
S ' i t P H A ü l B A t ü z i î
folam 1 H M H H i cxhibere. Inter epiftolas Adrian! Papæ IV , reperitur H
in qua Imperatoren* Fridericum arguit quod ad eum fenhens fuum nornen præpofue-
■ rit nomini Papæ-, I quo infoUnticz., ne dicam arrogqmm, notam mcums. H porro Ore-
ü l IV . epiftola extat apud Agobardum I & putabatur effe Agobardi donee vir illufi
Iriffimus Petrus de Marca oftendit illam effe Gregorii I fub cujus nomme édita a riobis
eft inter opéra Agobardi. Turn verb R. P. Labbeus illalrt ■ appendice tomi feptimi con-
ciliorum pofnit, & monuit extare .apud Agobardum. Et tarnen R. P. B b B B
ïomo quarto «ditionisfiiæ pag. iz7y.fuppreffo nomine-Agobardi monuitfe illam edere
■ ex bibliotheca Floriacenfi» ubi non extat. Vide notas ad epiftolam 4.1. pag.4.29.
■ S u P E R B A 1 Erafmus , très B noftri I & quatuor Anglican! præferunt fupervama.
în uno regio iegitur ad fmerbianu Ledtionem noftram habent cætera exemplaria
S i q u i s E R G ç J Verba funt ex epiftola Papa Stephani relata fuprà in epiftola ad
Pompeium pag. 13 8, , H 1
A d v o s ] Antea legebatur ad nos. Retinuimus ledionem feptem veterum exempla-
•rium Gonflât quippe ex initio iftiüs epiftolæ & ex commonitorio Vincentii Lirinenlis
■ epiftolam Stephani miffarn fuiffe ad Africam. Vide notas noftras ad Vmcentium pag,
W Ë Ê È Êm i n n o v e T u r ] Cæleftini Papæ epiftola ad epiftopos Galliarum : Definal
W M H B I vetuftatem. Tertullianus in libro de virginibus velandis: H a n fesnon tant
novitas quant veritas revincit. Optatus lib. 7, dixit novitatem quarere m vifieriius vetuflam.
N ON B A PT i z e n ï ] Çodex Lamonii addit ■ p a n im m .à . mox vementem bap-
tizariin tnanum pamtentiJ in ccckfia remit. Sunt multa hujufmodi exempta m codtce LainoniV de quibus differuimusfiiprà in notis ad epiftolam 73. pag. 502.
O m n i u m h æ r e t i c o r u m ] Extant apud Nicolaum Eymericnn directorio in-
quifitorum refponfiones Benediéli Papæ x n . turn Cardinalis adversùs errores fratncel-
iorum, in quibus ait Stephanum Papam determinaffe quèd nullus baptizatus per quoi-
cunque hæreticos veniens ad eedefiam catholicam rebaptizaretur s fanCtum autem Gv-
prianum cum multis epifeopis in Africa celebrantem concilium determmafle oppobtum,
videlicet quod baptizati à quibufeunque hoereticis, fi ad ecclefiam catholicam veniant,
finit baptizandi , & reprobaffe in hoc Stephanum Papam ,-ut patet in Cypriam epiftolis
ad Jubaiahum > ad Stephanum, & Pompeium I concilium autem Nicænum utramque
opinionem fandti Cypriani & Stephani Papæ eorrexiffe determinando quod baptizati ah
hæreticis non fervantibus formam ecclefiæ venientes ad ecclefiam baptizentur, ab alns
verb hæreticis baptizati non rebaptizentur. Flanc Benedidli folutionem elle faliam ait
Francifeus Pegna in commentariis ad Nicolaum, eamquc refeliit. Nefçio an recte. Ete-
U Cyprianus ait Papam Stephanum cenfuiffe hæreticorum baptifmata effe jufta & légitima,
Porro Benedidli refponfiones adversùs fratrieellos refert etiam Abrahamus Bzo-
Vius in fuis annalibüs , fed mutât verba direflorii. Nam ubi apud Nicolaum fcnptum eft
A d iftud refpondet Dominus Eenediaus^zomvts, ponit A d iß td refpondet F . Jacobus to t-
menus Cardinalis, quia ftiebat ita locutum fuiffe antequam effet Papa.
T i n c t i o N i s ] Codex Gratianopolitanus, tinûionis é? undionis.
P o n t i c u s ] Hanc vocem addidimus ex audoritate duodeeim exemplarium
noftrorum 6c fex Anglicanorum. Ea quæ illam non habent videntur effe decurtataab impends
librariis credentibus illam effe fiipervacaneam, quia ftatim fequitur Marcionem
emerfiffe è Ponto. Irenæus lib. i. cap. 21 . fcripfit Marcion-Pondais < Ponticum lupum
Vocat Rufinus lib. 5. cap. 13. poft Eufebium. Jjp$j dicere voluit fondus Cyprianus,
Marcionem, qui erat natione Ponticus, e regione ortum longinqua 6c barbara, viddicet
è Ponto Euxino, tandem emerfiffe è Ponto, ubi latebat, nondum veniffe Romam. Erai-
mus tarnen habet vocem Ponticus, fèd non ilibjunxit de Ponto. Tertullianus lib. 1. adversùs
Marcionem : Pontus qui dicitur Euxinus namra negatur, nomine illudiiur. Ennodius
lib. 12. epift. 1. E rfi te immemorem met Ponticafacit inhumanitas. Famoiùs locus exilio
Ovidii. D e temporè quo Marcion vixit vide Petavii animadverfiones ad hærefim 4.6.
apud Epiphanium.
C e r d o n , sub H y g i n o ] VideMaffueti differtationesad ïrenæum pag. 68.§; 15?.
N o n u s f u i t ] Idem teftaturfondus Irenæus lib. 1. cap. 28. aiens Cerdonem veniffe
Romam fub Hygino.
N o t i E a d C y p r i a n ü Aï. 507
P r o p h . ET e x t r a n e o s ] Codex fondi Amulphi extrarios. Sic etiam habebat Pag.
Veronenfis.
C ur ea d . m a je s t a s ] Lege cür non eadem rftajeflas. Iftud excidit. Error indué-
tus eft ä Rigaltio 6c continuatus in editione Anglicana.
F a c t u s e s t ] In editionibus Erafmi 6c Morellii, quaè magis placuerüntPamelió
quam Manutiana, legitur non eß. Verüm libri veteres non habent negationem ,
quae profedó videtur effe contraria fententiée fondi Cypriani.
S e r v a v i t ] Erafmus pofuitfalvavit. Quce ledio extat in duobus exemplaribus PaS‘
noftris, 6c in Camberonenfi, ut teftatur Pamelius. A t alia tredecim noftra habent fejya-
v it. Et tarnen ledio induda ab Erafmo prasvaluit hadenus in omnibus editionibus. Cas-
lius Calcagninus lib. 2. epift. 9. cenfët fcribendum effe fervatorem, non falvatorem.
F l a t u m ] Unus codex regius fpiraculum, ficut in Vulgata editione Genefèos.
I n s u f f l a v it ] Hie locus ex capite fècundo Genefèos defiimptus refertur fëcuri-
düm verfionem antiquam qua fondus Cyprianus utebatur, qua etiam ufum effe Avitum
Viennenfèm liquet ex fècunda ejus epiftola ad Gundobadum. Reprehendit autem Avitus
illosqui utebantur ea verfione qua nos hodieutimur. Et tarnen Tertullianus hunc locum
refert eo modo quo illi utebantur quos Avitus perftringit. In epiftola cujufdam Otberti
de obitu Hugonis de fando V id o re , quam R. P. Edmondus Martene edidit in tomo
quinto fuorum anecdotorum , fcriptum eft Hugonem fub id u mortis, Cum qusefiviffet
ab Otberto an aliquis prse’ter ipfum heic adeffet 6c an eo die celebraffet miffam, illo ref-
pondente neminem alium ibi effe 6c. fe eo die celebraffe, Hugonem inquam ei dixiffe:
Accede & infüfflaté infaciem meam in modimï crucis ut äccipiam fpiritum fanäuttt. Magna
fides Hugonis optantis infufflari in faciem füam, ut ft minus imitatione poffet acCipere
fpiritum fandum > certè proximè accederet, 6c ita fècurior iret ad Chriftum.
A n t e eg g l . m a t r e m ] Undecim libri veteres, habeat ante ecclefiam matrem.
Sed vox habeat deeft in tribus itidem antiquis 6c in editionibus antiquis. Supra epift. 10»
pag. 20. Ante Domini päcem mater prior fumat.
S t e p h a n i fr. ö b s t in a t io ] V incentius Lirinenfis cap. 2 1 . dixit tanto adä-
mante pertinäcice, Cafliodorus lib. 4. epift. ^. cruda öbfiinätiotie. Gonftitutio Gratiani Ä
Valentiniani in titulo codicis Theodofiani de hsereticis, cotifuetudo obftinationis pêrtinax\
Contra pertinacia virtutis apud Valerium Maximum lib. 3. Cap. 2. Pertinaciafri èrtim ali-
quando in bonam partem acceptam effe ä Baronio nos monuimus in notis ad Gapitula*
- ria pag. 1111.
S a c e r d o t i D e i ] Ita fex libri noftri 6c quinqüe Anglieatti. Antea legebatut*
facer do tis D ei ratio in die judicii pojjit afierentis preejumentis & in accepting refereiitis
blajphetnantiutn.
D i v iN z E MiLITIzE s ACR. ] Infra in libro de lapfis pag. 183. Chrifli faOramen^
turn temeritate prcecipiti folveretur. Sumpta ifta ex difeiplina militari« Vide Gode/chaicum
Stewechium ad Vegetium, ubi redè formam focramehti milituhi explicavit. Vide etiam
fondurtl Joannem Chryfoftomum in initio fecundas parsnefis äd Theodorum lapflim.
C a s t r o R. CzEl e s t iü m ] Antea legebatur facrorutit, nullo fenfu. Reftituimus
veram ledionem ex fide decern veterum exemplarium.
U b e r I ü s ] Hanc ledionem inveiiimus in fèx antiquis codicibus noftris 6c- in quin-
que Anglicanis. Antea feriptum erat liberihs. Sic in cälce iftius epiftol* pag. 1 4 1. vitio
librarii pofitum erat in uno codice regio eadem liberiate pro ubertate. In Burgundico
reperi in libro de habitu virginum pag. ijj.fa cu lta tum Ubertate locupktes pro ubertate>
Et in libro de oratione dominica pag. 207. in codice Pithceano 6c in Thuano boniia-
tis libertas pro ubertas. In hac ipfo epiftola 74. ad Pompeium in codice Lamonii paulo
póft aqua collegia eadem libertate repreefentatur. Pro quo ali’i codices 6c editiones rede
habent ubertate. In libro de laude martyrii in editione Morellii legitur uberius atquepro-
petifius. Pro quo quidam libfi veteres habent liberiiis.
G r iNIb ü s ] Quamvis haec iediononreperiatur nifiinquinqueexemplaribus,noft
dubito tarnen quin prseferenda fit ei quee jamdudum invaluerat. Non video enim quid
fignificent hcec verba, ferpentinis criminibus pullulantes. Agnovit Rigaltius hoc eile verum.
In erratis enim monuit reponendum effe crinibtts. Horatius fib. 3. ode 3. tntortts
eapillis Eitmcnidum recreäniur angues. Idem epodon 5 • Canidia btevibus implieata yiperis
V u u u ij