S T I P K A N 1 B ALUZ.I I
ad fbirnam cefebrcmdi concilii, cùm res a<3 a non fit in conçilio, fed in coiloquio fami-
iieri. Çùm Chriftus à difcipidis fuis expetiiffet qui effent de illo fermones in populo, &
refponfum ab illis fuiffet nonnullosdicère iplhmeffe Joannem Baptjftam, alios verb Hie-
remiam, aut unum ex.prophetis, Petrus, unus pro omnibus loquens voce ccdcfiæ, ut ait
Gyprian'us, refpondit ilium effe filium Dei vivi. Nihil illic invenio quod indicet forçiam
celebrandi concilii tum datam eflè. Èx ea tamen refponfione fadta à fèlo Petro collegit il-
luftriflimus Cardinalis Baronius.Gbriftum expreffiffe tum typum celebrandi concilii, quia
cùm Chriftus interrogavit dilapides fuos quem illi ipfum effe crederent, Petrus primus
omnium dixit -ilium filium effe Dei vivi, & lie talem tulit fententiam ,& quid ab omnibus
credendum effet emdiit atque decrevit, ac fidei canonem perpétué manlurum conftituit,
ut -nihil opus effet con&Iere cæteros apoltolos ac rogare quænam effent iilorum de ea re
fententiæ ac opiniones, fàtis enim fuiffe Chrifto Petrum fuiffe locutum & quid de fide
fentiendum effet clavum fixiffe. Hæc diverticula & amfradtus, ut ait Quintilianus, fuf-'
fragia funt infirmitatis. Explicatio enim ilia longiùs arceffita eft, & paraphrafis Baronii
parüm -fitmitatis habet in verbis evangeliftæ. Illud unum bine colligi poteft, Petrum rectè
locutum effe, cæteros apollolos nihil propterea dixiflè & taciturnitate Ilia probaffe quæ
à Petro bene diâa erant. Sed non inde fequitur non potuiffe cæteros fententiam fuam
dicere, neque epilcopis eorum fuccclîoribus ademptam cfîc facuïtatem piomendifenliis
fuostn.càufa fidei. Itaque hinc falva eft auèloritas epifeoporum, cùm ex eo quôd folus
Petrus locutus lit, çæteri apoftoli tacuerint, colligi nonpoftit inutilcm futuram fuifîè fententiam
aeterorum apoftolorum & unicam Papte.fentcntiam fùfficere in ecclefia Dei &
illius unius fententiam prævalere debere adversùs concordent ac confentaneam aliorum
epifeoporum diversè feûtientium fententiam. Aliqqui inutilis effet celebratio concilio-
rum, fi folius Papæ aufloritasfufficeret pro finiendis controverfiis quæ oriuntur in ecclc-
fia D e i, Non ita fenferunt veteres, quiçonciliorum celebrationem putarunt effeneceffa-
riam adversùs hærefes emergen tes. Illud negari non poteft.
M a n s i s s e n t n o b i s c u m ] Hæc verba fua fecit Flavianus epifeopus Conf-
tantinopolitanus feribens ad fandlum Papam Leonem : Sunt quidam yefie fua oves ftgni-
ficantes, interns autem lupi rapaces■ ,,c_quos ex fiuâibus eorum debemus agnofeere. Ifii prima
J a n te videntur efiè de numero nofiro, Jed non f in i de pumero nojiro, S i enim de numéro
nofiro fiijfe n t, nobijeum manfiffent. . '
Ë n i t . e t e l a b o r am ü s ] Codex L am o n i idimittemur adlaborem, ,.
F or tu n a t o ] .Vide quæ nos de homme ifto notavimus ad eaput decimum libri
primi de.concordia lacerdotii & imperii,
P E R s E o ] Puto ilium fuiffe epifeopum alicubi in Italia.
S c e l e r a f e s t i n a n t ] Tacitus in libro primo hiftoriârum dicit feeleraim-
petu valefeere. Claudianüs lib. 2. in Rufinum : Neque enim pàtiuntur Java quietem cri-
mina. S an d h is Hieronymus in dialogo adversùs Luciferianos & Floras lib. 3 . cap. 1. Diu.
federation latent. Seneca Medea, magna non latent mala.
F A B I A N I E T D o N A T I ] Sic in calce epiftolæ 67. ad Stephanum Papam ait pag.
1 17. Servandus efi enim amecefibrum nofirommbeatorummariyrupiGmrnfiiifr Lucii honor
gloriofis. Sic apud Optatum lib. 1. feriptum ell Cæcilianum non recefliffe à cathedra
Petri vel Cypriani. Vide Rigaltii obfervationem ad hunc locum-,. .
P r i v a t o pro . h æ r e t i c o ] Editionesvulgatæpræferunty>nww/;Æreria>.Spi-
renfis .tamen, Veneta vetus, & Remboltus habent Probatio, Atque ego ita.feriptum repen
in novem codicibus antiquis, & ita fe reperiffein tribus etiam antiquis teftatur Pa-
melius. In Monafterienfi feriptum eft privatio probatio hæ re tico in Foffatenfi probatio
tantùm, fedfupra lineam feriptum eft vel privato. Sic etiam in recentiore Vidlorino. In
Gratianopolitano , privato probato hæretico. Atque ego puto earn effe finceram veram-
que ledtionem, quam probat etiam leélio recentioris codiçis Remigiani & Divionenlis,
in'quibus feriptum e flprivato comprobato laretico, Alterutram enim ledlionum illarum
arbitror retineri debere.. Nam paulo ante idem Privatus vocatuç vetus hircticus, hoc.eft
probatus vel comprobatus hæreticus. Et fie tollitur difficultas quam libi fecit Pamelius
exiftiinans delendum effe nomen Probatii, quod invenerat in tribus antiquis èxemplari-
Rus; quia, ut ille a it, fi adderetur hoc nomen , effent fex epifeopi damuati, quos tamen
quinque tantùm fuiffe confiât,
S û T u RN
O T Æ A R C Y P R I A N U M. 4 J7
- : S u t u r n i c e N S i®]rRetinui hand leélionem, quia vulgô reeepta eft, & nottdnm
mveni meliorem. Et tamen, præterquam quod nomen illud alibi non reperi, multùm va>
riant in hoc-loeo veteraexemplaria. O dte ex. illis quæ,ego vidi & editio Manutianæhabent
l l H P H I in editione-Anglicanalandatum Uturnicenfai aliud Vfgmthfis, duo Ja-
turgenfisj duo.<2a»ra)-afea»^&-,quOrum.'unum ellGorbeienfe, inquoAngli alunt feriptum
<Jfs\Qp.amrtficmfis. Erafmus admonet ih margine fe-legiffe alibi Qttmûrtficenfis, ut de codice
Giimbtronenli tefratur Pamelius;; Sicctiam edidenmt Grabbus & Surius in tomis concilio-
rum. Miror autèm adnotatumä Pamclio elfe Manutiummalùilfe Sutttnu^etfis^ cutncei tum
fit in editiorie, Manutiana legi Sutunurcenfs. Porto cum nulla alibi .reperiatur notitia epifeo*-
patüs Suturnicenfis, non abfurda fortaffis conjedlura effet, fi proSuturnieenfi reponeretur
Septimunicenlis.-.Vide nötasmoftras ad Gratianum pag--4^8- Audlor arinalnnmGypria-
hiçorumadannum 2 5 2i iilymivocat epifcopum Tuburbicenfem, fed abfque audloritate.
-, à A ©R IX-Elg a . p E R s f j A S i o NÈ j Q u a in visn on dubitem quin hæc ledlio fit oJ)tima>
monendum tarnen ritiftiinavi undecim libros veteres .præferre perfecuYwnei.Qyxo tt.am.
modo legi in uno A n g lican o teftatur editio in eo regno, fa d a . Eiùendabo autem y data
o c ç a f io n c , Viiftorem Vitenfem,, apud quem lib. 4 . in edidlo Hunerici feriptum- eft in
ultima editione fubperfecutione idènea,, cùm antea legpretur profecutione, N am certùm
eil.han c ultimàm ledlionem-elfe reponendam-.
-4 G O A P T A R u N T ] C o d e x fu i c il Michaelis comitarunt, & fuprà lin e am , td ejt co-
ntitemfecerunt, G ertè paulo antè legitür Jovinus ir Maximus comicesv, - : r
C u m m e n d a c i o r . ] S ic Hieronymus in epitaphio Marcellæ-, navetn plenam blafi
phemiorum Romano intulit.portai. - , • • n e
A d o i .TF.r i a ] In cod ice Fuxenfi additur fr V e rùm e g o n o lu i addere, quta ‘‘„g. «y
id in nu llo alio.exemplari repern — ,1. .
K £ G A B o î l e um I Ita editio vulgata , quam confirmant fex vetera-exémplana,
A lia tredecim habent én ego eûm negabo. In editione vulgata evangelii, feeundùin M at-
thæum & in libro Gratianopolitano legitur ir ego negabo eum. .Sic etiam infra iil libro
de lapfis pag, 188. . : - - !
C o n t r a s a c e r d o t e s ] C o d e x ^Fuxenûskçqdera ecclefiamdr facerdotes. Sed
hanc Icclioncm puto non èflê veram A ortam elfe ex. temeritate cujulilarnycteris libraril.
N e c v U L N t R A T O S j V id e G ron o v ium ca p . .14 .obiervationum in feriptoribus
ecdefiafticis. . ,
E t l a m e n t AT I o N TB u s ] Flæc videntur elfe ex gioffcmatc. Dicumis crtinr rec ic
fitiSfid ion ibus jüftis. Idem de lamentationibus dici poffe non puto. G ertè hæ duæ-votes
défunt in quindecim vetnftis exemplaribus noltris & in qua'tvior Anglicanisv E am en ta tio ,
u t ait C ic e ro in libro quarto Tufculanarum quæftionumv eftægritudocumejulatu. A lib i
epilheta mafia & lugubris adjunguntur lamentationi. Fortaflis igitür in h o c lo co ell tranf-
p o f itio , ita ut reponi debeat lametitationibus & fatisfaâionibus ju ftis, ut paulo pou: legitur
deprecatiojiibus & fatisfadionibus. x
E r u b u i t a n t e v e l t i m u i t ] Ita o d o libri veteres. Séd vo x einte non habetur
in antiquis editionibus, neque in tribus libris veteribus. Pamelius primam partem
hujus fententiæ ait intelligi debere de lapfis, aliam de libellaticis. Quintilianus lib. 9.
cap. 2. Validïiis bonos inhibet pudor quam metus.
Præcluditur ] H an c led io n em intulit Erafmus. Eam non reperi nifi in tribus antiquis
exemplaribus. In aliis 6c inantiquioribus editionibus feriptum eft clauditur weI cluditur.
P a x v e r a ] Infrà in libro de lapfis pag. 186. Non efl pax ilia., fled bellum» H ie ro nymus
in dialogo adversùs Luciferianos : Quod bellum fervavit pax fida non auf erat.
Idem in epiftola ad T h eop h ilum adversùs Joannem Hierofolyinitanum \Volumus i f
nos pacem, fledpacem in qua non flit bellum involutum. Item in epiftola ad Heiioc orum
de laude vitæ iblitariæ : Tranquillitas ifla tetnpeflas efl. Libellus precum Maicellim
Fauftini : Sub vocabulo pacts impietas tegitur. Sandlus L e o Papa in fermone fexto in
epiphania : Habet pax noflrapericulaßia. Cafliodorus lib. 5. cap. 39. Sic malapace quafl
ludo corruunt quanti vix potuijflent cadere flub necejjitate bellorum. Tacitus in v itaA g r ico æ,
Famam pact circumdedit, quee vel incuria vel tolerantia priorum baud jnmiis quani >e utn
ùmebatur. Idem lib. 1. hift. bellum ipfla etiam pace flavum. Sc lib, In pace fifpeda turns
bellum. T . Livius lib. 4.. Infelix bellum ignominiofee paci pmferebmt. A p u d D e -
. H h h h