poterit reparare? Et tarnen veniamus ad ipfius
naturae teftimonium. Occidere hominem non
femper criminofum eft, fed malitia non legibus
occidere criminofum eft. Non ergo fatflum me
in talibus, quia interdunr8c retfte fit, fed animus
male confulens damnat. Si ergo animus in
me, qui-criminofus effetftus eft & in quo origo
fuit vitii, corrigatur; cur tibi non videar pofle
innocens effici ,-qui prius fueram criminofus? Si
enim, ut fupra oftendimus, con flat quod non in
fa<fto, fed in voluntate fit crimen, ficut mala vo-
iuntas, audore malo daemone, peccato me &
a morti fecit obnoxium; ita a in bonum voluntas
mutata audore bono Deo, innocentiae me red-
dit 6c vitae. Similis caufa-8c in caeteris orimini-.
bus. Et hoc modo fides noftra non invenitur
naturalibus rationibus adverfari; dum remiffio
peccatorum non-geftis quae mutäri nonpoflunt,
led animo quem de malo in bonum verti pofle
certumeft, deputatur.
b 4, i . Sed 8c b ukimüs ifte fermo, qui refurre-
dionem carnis praenuntiat, fummam totius per-
fedionis fuccinda brevitate concludit; quam-
vis etiam de hoc non folum ä gentilibuS, fed
etiam ab haereticis fides impugnetur Ecclefiae.
Nam Valentinus refurredionem c-arnis ömni-
modo negat, 6c Manes, ficut fuperius oftendimus.
Sed 8c ifti, qui Efaiam Prophetam dicen-
ffui.26.rp. tern quidem : Refurgent mortui, & fufcitabuntur
qui in monumentis funt, audire noluerunt; nec
Danielem fapientiffimum omnium .prophetan-
Dan. 12.2. tern : Quia tunc refurgent qtd funt in terra pulvere;
hi quidem in vitam aternam, hi autem in oppro-'
brium & confufionem aternam; inde veiinEvan-
geliis quae recipere videntur, difcere debuerunt
ä Domino Salvatore noftro Saducaeos docente
Marc. r2. didum : Quod autem refurgant mortui, non Jegi-
z6‘ ftis-quomodo dicit Moyfes in rubo : Deus Abraham,
Deus Ifaac, & Deus Jacob ! Deus -autem
c non efl mortuorum, c fed viventium. In quo etiam
quae fit 6c quanta refurredionis gloria, in fu-
Matth. 22. perioribus memoravit, cum dixit : In refurre-
(Hone autem mortuorum neque nubent, neque nu-
bentur,fed erunt ficut angel; Dei. Refurredionis
ergo virtus angeiicum hominibus confert fta-
tum, ut qui de terra refurrexerint, non iterum
in terra cum pecudibus, fed in coelo cum anti
gelis vivant; quos tarnen ad hoc ratio d vitae pu-
rioris admiferit: illos jfcilicet, qui jam non car-
ni ferviunt, fed animae fuae carnem caftis pudi-
* In bonum voluntas] Bona voluntas mff. <Sc vet. edit.
h Ultimus] Sic niff. & vet. edit, ulterius Pamel. Paulo
poll legitur in cod. Sangerm. pronuntiat & genii bus. c Sed viventium] Ha;c defunt in Reg. & plui ibus edit, fed
vivorum cod. Sangerm.
d Vita: purioris] Sic vet. edit. Oxon. & cod. Sangerm.
aliiprioris. Ex eodem cod. paulo ante poTuimus refuirexerint, pro eo quod habetur in editis refurrexerunt.
■ e Confortiis inferre] Sic Pamel. ex vet. edit. Hieron. corv-
fortiis inferere duo mff. mifeeri Rcmb. Erafm. Morel.
f Non vivificabitar] Non vivificatur mff. vet. edit. Oxon.
& Morel. Paulo pofl exftimator legitur in cod. Sangerm.
Remb. Erafm. Habet idem cod. Sängern*. terrain putat.
citiæ frenis in obedientia fandi Spiritus fubju-
gaverunt, 6c omni earn vitiorum labe tenua-
tam, 6c ad fpiritalem gloriam fandificationis
virtute mutatam, angelorum quoque/ merue-
runt e confortiis inferre.. . . e
42. Sed infidèles réclamant 8c dicunt.: Quo-
modo poteft caro quae putrefada diflblvitur ,
aut in pulverem vertitur, maris etiam interdum
profundo forbetur, fludibufque difpergitur, re-
colligi rurfum 6c redintegrari in unum, 6c corpus
ex ea hominis repara ri? Ad quös primant
interim refpönfionem fèrmonibus Pauli faciar
mus, dicentes eis : Infipienstu, quodfemiuas {non
viviftcabitur nifi prius moriatur. Et quod feminas, or
non corpus quod futurum eft‘feminas, fed jiuduni
oranum tritici, aut aticiijus caterorum femimim.:.
Deus autem dat illi corpus prout vuJt. Quod er-:
go in feminibus quæ tu in terram jacis, per
annos fingulos fieri vides; hoc in tua carne,
quæ Dei lege feminatur in terra, futurum eflè
non credisî Cur, quæfo të, tàm anguftus 6c invalida
divinæ potentiæ æftimator es, ut difper-
fum uniufcujufque carnis pulverem in fuamra-
• tionem colligi 6c reparari.pofle non cenfeas; cum
videas quod etiam. mortale ingenium demerfas
in profundum teiræ metalloruin venas rimatur?^
8c artificis oculus aurum videt, in quo imperi-
tus terram putet ? Nec tantum quidem conce-,
dimus ei qui fecit hominem, quantum homo
qui ab ipfo iadus eft, affequi poteft? Et cum
auri effe propriam venam, 6c argenti aliara ,
æris quoque longe difparem, ferrique 6c plum-
bi diverfas in terra fpeeies terræ latere, mortale
deprehendat ingenium : divina virtus invenire
poflè ac difeernere non putabitur uniufcujufque
carnis proprium 2 cenfum, etiam fi videatur ef- ë
k difperftis ?
4.3. Sed adßlic tentemus animas , quæ défichait
in fide, naturalibus rationibus adjuvare-.
Si qu is diver fa fèmina in unum permifeeat, 8c.
hæc indifereta feminet vel paffim fpargat in terram;
nonne uniufcujufque feminis, quocunique
loci h fuerit ratio, competeiiti tempore fècun- b
dum naturæ fuæ fpeciem germen producit., &
culmum fuæ formæ fuique corporis reparat? Ita
ergo uniufcujufque carnis fubftantia quamvis varie
8c diverfe difperfa. fit, ratio tarnen ipfa quæ
ineft unicuiquc carni immortalis eft, quia im-
mortalis animæ caro eft. 1 Tempore quo femi- i
natis in terram corporibus primum verbum Dei
« Cenfinh] Ita hoc in loco & infra emendamus audhoritate
cod. Sangerm. editi fenfuin. Paulo poll pofaimus difperfus ex
vet. edit. Oxon. & Morel, editi dijperfam. h Fuerit ratio] Sic etiam idem cod. editi fueratfatio. ' Tempore quo ] Corruptus videtur hie locus-, quem partim
ex Pamelio & aliis nonnullis apud quod vox immortalis fcmel legitur, partim ex Morellio & veiulta editione a Pamelio
citata 'fic libenter cmendayerim : Ratio taiiien ipfa,
qua: ineft unicuique carni, quia immortalis anima: caro efl,
ex eo tempore, quo feminatis in terram corporibus veri JJei
voluntati arrifit, collegium i f c. Confirmât hanc legendi ra-
tionem vet. edit. Oxon. quæ habet ; yere D ei voluntas. ,
voluntate
. Cor. T p
.m jfalq.
voluntate cum arriferit, collegium de terra , 6c
'attra<5lum fubftantiæ fuæ cenfum reddit ac réparât
in ilia fpecie, quam mors aliquando diflbl-
verat. Et ita fit ut unicuique animæ non con1-
fufum, aut extraneum corpus, fed fuum quod
Iiabuérat reparëtur : ut confèquenter poflît pro
agonibus præfèntis vitæ cum anima fua caro vel
pudica coronari, vel impudica puniri. Et idco
fatis cauta 6c pro vida adje&ione fidem fymboli
Ecclefia noftra docet , quæ in eo quod à cæte-
ris traditur, carnis refurretftionem, uno addito
pronomine tradit hujus carnis refurre<5lionem.
Hr/jus fine dubio, quam is qui profitetiir, fig-
naculo crucis fronti impofito a contingit ; quo
feiat unufquifque fidelium, carnem fuamfi mun-
■ dam fervaverit à peccato , futuram vas effe honor
is, utile Domino ad omne opus bonum
paratum : fi vero contanvinata fuerit in pecca-
tis, futuram effe vas iræ ad interitum. Jam vero
de ipfà refurreélionfe gloria, 6c de promit-
•fionum magnitudine fi quis plenius feire defi-
derat, omnibus pene divinis voluminibus inve-
niet indîcari ; ex quibtis non commonitionis
tantummodo gratia, pauca in præfènti loco me-
morantés, finem injun&i'àte opufeuli faciemus.
Igitur Apoftolus Paulus qilod refîirgant mortui-,
talibus aflêrit argumentis, dicens : Quodfirefur-
reéUo mortuorûm non eft, ergb nec Chriftus refurre-
■ xit. Si autem Chnfius non refurrexit, inanis eft
pradicatio noftra, vacua eft é r fides noftra. Etpau-
io poft : Nunc autem Qiriftus refurrexit à mortuis)
primitia dorfnientium. Quonianï quidem per hominem
mors, & per hominem refunedio mortuorum.
Sicut enim in Adam omnes moriuntur, ita & in
Clrrifto omnes b vivificantur v unufquifque autem in
fuo ordme initium Chriftus -, deinde hi qui funt
Chrifh in -advenu ejus, deinde finis. Et in confè-
quentibus addit etiam hæc : Ëcce myfkrium vobis
dico : Omnes quidem refurgems J fed non omnes
immutabimur. Sive ut in aliis exemplaribus in-
venimus,ô/;wétf quidem dormiemi/s, omnes autent
von immutabimur ■, in momento -, in i&u oculi, in no-
viftîma tuba. Canet enim tuba, & mortui refurgent
incorrupt i, & nos immutabimur. Sed 6c ad Thef-
fàlonicenfes nihilominus feribens, dicit : Nold
autem vos ignorare, filtres, de dormientibus, ut
non contriftemini, feut & arten qui fpem non baient.
Nam f i credimus quia Jefus mortuus eft, &
refurrexit: ita & Deus eos qui dormierunt per Je-
film adducet tiinl iïlo. Hoc enim vobis dicimüs in
verbo Domini : quia nos qui vivimus, qui rcliâifi-
mus in adventu Domini non præveniemiis eos qui
dormierünt. Quoniam ipfe Dominus in juffu, in voce
Archangeli, in tuba Dei defeendet de coelo, &
mortui qui in Chrifto funt, refurgent primi : deinde
» Contingit] Contegit cod. Sangerm. Remb. oc Morel-.
contigit Erafm. Paulo ante in editi Oxon. mendofe profir*
tnr pro profitetur. ‘ Vivificantur] Sic mff. & vetuttæ editioncs,
Pamel.
ndicatione quafi /
■ ificabmm
•lia ] Prxdiçatione novella Saunos
qui vivimus, qui reliâi fumus, fimiil cum tllis
rapiemur in nubibus obviam Chrifto in aëra', év ita
■ femper cum Domino er i mus. r
44. Verum 11e exiftirnes hæc Pàuli ïôlîus
prædicatione quafi. novella fignari : audi quid c
etiam Ezechiel Propheta olim per Spiriturri
prælocutus fit : Ecce, inquit, ego aperiam fepùl- Ê^ecH. f f .
xràveftrà -, & ’edùdam vos de fepulcris veftris. Job Z1’
quoque myfticis redundans to tus eloquiis, aü-
di quam evidenter reflirreélionem prædicet mor-
tuorum : E ft, inquit, àrbori fites : fi enim abfeißa Jod r p f.
fuerit -, tterum puUulabit, & virgultum ejus num-
-quam déficit : quod f i fenuerit, in terra erit radix
ejus. Si autem in petra mortuus fuerit , truncus ejUs
ab odore aquee reflorebit, éV faciet fruticem quafi
novella. Vir vero f i mortuus fuerit, abiit : & mortals
f i ceciderit, ultra jam non erit! Non tibi videtur
in Iris cum quodam pudore arguere ho-1-
mines 8c dicere 1 Itane eft ftultum hominum
genus, ut eum videant exfcift'æ arboris truncurri
iterum pullulare de terra, 8c lignum emortuum
iterum vitam recipere; ipfi nec lignis fimile ali-
quid de femetipfis > nec arboribus opinentur l
Ut autem feias quod velut interrogantis modo
legendum fit d quod dixit : Mortalis autem aim d
ceciderit-, non refurget! de confequentibus probat,
fubjungit namque ftatim : Si autem mortuus fuerit
homo-, vivet. Et paulo poft dicit : Expedabo
ufquequo iterum fiam. Et iterum idem dicit :
Qui refufàtaturus eft efi/per terram pellem meam -, c
quæ heee -mine haurït» .
45. Hase quidem dhfta fïmt ad coiHprobâ-
tionem profeflîonis noftræ, qua confitemur in
fymboio hujus carnis refurretftionem. Quod
enim adjuntftum ëft, hujus> vide quam confb-
num fit omnibus Iris quæ de éxemplis divino-
rum voluminum f memorabamus. Quid enim f
aliud indicatur in ditflis Job, quæ fuperius ex-
pofuimus, cum dicit : Qui refiifcitabit pellem
meam qua hoc nunc hau rit ^ id eft, quæ ifta tor-1
menta perpetitur, nonne aperte hujus carnis
dicit refùrreéttonem futuram, hujus, inquam,
quæ tribulationum & tentationum cruciamenta
nunc fuftinet? Sed 6c Apoftolus cum dicit
Oportet enim corruptibile hoc induere iticorruptionem, y, Cor. ip.
& mortale hoc. induere inwiortaUtatèm : numquid s i-
non corpus fuum quodammodo contingentis,
6c digito palpantis eft vox? Hoc ergo quod
nunc corruptibile corpus eft, refürre<ftionis gratia
ineörruptibile erit, 8c hoc quod nunc mortale
eft, immortalitatß virtutibus induetur ; uf
ficut Chriftus refurgens à mortuis, jam non mori\ Rom. 6. p:
tur, neque mors ei ultra dominabitur : ita qui 6c
in Chrifto refurgunt, nec corruptionem fèn-
.tient ultra, nec mortem, non natura carnis abgerm.
& plureseäiti; fic etiam infra, eft radix ejus, ad oJo-
rem aqua: in mff. & edit, pluribus.
d Quod dixit] Quod ut dixit patient\ffimus Job edit. Ox. c Siqoer rerrö/n] D e terra Sangerm.
£ Memorabamus] Mcmorayinm Sangerm. &vet. Oxt
V g§
! f
If H f