S t e p it a n i B a i. i: 7 .1 1
Sidonins filf J. epift. 17 . H icpars fub umbra ■ palmith adulti quam Jlipitibus altatis cancel-
latimque pendentibus pampinisfuperdaâa texuerat. Vide infra in notis ad iibrum primunl
tdlimomorum adversùs JiuUitos cap. 21.. in voce^ilicium.
V ite am p o r t i c u m| | Virgilius lib. 3. georgicorum :
Hie noQcm ludo ducimt, & pocula Jati
Fermenta atque acidis mitantur vitea forbis. ;
Prudentius in hamartigeràà : Sepibus ■ & denfi's valkntur viteam ta. Et in hymno ante d»
bum : Hie ubi vitea pampineo brachia palm iu luxuriant.
F r o n d e a t e c t a ] E x Viçgiiio iib. 4. georgicorum, & frondea fimper teCla
petunt. Ovidius iib. •$, faftorUm, fitm d ea fka a cafa ejl. Arator iib. i . àiftuUm apofto-
iicorum dixit frondeam comam verts.' Sic Cicero enarratuTus fermones inter ipfirm ,
Quintum fratrem, & Titum Pompônium Articum habitos de legibus, cùm dixiifet
Platonem cum Ciinia & cum Lacedæmonio Mogilio æftivo die in Cupreifetis Cni»
diorum & ipatiis filveilribus de inftitutis rerum publiearum ac de optimis iegibus dif-
putaffe, ait f t & Quintum & Atticum inter proceriffimas populos, in viridi opacaque
ripa inambulantes, turn autem refidentes, quæfiiffe iiidem de rebus aliquid uberius quàm
forenfis ufus defideret. Sic Lucianus in dialogo domus Socratem ait fiib platano Fron-
dente & herba virefeente & fonte iimpido fediffe cum Phædro Myrrhinufio. Vide Sir*
mondum inUiotis ad Sidonium lib. 2, epift. 1. in verbo hyjtpodromus.
fN A tJR E s ] Codex Beccenfis habet in auras, quodfifis congrUit cum hisqu«eft-
quuntur.
A n im u s S im Ul ] idem codex, animajifn tilir auditiis mjlruitur & pafeitur ebtutiisl
Q c u l u s t u u s ] Haec eft iedio veterum editionum & plurimorum veterum co-
dicum optimæ notas. Primus omnium Rigaitius mutavit Sc edidit oculos tuos fixu s es.
Secuta eft poftea editio Anglicana, quæ Rigaltianam imitataeft, quamvis in ea adnota^
turn fit ledionem quam nos revocamus extare in pluribus antiquis codicibus manu-
feriptis. Miror autem earn ledionem,quæ Latina non eft, potuifleplacere hominibus
eruditis. Ortam illam efle manifeftum eft ex permutatione literarum o Sc u , qiias Quin-
tiiianus lib. i . cap. 4. adnotat olim perfiepe mütari foiitas in feribendo. quod etiam ad-
notatum reperi in libro primo Prifciani. Itaque in Vetuftiffimo epiftoiarum fkndi C y -
priani codice 1305. bibliothecae Colbertinae, qui fuit olim Thuanaâ, difertè feriptum eft
oculos tuos fixu s e ft, fed fupra lineam iitera u junda eft cum his duabus vocibüs, ut feiret
ledor emendationem efle & eamefle veram ledionern quae fiiperpofitaerat. Nam ego fàepô
vidi in vetuftis codicibus aliorum feriptorum eundem modum emendationis fèrVatum,
mmirum ubi per errorem feripta erat literal füperpôfitam efle literam u Sc è converfo.
Gonfirmat autem ledionern libri Colbertini etiam ille qui fuit Raymundi epifeopi A c -
conenfis, in quo feriptum erat oculustuusfixus es. Quare redè mea fèntentia fecit Lucas
Fredericus Reinhartus, qui in fua epiftoiarum fandi martyris editione veterem lec-
tionem revocavit Sc ad ftiarginem rejécit earn quam Rigaitius fubftituerat. Plinius lib.
1 1 . cap. 3'y. Ammo autem videmus, animo cemimus. O cu li, ceu vafa quadàtn, Viftbilein
ejus partem acàpiunt atque tranfmittunt.
T am a u r e ] An tea legebatur tarn ore quàm mente, peflimô fènfli. Neque enim
ore audimus , fed aure. Pfalmo 48. Auriùus peràipe verba oris met. Sc alibi fàepe.
Hunc Cypriani locum ego emendaveram ex certiflirtia conjedura. Putabam autem me
primum fuifle qui ilium emendaflet. Verùm poftea deprehendi earn emendationem fuifle
fadam ante me à Rigaltio in obfervationibus fuis:-(Neque mihi placet cenfnra Gronovii
cenfentis hanc Rigaltii emendationem non efle légitimant. Nihil enim ad hunc locum
faciunt verba Piinii attentus S f pendens quæ Gronovius lib. 3. obfervat. cap. 12. affert
ut oftendat vocem ore non efle mutandam in aure.
T o t u s a u d i t o r ] Plinius lib. 1. cap. y ) Ibquens de Deo : T oiu seft'v iju s, to-
tus auditus. Item Novatianus in libro de trinitate : Cceteriim ipfe iotus ocüiià , quia to-
tus videt, totus auris, quia to tus audit. Hinc fandus Léo Papa in fèrmonè nativitatis
Domini \ Dominas tuus ubique preefens. Et CyprianUs ipfe in initio libri de» qràtibne do-
min icapag. 204. ait Deum ubique éftè> pmfentëm > àudire omnes & videre.
E x il i s in g e n i i ] Hieronymus inpræfationelibritertiiinepiftolamad Galatas»
exilis
N0T1E AD G YPRIANUM. 373
exilis ingenii rivulum vixparvo ftrepentem mumure fentientes. Ruricius cpifcopus Len^o-
vicenfis lib. 1. epift. 1 o. me feiatis laborare egeftateac fiexUitate exilis wgenii. Symmachus
lib. 9. epift. i o i . M ei ingenii exilitas etiam parum miratur. Aliis verbis idem dixit Lac-
tantius in capite primo libri de opifieio D e i, quantum pojfibilitas imelligentm mea pervir
det. Caflianus in prasfatione collationum', in quantum tenuitas xiofiri fuffedt ingenii. Julius
Firmicus in praefatione de inftitutione mathefèos : In nobis tenue eft ingenium. Pro
quo Martialis lib. 9. epigr. 51. dixit pufillum ingenium. Hieronymus in epitaphio Ne-
potiani : Grandes materias ingenia parva non ftftin en t. Arnoldus Bonevallenfis in editione
Anglicana: Sublimes materias fublimium ingeniorum exigunt trattames,. Redè. E te-
nim magna ingenia, ut ait Velleius Paterculus, magnis adjmoribus egent. Praeclarè Quin-
tiiianus in praefatione oratoriarum inftitutionum : lllu d tamen in primis teftandum e ft,
nihilpracepta atque artes valere nift adjuvante natura. Quapvopter cui deerit ingenium non
magis hac feripta funt quam de agrorum cultura flerilibus terns. Idem lib. 8. cap. 4. ait ut
terram cultu, fic animam difeiplinis uberiorem fieri. Ammianus Marcellinus initio libri
1 6. inftrumenta omnia mediocris ingenii f t fuffecerint commoturus.
C u l m in ib u s ] Ita omnes editiones antePamelianam. Confentiuntetiam vetera
exemplaria. Quamquam autem vox culmis, quam Pamelius alteri fubftituit, bona fit Sc
bonum fenfum conftituat , revocandam efle putavi veterem ledionern , quae Sc ipfa
optima eft. Culmen enim fignificat fummitatem alicujusrei. In codice Turonenfi feriptum
eft culminibus Sc fupra lineam velculmis.
N on e l o q . v ir ib u s ] Hieronymus in epiftola adPammachium proljbris fiiis P*g-
adversüs Jovinianum : Porro eloquentiam, quam pro Chrifto, in Cicerone contemnis, inpar-
vulis non requiras. Eccleftaftica interpretatio, etiamft habet eloquii venuftatem, difjimularc
earn debet & fu&ere.
N on d is e r t a ] Hieronymus in epiftola ad Nepotianum de vita clericorum p A udi
igitur, ut beatus Cyprianus a it, non diferta, fed fo rtia . Ruricius lib. 1. epift. 17* C ent
jumus quod non tarn diferta cupitis audire quam fo rtia . Julianus Pomerius lib. 3. de
vita contemplativa cap. 34. Prudentibus viris non placent phalerata fe d fortia .
N ec a d au d i e n t I jE] Codex epifeopi Acconenfis, nec audientia popularis il-
lecebra culto fermone fucata.
E g o .cum in t e n e b r is ] Citat hunc locum fandus Auguftinus fermone 312.
in nova editione. Videtur autem Sedulius ab hoc. loco mutuafle quae de fua conver-
fione ad Deum feribit in epiftola ad Macedonium. Cum facularibus igiturftudiis occupa-
tu s, inquit, vim impatientis ingenii, quod divinitatis in me providentia generavit, non uti-
litati animee fedinani vitce dependerem, & liter alia folatia difeiplina luftbus infruduoft opens
, non audori, defervire, tandem mifericors Deus rerum conditor dementias fqbricam ftii
juris afpexit & ftultos in me mundana fapientia diutius haberi fenftis indoluit ac fatuum
prudentia mortalis ingenium calefti fa le condivit. M ox ut camis oculos interior caligo defe-
ruit, per femes dumoft ruris errantia in herbam ftorei cefpitis revolvi veftigia, (Qtoque fiifti
melioris arbitrii cultum illuftrati pedoris Deo dicavi. Minucius Felix de fe loquens, cum
dftcufa caligine de tetiebrarum profindo in lucem fapientia & virtutis emergerem. Lucianus
presbyter Antiochenus apud Rufinum lib. 9. cap. 6. aflerens fidem noftram adversus
gentiles : Erravitnus etiam nos aliquando, & ftjnulacra qua ipftftnximus deos cali ac terra
putabamus audores. Commodianus inftrudione 2 6. Gens & ego f u i, p em rfa mente mo-
rams, & vitam iftius fa cu li veram ejfe putabam. Vide etiam inftrud. 1. Sc 33. .
I n n o c t e c oe c a ] id eft idololatria. Hieronymus in caput tertium Jojiae • Pro-
ponamus nobis beatum Cyprianum, qui pni/s idololatria aftertor f l it > & in tqtuam gloriam
creviteloquentia ut oraloriam quoque do cent Carthagini, audijfe tandem fermopem Jona , &
ad peeniteruiam converfum i?i t ant am venifte virtutem ut Chriftupi publfe pradiewd > & p?Q
illo cervicem gladio flederet.
R en a s c i ] Non enimnafeimur led renafeimur chriftiani. Tertulliamjs in apologe-
-tico ; Fiunt non nafeuntur chriftiani. Item Hieronymus in libro adversus Vigilant1111^ fc
in epiftola ad Laetamde inftitutione filise. Apud Primafium in prolpgo commentani m
epiftolas Pauli chriftiani aiunt ad Judaeos: Filfios Abraha non fa d t -nativitas fed fid e s.
Vide quae de chriftianorum nativitate ate Munnulns a Girba in Concilio Carthaginenfi,
Sc quae Pontius diaconus in vita Cypriani dicit de nativitate caelefti.
. K k k