I) ÀRNOLDI ABBATIS B
faiivæ, quod infantilia hæc verba & frivola æfti-
marent Judæi, 8c contemnenda eflènt à profa-
nis làcramenta Dominica, 8c quafi arreptitii &
furibundi fèputandi eflènt horum dogmatum
difcipuli , 8c intelledualium myfteriorum mi-
niftri. Sed Chriftus definitiones patientiæ edo-
ccns, nec irafcitur, nec ulcifcitur : lèd fuftinet
& præftolatur, & affedat ut iliuminctur populi
cæcitas, ut convalefcat 8c exurgat infidelitatis
nioie luffocata ilia tyrannie^ & effrænis obfti-
natio, tandemque pateat veritas, 8c redeat ab
errore converfà impietas. Tympaniiat ergo ad
oftia claufa , ad aures oppilatas , & incredulis
cordibus intonat, & extenfa in cruce pelle corporis
fui ; in pfalterio decachordo, veteris 8c no-
vi Inftrumenti concutit confonantiam : Sc quafi
incantatis fèrpentibus, ad infolitam harmoniam
reddit edomitos ; & detradores facit cantores,
& impios modulatores. Mutatur omnino facies
Chrifti in fpecie facramentorum, coram Abîme-
Je ch, id eft, coram Judæis qui ad regnum Chrifti,
ex promilfionibus fadis ad patres, pertinere vi-
debantur. Hic Achis, id eft, ignorans, hoc eft
ex parte, populus ille qui non credit nec intel-
ïigit. Porrigit quidem difcipulis fuis, imo toti
Ecciefiæ, propriis manibus Euchariftiam, quafi
fèipfùm ferens : quam qui digne accipit ; vivit ;
nec immerito profcribitur, qui contemnit : &
aliis quidem tantæ rei myfterium odor eft vita
in vitam, aliis odor mortis in mortem. Unde &
Achis David dimittit, quia quibufdam.ex Judæis
repellentibus verbum hoc, 8c iudignos lè
vita aterna judicantibus, 'dodrinam hujufmodi
Chriftus ad gentes convertit. ,
Abimelech & Achis, non lùnt unius perfb-
nænomina, fèd quia unius myfterii continent
rationem , non incongrue diverfis refpedibus
uni perfonæ aptantur. Ex parte Achis-, id eft,
ignorantia & error , adhuc in eodem populo
perlèrverat : & qui filii regni videbantur, con-
temto affedu caritatis Chrifti, & tympano cru-
cis; quail David à le dimittunt ut eat, cum di-
cunt Chrifto, Recede à nobis, feieniiam via-
rum tuarum nolumus.
Maledicunt adhuc Judæi Chrifto & veri
Helilæi derident calvarium : nec dum tamen
Urfis, id eft, dæmoriihus, derilbres exponit :
fed in multa patientia expedat poenitentiam ,
& differt, nec infert pro meritis iram.
Sed perverla 8c averfa mens carnalium, fitis
hujus non intelligens lacramentum , fando ori
amaritudiriem applicat in calamo, & fonti mi-
fèricordiæ venena propinat. Non tangit Judæe
Chriftus poculum tuum, non guftat acetum de
fuburbanis Gomorrha & vinea Sodomorum. Fons
. ille de quo aquæ vivæ émanant, cujus rivi in
æternitatem profiliunt, non exaruit ; neque, ut
à te impleatur, affèdat. Hoc potius fitit fons
iJIe irriguus, ut ex eo affatim haurias , iliaque
replearis duicedine, ut puri te refrigerant iati-
>NÆ-VALLIS OPERA, Ii|
ces, & ardentium in te libidinum extinguant
carbones. Hoc fitit, ut virens in te caritas per-
feveret, ut ficut palma in lublime comam fpei
attollas, & ficut cedrus Libani imputribilis vivas.
Pincernas veneficos fitis ifta difcernit, &
propinatores amaritudinis horret & abjicit. Nul-
lis palfionuni ardoribus fons ifte liccatur, nullis
prelTuris caritas exhauritur. Etiam ubi percutis
8c irrides, ubi fel porrigis, non commutât le
dulcedo in amaritudinem, nec exigit caritas ui-
tionem. Sanguis 8c aqua de latere exeunt vul-
nerato, aqua in lavacruin, 8c languis in mortis
exemplum.
Caritati igitur Chrifti quæ efurit 8c fitit jufti-
tiam noftram , teftimonium perhibet in coelo
Trinitas, ipfe Filius qui juftificat, Spiritus qui
fàndificat, Pater qui glorificat, quia & juftitia,
& lànditas , & claritas noftra de lurliim eft, 8c
teftimonium Dei ( quod majus eft hominis) hæc
in nobis dona lua commendat, 8c informât , 8c
confirmât. Nihilominus in terra, per vifibilia
8c corporalia làcramenta , quod intus invifibi-
liter agitur, commendatur extrinlècus ; & attefi
tantur fidei Chriftianæ, fpiritus, aqua & fan-
guis : quæ tria unum font 8c individua manent,
nihilque corum à lui connexione lèjungitur,
quia Catholica Ecclefia hac fide vivit ac profi-
cit, ut jam nec fine vera divinitate humanitas,
nec fine vera humanitate credatur divinitas. Nec
fofficcre nobis polîèt ad intelledum veritatis,
teftimonium quod de coelo cft , quod fibiipfi
perhibet Trinitas ; nifi 8c nobis innotefceret âli-
quibus fignis, & aliquibus argumentis , fidei
veritas. Sunt itaque hæc tria, Ipiritus fandifi-
cationis, lànguis redemtionis / aqua purificatio-
nis. Non redimit languis nifi quos gratia vocat
& lavat, nec nifi ablutos & mortuos peccato,
Spiritus làmftificat. In commune participant ,
redemtio & ablutio & lànélificatio. Âlterum;
fine altero elîè non poteft , quodque agitur
unum eft , non 'multiplex; Spiritus namque
lânflus fuperfertur myfteriis, intereft làcramen-
tis, quorum rationem aqua,mundans fignificat,
quæ illius rei continet fignum, cui & ftnguis
Chrifti & Ipiritus Dei præbet effeiftum. In
aqua mundamur, in lànguine infôrmamur.
Mirum diélu, tremendum reiatfl. Profluen-
tibus de làcro latere aquis viventibus, & ema--
nantibus de fonte uberi largis liquoribus, Chrif'
tus fitire le perhibet, & iplè mundunl irrigans-
& foecundans , de ariditate caulàtur. Omnino
lâne fitis ilia exprimit, raros tune extitilîè qui
crederent , cum.ipfi & laterent & dubitarent-
ilia hora Apoftoli , & adhuc non illabebatur
languis & aqua in corda dilcipulorum radicitusy
nec immaduerant ebrietate Spiritus , quorum
animas timor <& dubietas ficcaverant.
Te fititi Chriftus, o Petre : revertere, & die
libéré , Obedire oportet Deo magis quam ho-
minibus. Revertere & confide, & c_um frater
jüj ARNOLDI ABBATIS B
tuus in aliquo deiiélo præoccupatus fuerit ; tu
qui lpiritualis es, judica in fpiritu lenitatis. Et
tu tentatus es aliquando, & ad unius ancillæ
vocem à propofito excidifti. Verum languis Ma-
giftri hune reatum alperfit, manet tibi eadem
gratia , non privaris Apoftolatu , manent tibi
claves tuæ, & eadem excellentiæ tuæ dignitas
perlêverat. Exurge, & bibe de fonte milèricor-
diæ y & tu aliquando converfus, confirma fratres
tuos, & in eadem menfiira qua propinatum eft
tibi, remetire eis , & ad formam tuam , qui
fia t, videat ne cadat; & qui cecidit, adjiciat
ut refurgat.
Etiam te Judæe parricida, Chrifti cari tas fitit.
Muta intentionem, replica orationem. Di-
xifti» fanguis ejus fuper nos & fuper filios tiof-
tros. Bonum eft quod dicis , fi reifte intenderis.
Sit luper te languis ejus, & conlèpelire ei per
baptiftnum in mortem. Opta làlvari, non dam-
nari : bibe & tu nobilcum de calice paflionis
illius. Non eft hoc horroris, lèd poculum pic-
tatis. Limingre frontis tuæ lini hoc lànguine,
& præteriet te Angelus percutiens ; nec tanget
primogenita tua, lèd attrita Ægypto évadés ilr
Jæfus.
V.
Pater ignofee illis , quia neficiunt
quid faciunt.
Culum pro oculo , dentem pro dente evelli
lex præcipit. Nemini parcit Moylès, om-
nes injurias luas perlèquitur & ulcilcitur, &
ablque ulla milèratione, Decretorum ejus con-
temtor occiditur. Tempore gratiæ temperantur
ediifta , Sc Evangelica manluetudo à populo
acquilitionis, iram & convicium Sa contemtum
exdudit : nec Racha fratri dici aut fatue, vel
etiam iralci, Magiftri noftri dilciplina permittit.
Iple quoque qui Judex eft omnium, & cujus eft
vindida, nequaquamper fingulos dies irafcitur,
& gladium in vaginam revocari præcipiens,
percutientcs in gladio, gladio perituros denun-
ciat. Ipfc fcifto dorlo verberibus, vellicatis ge-
nis, làcie fputis illita, pun<fto capite vepribus,
latere làucio, terebratis palmis, pedibus confol-
fis, tanquam agnus jugulatori luo alludens, car-
nem lùam ijon reludans explicuit, & nudum
corpus, quafi incudem, malleatorum ieftibus patienter
lùppolint. Poterat utique accitis multis
millibus Àngelorum agere pro fc, & de tantis
ïudibriis erui : lèd qui præceperat , pereuflbri
finiftræ maxillæ porrigi dexteram , & auferenti
pallium præberi & tunicam ; lè ipfum intra régulas
lùas concludens voluit ut à capite, patientiæ
forma prodiret in membra : & in hoc, æmu-
latio filiorum probaretur, fi non, le dégénérés
exhibèrent.
Igitur quid prius fitierit, manifeftat ; & ite-
rum convcrlus ad. Patrem f orat ut hæc ignoran-
ONÆ-VALLIS OPERA. Kv
tia populo dimittatur ; Pater ( inquit ) dimitte
illis, quia neficiunt quid fiaciunt. Quid eft Domine
, quod dicis l Non acculas, non quæris
vindidam ; potius exculàs, & conjurationis illius
lpiflàmentum atténuas : & hæreditarium
onus ab impiis transferens, crimen malitiæ non
opponis, qui ideo dimittendum cenlès, quia
admilfum ignoranter iplè teftaris. Ubi eft illud
quod dixeras prius : f i non venißem & locutus
fiuißem eis, peccatum non haberent : Nunc au-
tem & viderunt eÿ oderimt, & me & Patrem
meum ! Viderunt quidem, & oderunt; & quod
de te fcriplèrat Moylès , & antiqua conclama-
bant volumina, omni làbbato decantabant. In-
trafti Synagogam, & ficut palam erat, nequa-
quam ex Commentario literatus, librum Elàiæ
explicas, & in auribus omnium legis ; Spiritus
Domini fiuper me , eo quod unxerit me / ad
Evangeliiandum pauperibus mifit me : & in Au-
ditorio publico, in te impletum hujus Scriptu-
ræ vaticinium, proteftaris : Quis ignorantiæ locus
erat, cum iplis inquirentibus quomodo lite-
ras nollès quas non didiceras ; hoc iplum ciivi—
næ làpientiæ documentum efièt, quodtequem
in Scholis liiis nunquam elementarium vide-
rant, eruditum in Lege probarent ? Certe latere
non poterat, lèd hoc in te univerfitas miraba-
tur. Ex te lapis, ex te intelligis, dilputas publice
de Lege cum Scribis ; & ex Lege brutos
hebetclque Dodores convincis. Quis dubietatis
locus , quæ ignorantiæ ratio elîè poteft , ubi
caci vident, claudi ambulant, leprofi mundantur,
refiurgunt mortui, pauperes Evangeliifintur / Sed
obftinatis animis & nolentibus intelligere, ut
benc agerent ; nec figna ipfa perfuaforia erant,
nec virtutes operariæ.
In tantum in eorum pedore Chrifti indu-
ruerat odium , ut & bona quæ negare non po-
terant, non virtute Dei, lèd præftigiis dæmo-
num fieri dicerent : opera Chrifti, Beelzebub
alcribebant ; & Spiritus làndi undionem, Dæ-
moniis. Et tamen Chriftus nefcire eo s quid
agant affirmât ; ideoque pro errore eorum &
cæcitate obnixe fupplicat Patri. Sed habebat hæc
ipfa poftulatio ordinem ; & neceflè erat , in
terra fterili & paluftri 8c purgamenta créante,
pro frugibus , ufque ad imum fidei fundamenta
infigi, 8c ex profundis Adytis primum fubmo-
veri lènfiis erroneos, ut firmam ftabilemqiie do-
mum fibi veritas aptaret 8c illuftraret, fideique
fundatum templum Ipes gloriæ pangeret. Nec
tamen licet tanti criminis molem Mcdiatoris
audoritas elimaret, obftinatio illius infidelitatis
ex lè excufàbilis erat ; nec habebat quid oppo
neret deftituta ratione mens, 8c animus ad vera
profpicienda caligans, cui redilfima Ipecies veritatis
( ad inftar remi qui in aqua demilfus,
curvi præfradique fimilitudinem reddit ) aliter
intelligebatur quam erat : 8c cum effet præ
oculis res iplà, nullaque interjedio impediret ;