reliqnum ordinemaftimare qui fit de religionis officio. N ihilvilitatisj nihil immodeftice adihittit.
Non prius difcumbatur quam oratio ad Deum prceguftetur. jfcque oratio convivium dirimat.
Optatus lib. 7. Omnis tradatus in ecclefia a nomine Deiincipiatur & ejufdem D ei nomine ter-,
minetur. Hieronymus in epiftola de vitando fiifpecfto contubernio; Perfonabit interim aliquis
ledor ad menfiam & interpfalmos dulci modulamineame & c. Idem in epiftola ad Marceliam
qua earn invitat ut commigret Bethleem : Ambrofius nofier refert fe nunquam ctbum Origene
pmfente fin e leäione fumpfiffe, nunquam iniffe fiomnum nifi ums c fratribus fiacris littens per-
fonaret, hoc die bus egiffe & nodibus, ut & ledio orationem exciperet & oratio ledionem.
Ambrofii iftius, qui amicus erat Origenis, pneclaram mentioned!, ut idquoque obiter
dicam, fecit Eufebius lib. 4.. cap. 18. herum Hieronymus in epiftola ad Euftochium.de
acceptis ab ea munufeulis a i t : It a tibifemper comedendmn efi ut cibum & oratio fubfiequa-
tur & ledio. Item in libro adversüs Vigilantium: Inter phialas philofophatur, & ad placentas
liguriens pfialmorum modulatione muketnr. Vide quae de hoc argumento ex Clemente
Alexandrino & Eufebio Caefarienfi adnotavit dodtiflimus & optimus amicus, nofter
Domnus Bernardus ä Montefalcone in notis ad librum Philonis de vita contemplativa
pag. 129.
M u l c e d o J A. Gellius lib. 19. cap. 9. ejufique lingua exercitationes doceret qua
multas voluptates nullamque mulcedinem Veneris atque Mufce haberct. Sandhis Hieronymus,
feu quis alius, in epiftola ad amicum aegrotum : Pars eft enim proculdubio maxima•
nimmedelarum fraterni confolaminis frudus & fomes didorum mulcedine confolationis le-
vamenfeffis animis introduxit. Boetius lib. 2. de confoiatione philofophiae : Jamcantum ilia
finierat ciimrne audiendi avidum ftuporem arredifque adhnc auribus carminis mulcedo defixe-
rat. Sidonius lib. y. epift. 17. Cultu perado vigiliarum, quas altcrnante mulcedine mo-
nachi clericique pfialmicines concelebraverant, quifique in diverfia fieceffimus. Mulcebritatem ante
hos ducentos annos dixit quidam frater Bertholdus ordinis fratrum Prsedicatorum in
opufculo quod inferiptum eft Horologium devotionis. Inter jocos Andreae Arnaldi extat
fequens diftichum incerti audloris:
Quos anguis dims trifti mulcedine p a vit,
Hos fanguis mirus Chrifti duke dine lav it.
E P I S T O L A II.
fM 7. T S T I U S epiftolae duo veteraexemplaria habuimus, tinum è bibliotheca noftra, aliud
J. ex urbe Gratianopolitana. Angli unum habuere ex bibliotheca Bodleiana. Guillelmus
Morellius, qui primus iilam edidit, admonuit in tituloferiptam efle à Celerinoad Lu-
cianumhaud dubiè quia in veteri codice ex quo is earn defcripfit fequebatur, ut in 'uno
meo veteri, in Gratianopolitano, & in 199. Vaticano, poft epiftolamLuciani ad Ceieri-
num. Pamelius vero, qui videbat iilam non efle feriptam ab uno aliquo, fed à pluribus,.
neque ad unum Lucianum, qui presbyter non fuit, fed ad plures presbyteros conferip-
tam, titulum hunc mutare non eft veritus, potiflimiim cùm ex vicinitate literarum error
potuerit contingere ut pro eo quod erat cleri Romani fubftitutum fit à quopiam Cele-
rini. Atque hanc Pamelii emendationem, quia bona eft, fecutæ funt pofteriores editio-
nes. Itaque in veteri libro meo iegitur : h cip it epift ala reficripta a d Cyprianum à clero Romano.
Quod eft aliquanto melius quàm in editione Morellii. A t in codice Gratianopolitano
feriptum eft : Celerini refiponfio ad Lucianum de cura paftoris & ad obviandum
idolatriam. Nefeio autem quam ob caufam Angli infcriptionem iftius epiftolæ rejecerunt
ad marginem. Nam docendus erat primo intuitu iedlor à quibus & ad quos fcripta erat
epiftola. lidem réfutant Rigaitium, qui feripferat cleri vocem perperam trahi ad perfonas
ecclefiafticas hominefque fàcris ordinibus.inftitutosdefignandos. Sanè verum cft Rigaitii
obfervationem admodum prolixam efle verum paralogiftnum, in quo nihil làni, nihil
veri feriptum eft. Tertullianus in libro de exhortatione caftitatis : Differemiam. inter or-
dinem é f piebem conftituit ecclefice audoritas. Vide opufeula Petri de Marca. pag. 72. ubi
agit de difcrimine ciericorum & laicorum ex jure divino.
N 0 T Æ A D C y P A i a N ü m. _ _ 3 °7
B f.n ed ic tumI Noil eft cognomen hoc loco btncdiOus, ut obfervavit SiiWondus
ad Sidonium, fed epithetum quo ehriftianos yiros plerique ornabant. Exemphs a vira
dodliifimo allatis addo ego Tci tullianura in libro de pudicitia Zcphynnum vocal c be-
■ MHh H m W I codex meus Papatem. Sic etiam in codicibus in editione Angli-
cana laudatis & in annotàfionibüs Morellii, Sic etiam legebat Latmus Latimus m l.bns
fuis veteribus. Vide epift. 16. ôc 4.0.,
C r em e n t io I Ita codex meus & editio Morellii. Quo et,am modo nommatum
ilium invenio in plerifque likls antiquis. Puto aütem^m effe veram ledbonem. Nam
& Ciementii martyris memio eft in manyrologio RomajjO xvi. Ka . Mai,.
• P ro pt er ea q u o d ] Hæc duo vocabula, quæ deefant ■ editione Rigaltn, nos
revocavimus, quia exilant in editionibùs Morellii & Pamelii & in uno codicemeo optimo.
Rîgaiiiiis nuilum vêtus exemplar babuit iftius epiftolæ curas, audtoritate uteretur ad mu*
tandam hane leaioiiem. Latinius pütàbat vocem quäA elTe delendam.
P ersona ins-ig n is ] id eft eui debeatur reverentia, ut ait Quintilianus lib. 0.
cap. I quam ideodionofatiorem perloiiam vocat Childeberms rex in conffitutione édita
à Sirmondo. In capitulari Metenli Pipini régis cap. 2. D eeçcl^ a fra s v e ro jiu jh p r^
H H M — i id I H 1 ■ ■ I “ “s ■
fequuntur. Autbenticam perfonam pro mfigm dixit Philippus epifoopus Firmanus apo-
ftolieæifedis Legatus in capite 29. Concilii qupd apud Budam celebravit anno 1279.
Vide to. 2. Capitularium pag. 1030. extrema. . ....
Q u i v an PRÆPOSITI ] Nimirum quilt poll mortem epifcopi Romani cura dims
ccclcfiæ incumbebat clero urbico. Ne quis ifta cum Baronio, Bmio, Papebrochio | g g
ferai ad prærogativam illius ecclefise, ad- quam fêdb -vacante pertineat folhawdo omnium
ecclefiarum, adeoque dcricis Romanis, quod Petri ecclefiæeflèntadminiftri, um-
verfalis gregis cura mandata. Nam etiam noltris temporibus, quamvls conltet led!S apo-
ftolieæ auaoritatem & poteftatem valde expiicatam & ampli&ea.tam ftufle, Cardinales tarnen,
qui fiicceireniiit clericismrbicis, penes quQS'.eft regimen eedeliæ. Romanæ vacante
-fède curam & follicitudinem fuam nullatenus extendùht ad alias ecclelias , Ut etiam te-
flatur Guillelmus de Montelauduno in cap. Ubi tmijtts. de eledl. in Sexto. Item Alvarus
Pelagius lib. a. de ptaidhi ecclefiæ cap. 20. ubi dilèrtc Itribit vacante papatu mil us
ruccedit Papa in iurifdiaione, etiam asms Card'malmm nifi m minimis. Vide efiam Jacoba-
tium lib. / a r t . 3. & Auguftmutn — ^ I- de poteftate cccleliallica.
Gerte manifeftum eft êx contextu epiftolæ demur Römanum de nulla turn ecdefla guber-
nanda lollicitum fuiffe quàm de fua, ex uftr nimimm ubique recêptout ecclefia epilcopo
viduata rcscrcturà clero ecclefiævacantis, utagnofcitetiamNaclantusepifcopusClugien-
fis in tradtatione de Papæ & concilii poteftate. Quod liquet etiam ex eo quodpoftmortem
Papæ Martini iftius nominis primi, quia epifeopatus ceffavit fpatio'
rum prelbyteri ecclefiæ Ronlanæ præfuêrunt, ut Iegitur in geftis pontificalibus, id ell 1Ü1
ex prelbyterio Romano qui cæteris præminebartt, id eft archid/aebnüs arch,prelbyter, &
primicerius, ut docet ejufdem Martini epiftola ad EIiterunu H, emm locum reprælenta-
bant poutificis. Ubi interim annotabo vitio feriptoris fadlum vider, ut arch,diaconus
iftic nominetur ante archiprelbytemm, nifi jam turn ita immmuta erat d,fc,Pl,na ecdefiæ
Rornanæ ut archidiacohus præferretur archiprelbytero. Nam ex libro dmrno pont,fia,m
confiât archiprelbytemm primo loco nominatum ante archidiaconum in epiftola a clero
Romano fcripta ad Exarchum de tranfitu pontifias. ' •
I v ic e pa s to r is I. Veteres libri habent pafiorum Nihil tamen mutare voluimus,
quia confiât hanc epiftolam à clero Romano feriptam elfe ad Cyprianum eo tempore
quo Romana ecclefia. non habebat paftorem. David Blonde lus, ut ollenderet prelby-
teros efle æquales epifeopis 6c vicarios quoque Chrifti efle, in hoc loco a vocem p aJ °
ris aAMiV nimimm Chrifti. Sed profedo multùm erravit. Iftic emm per vocem pafiotis
manifeftè intelligitur epifeopus Romanus: Et tum , extin<lo Fabiano , dems Romanus
rege bat ecclefiam vice paftoris donee alius epifeopus fubftitueretur in loco rabiani.
A nteg. n ö s t r is ] Hæc verba, quæ quandam habent obfeuritatem, Ang i tian
tulerunt ad facerdotes Judæorum, quia certo cönftat ilia ab Ezechiele fcripta e e acvei
N n n ij