 2fopyçct-p>nv, b tiç dptßg 'Qn<pr\uiiv t&ûag
2>fc$ Su ffu u ç p if) iytiù 7TUMUJ CtÙlîuJ è%ÔpHOU, <&
c v i p u ) aGuosoi cwthç lycopyouv * c v tpu>) TtVïAo)
ù s r ’ cuùwg cvetuctyvumv. eine d p u pjÿvog c v tm
Ù7 m A d a p y u , oùéfi e/uptVTvv ptgvov iGapdSrçcp-
o a • 7ioAAoug aXK o iç <nw epH9i w n ca re ta x t. Ttdia
d è HÄcwcm ; « f e i tivog J k x p ù tm ; «fei *r$T <m-
ptgtTiKCoç ctvctppeSévTav, w «fe/epn^ç (tsççt,y@ermv
pur, «fei Tyf pytdvvmv dŸ èpu$» il tP ep d
pupAvrufZpm', dtpdovoç efyjopuw ctcnGdcu, J } d d -
oxa.A9ç y aaouittiog m'pu% füg nÿxuu, yeypva.
à/Tsigpig oiyov (gt4 ptgtvSavovmg, 7iuXho7g pw n -
dfong. toJto to JüAtwi&toV <ptASJÇ cJbxâiv 7rape-
%tiv, %i<pog ‘B>&cre7nïyvvov * mp ouyfcvdg olopte-
vog o<pe A d v , djvog ojjtoTç oAe&çpv t(çf.Teçnv, j&\
Qfg. TrçeaGdag duttSv ovyyovg 67to(tioa yrtnag.
c vtoig ev&eGiGctozt >&xceç c yn^steraf, yeçpv-
m g t7 iiio a cv aw S a v d v pyLwqdtwi , çévoig ^ro-
Jhpi&ïv <Gxyg yptneiav’ K&AgL d p dvm g oùk
da .u a <zugÿ)tôpx< tPgÿÇ ôCatG&cw. epwtioa cog it -
p tv g , cog Jkipuvoûv veajMçpg i e f i J k ç a , eu&g d -
7twi?w. 6 7tDTUra, imfii^dputw <srçpg 7tA.cwlw ‘ d ç
îeçptpaVTnÇ tTeAeua eqcpTvp.Glw, %tpj d ç 7tv7Aa
Î%uü)v y oùcPtyàç êtp&adujty. 7ioAKoie, vrçoç
pupumv, x ß tpÿi eeJÇovjuç 7ivAAotg itpoveuou.
çroMo) eh'toavTeç pm ycpniivnlov, xg\ 'sr&Jb’mg
è'ppôpuiw d 7 $ deAôvmv put avvçüvaf. dÇ/oupie-
voç bivirtaa cv d iç j. 7i%ia<^pal y 'xm cv SaA&osy
e ßctefioap', e xfj vaucri 7iap?^ov avipÿtg 7^.eSaof,
t7ÏÏap$poiç qaj pu» ßadiQövTiig 'Sonf'npwoai Tta-
ptov.ixiaua: avtputç dm Au cm qçp 7mA tv cmoù-
Avoa. vnagctüvGpuytoLç ^ é e d a / , tfcp uXAcu, \tt-
dmtiAff. * toçùg yeAcom 'Veftap cv èpnptco peS-
uap èttxtbmoa, >&j cv, dinoig Aipuia^&tv eJïiçct.
a Ym p S d fn j jd] Hæc ut duriöra ienire voluit interpres,
qui fie reddit : :N o n p c t o 'u u p a r c a t : fu p e r a t en im modum
p è en c e d e lid o rum cumulus : f e d non fu p e r a t e ju s b en ignita tem.
b T if V/i*a<] Leg. iiç v/xit. .
* Tn&t™?] Legcndum apud interpr. m a le f e n ç f c e r e , pro
eo quod legitur m a le J e n efcirc.
tantùm dignus fini, qui iuojubente monar;fub-
mitto me illius potefiati, Eltern ergo mori ju-
beat. Veniarn non poftulo ; forte enim d,ebiti
magnitudo fuperat illius bonitatem. Tentatuin
non venio; illius poteftatem expertus lum in J u-
ftina, meque ipfe morte condennipj tantummodo
videam quomodo Chriftus adordtur. Dicitc
mihi, amici, an polîim his quæ dicuntur faltem
ut extraneus interelîê, ut illius divinitatem pro.cui
conlpiciam. Tabelcens animam meam moerore
conficiam. Non puto ilium mihi condonaturum;
nequeenim mihi perluadeoquemquamhominém
pejorem me fuiflè;quippe cum famolosillos Jan-
nem & Mambrem fuperem. Illi enim in magicis
præftigiis confelîi funt Dei digitum : ego autem
omnino contendi Deum non elle. Si illis Deus
non pepercit, quamvis cum ex parte agnofceitent;
quomodo mihi parcat, qui ilium prorlusignoravi?
Non glorior in impietatibus méis; neque enim
quafi mendacii herum colendf partes fuftineam,
ignoro gratiam; fed fcio ei veritatem curæ eflè.
Quis vobisenàrret impietatis pelagusî quis abyf
fum blalphemiæ' delcfibat, quis nequitiæ thelàur
ros rècludatî Ego ènim nequitiam omnem perce-
pi, ac in me illius abyfli comprehenfi funt, multi
per me naufragium in ea fecerünt. Non lolus peril,
nec me folum præcipitem dedi ; multos alios
mecum abftraxi. Quænam autem deplorem &L
lugeam? Quos occidi, an quæ curiolè peregi î
Quos habui difcipulos, an quos:imitatores? Libe-
ralisexftiti impietatis doiflor & diligens nequitiæ
præco. Innumeros habui dilcipulos, ac multos
participes feci hujus perniciei ; & cum amicis
gratum facere mihi vidèrer, gladium defigebam ;
& cum propinquos juvare, caulà illis eram &
origo mortis, ac eorum rogatu plurimos feci ma*
gos. Juvenes docui prave lenelcere, lènibus per-
fuafi ut in vanitate morerentur, hofpitibus ut
magiæ caulà peregrinarentur ; &. qui præçla-
re fe gerebant, eos ad pietatem progredi lion
fivi. Initiavi ut làcerdos, edocui ut dæmonum
ædituus, potum dedi ad fraudem, mei Ipeci-
men præbui ad errorem ; hecatomben làcrifica-
vi tamquam hieróphanta; & quafi. muita po**
tens efficere, nulli peperci. Multos ad imitan-**
dum accendi, & mecum contendentes mub
tos occidi. Multi metü correpti ad pedes meos
accidebant , & rèfifiere volentium proditor
eram. Feci ut qui rogabant in. aere volaient,
vel in mari graderentur, & inftar ventorum
navigarent, vel volantes ac non incedentes
peregre irent. Ventos immifi ac rurfum co--
hibui. Naves demerfi , & alias in altum pro-
vexi. Feci animi caulà ut aqua in delèrtis lo-
cis fîuere, vel in domibus ftagnare videretur.
à T<JV StAorTOr] Meiius ou dihormr. Broditor eram eorum
qui-mihi obfftere nolebant. Hinc interpres tic vertit hune lór
cum : Qui autem mihi fubditifadi funt, deduxi in.tenebras
perditionis. c Kaj Yocum ] Lcgcndum videtur, x ß uni, ficquc legit in-
tcrpics : Et ftcut ventus navigabant.