
cclix D E D U P L I C I
una paffio Domini & fervorum. IcI ne quis exi-
ftimet parum religiofe diftum, beatus Paulus
nobis patroeinatuf; ita fcribens ad Coloflenfes:
-Colof. 1 , 24. Q ul nunc gaudeo in paffionibus, p ro vcfbis, & a d -
impleo co. q u a definit pajfionum C hrifti in came men
pro corpore ejus-, q u o d e jl Ecclefia. Quis enim ne-
fd t, fratres, quam uhcrem proventum efFudit
Ecclefne feges, Apoftolorum ac cjEterorum martyrum
fanguine irrigata? Quo plus Enguiniseffu-
fumeft, hocmagis effloruit m'uititudo fidelium:
hoc iatius fparfit fuas propagines ilia beata vitis
ä Chrifto ftirpe furgens, 8c occupans orbem uni-
verfiun, qüacumque patet ab Oriente ad Occi-
dentem, ab Aqiiiloile ufque ad Auftrum.
- io , Ecce, fratresdiledtiflimi, aDomini re-
demtoris temporibus anni fluxerunt plus minus
ducenti quadraginta; jamque hujus vitis palmi-
tes pene Iatius fe fparierunt quam Romanum Imperium,
efferas etiam nationes mufto fpiritus ine-
briantes, 8c quos nulla ferri vis dornare potuit,
emollit fanguis illius agni candidi. Qui naturae
cäufas fcrutantur, narrant adamantem nulls cha-
lybis duritiei cedentem, hircino fanguine mace-
ratum, i<5lu malleorum diffilire: nullus autein
adartias corde faxeo peccatorum durior. Hoc igi-
tur cor ferreum, cor Exeum, cor plufquam ada-
mantinum, emollit fanguis Chrifti, 8c hujus
martyrum, qui fupplerunt quod illius paffioni-
büs deefat. Hoc argunlento fummus ille paftor,
i. Petr. Sc ut Petrus ait, Princeps paftorum teftificatus
Joan to eft fe efle paftorem bonum, quia animam fuam
pofuit pro ovibus, nobis exemplum prsbcns,
ut qui pro noftra qualicumque portione vices illius
gerimus, parati fimus 8c ipfi pro grege Do-
minico languinem fundere, nifi malumus videri
nierceliarii quam paflorcs. Domini verbis con-
gruunt verba clifcipuli. Cum enim dixiflet fe
gaudere in paffionibus, quibus confummaretpaf-
Jiones Chrifti, perpeliens 8c ipfe pro corpore
Chrifti, quod eft Ecclefia, qualia paffus erat
Dominus; cauEm adjecit cur ea libenter paterc-
Colotf. 1.25. tur. Cujus, inquit, faäus fum minifler fecundum
dijpenfatio/iem Dei, qua data ejl mihi in vobis, ut
impleam verbum Dei. Et alio quodam in loco fcri-
bit fe repleviffe Evangelium. Sicutergomortibus
martyrum confummantur pafliones Chrifti, ita
Enguine paftorum confirmantur prolniffa Chrifti.
Nullum enim inftrumentum indubitabilius,
quam quod tot martyrum fanguine fignatum eft.
Hoc nimirum eft implere verbum Dei, hoc eft
replere Evangelium.
i i . Sed interim graviffimus dolor oboritur
M A R T Y R I Ô. cclx
cium, ipfi ventri fuo, quæftui 8c ambitioni fer-
vientes, adeoque non implent verbum Dei, ut
illud cauponentur potius 8c impiis dogmatibus
adultèrent ; nec cogitant quod ille paftorum Princeps
animo meo, diledli, dum mecum reputo, cum
adhuc recens ille Chrifti fanguis fervere debeat
in cordibus ftdeliuni, tam multoS efle in quibus
rcfrixit caritas : atque hoc gravius difcrucior,
quod tales non paucos paftores habeat Ecclefia,
qui non folum non opponunt corpora fua ad-
verfus luporum incurfus, verumetiam ipfi lupos
•' a'gunt, dum madlant ac perdunt animas fimpli-
feveriffimo judicio repofcet fmgulas Oves,
pro quibus redimendis fanguinem fuum fuderat ,
de manibus eorum. Sed illos fuum manet fup-
plicium: nec melius eft ut omiflis querelis-, nos
invicem ad officium quod Chrifto debemus ex-
hortemur.
i 2. Triplex à Chrifto teftimoriium accepi-
mus, triplex ill! teftimonium reddamus oportet.
Rudimenta fideliter tradamus baptizandis, pei-
fe8liöra baptizatis. Confirmemüs illos fru<5libus
fpiritus adcoeleftem vitani provocantes, 8c fi res
poftulet, libenter etiam vitam commiflb nobis
gregi impendamus, noftraque morte viciflim
Deum clarificemus. Et ne cui videatur minim
mortehominum glorificari Deum; audi bcatum
Joannem in Evangelio dePctro, cui Dominus
prædixerat fore, ut ubi fenuiflet, ab alio cirtge-
retur 8c duceretur quo nollet, ita loquentcm :
Signrficans qua morte effet ghrificatimü Deum. Joan.2
Quotquotigitur ab orbe condito propter Deum,
propter juftitiamacpietatemmortui flint, morte
fua glorificaveruntDeum. Nani eleemofynas.je-
junià, precationes, aliaque pietatis exercitamenta
fimulant etiam hypocritæ: mortem nemo fufce-
pit alacriter, nifi qui certo perfiiafum haberet,
nihil adverfi poflè accidere iis qui perfiftunt in
caritate Dei.
13. Neque tarnen ftàlim martyr eft, qui oc-
ciditur, occiduntur 8c ficarii 8c piratæ : non fup-
plicium facit martyrem, fed caufà. Qiiod fi qui
Itguntur fibi fortiter confciviflè necem ; aut in-
firmitaserat morte cfliærens dolorum finem, aut
ambitio, aut dementia. Nec hoc eft, teftimonium
præbere Deo, id facere quod 8c Deo dif-
piicet, 8c gentium earn legibus prohibetur. Plu-
rimum intereft inter barbaricanl immanitatem,
8c martyrum modeftiffimam conftantiam in fe
imbecillem, in Chrifto fortem. Sunt qui certis
artibus corpus ftupefaciunt, ne fentiant crucia-
tus : hoc modo fe quidem malefici muniunt ad-
verfus carnificum inanits. Sunt 8c affeélus impotentes
, qui fenfum adimunt animo, ita ut vel
mortem impavidi perferant. Sed placidum illud
ac manfuetum, illud humiliter fublime 8c fubli-
miter humile non videmus nifi in Chrifti mar-
tyribus. Non obtuentur trucibus oculis carnift-
ccm, non minitantur tyranno : magis dolent de
illorum cæcitate, quam de fuis afïïiélionibus.
Scilicet clamat 8c in illis Chriftus : Pater ignofce Luc.2
iilis, quia nefciunt quid faciunt. Non aliud fpe-
<5lant quam in ccelum, ubifpcm omnem habent
repofitam. Sic ipfè Dominus veiut agnus fine
voce ad maélationem du<ftus eft : 8c fi quam edi-
dit vôcem,ea magis déclara vit animum mitem
àc placidum, quam ullum potuiflêt filentium.
Quam blanda oratione compeilat Judam prodi-
toreml
P ltilip .i.:
Matth.
létorem
l Quam placide refpondit cæfus alapa ?
Quam nihil ferocius loquitur Annæ 8c Caiphæî
Quam tranquille refpondit Pilato! Denique cum
Pharifiei veluti viélores moverent capita fua,
amariflimis conviciisin ilium debacchantes; ille
mitiflimus clamat : Pater ignofce illis, quia nefciunt
quid faciunt.
14. Non igitur mori, per fe teftimonium eft;
fèd fie mori, eft teftimonium præbere Deo. Stephanus
juvenis inter homicidas, agnus inter lupos,
ftabat plaeido angelicoque vultu 8c ad Do-
mini exempium orat pro lapidantibus, nec alibi
habet oculos quam in ccelum. Illic videre meruit
, cujus præfidio fùperior erat perfêquenti-
bus. Qui vero timet Deum, non metuit hominum
fævitias. Qui ex animo diligit vitam coele-
ftem, facile vilem habet animam; atque illi, cum
1. beatoPaulo, Vivere Chrijlusefl, mori lucrum. An-
non ingens lucrum eft, hanc 8c brevem 8c in-
numeris malis containinatam vitam cum fempi-
terna felicitate commutare! Hic Dominus quem-
admodum 8c in cæteris omnibus fefè formam
nobis exhibuit. Quum enim inftaret extremus
aélus martyrii, quem aiunt in fabulis oportere
elfe optimum, fèceflit, abjecit fefè in terram, prolixe
atque etiam frequenter, acEnguineo fudore
madefeens, noftræ naturæ in fe expreflit imbe-
cillitatem, ante teftatus animi tædium ac trifti-
tiam ufque ad mortem, ne nos in defperatio-
nem caderemus, fi cum omnia mortem præfèn-
tem intentant, horrorem naturæ fenferimus. Ni-
fi enim adeflèt fènfus dolorum , nihil haberet
admirabile martyrium : fèd fuperare dolorem, corona
dignum eft. Horrere mortem, naturæ eft :
vineere naturam animi fortitudine, gratiæ eft.
Omnia poteft Paulus, fed in eo qui ipfum corroborât.
Sed quibus præfidiis vincitur naturæ
infirmitas? Si nos totos humi profternamus, hoc
eft, fi nihil omnino tribuamus viribus noftris;
fi vigilemus 8c oremus inftanter ; fl noftram vo-
luntatem divinæ voluntati fubmittamus, dica-
mufque ilia ex animo, ex toto corde : Tranfcat
hic calix fi fieri poteft, fed fiat non ficut ego volo,
fed ficut tu vis.
1 5. Novi ego ac flevi quofdam magna animi
fortitudine præditos; qui jamcoronæ proxi-
mi defecerunt, 8c quem diu profefli fuerant,
abnegarunt. Quid fuit in caufà ? Dimoverant
oculos fiios ab eo qui folus robur dat infirmis :
intermifèrant orationem, ac coeperant ad huma-
na præfidia relpicere. Contemplabantur fuæ naturæ
vincula, confiderabant aculeos, ungulas,
candentes laminas, ferrum 8c ignem, reliquum-
que carnificinæ apparatum, etiam afpeèlu hor-
î'endum, 8c cruciatuum atrocitatem cum fuis viribus
conferebant, 8c ideo viétoriam amifèrunt
è manibus. Ubi quis ita cogitât : hoc pofllmt; illud
perpeti non pofliim; numquam féliciter per-
aget martyrium. Sed qui fè totum tradit divinæ
voluntati, non alio fpeèlans quam ad illius opem;
is demum firmus eft: 8c inviflus. Hocautem fieri
non poteft, nili adfit vera äc vivida fides, nihil
hiefitans, nihil difquirens: ne cogitaveris quanta
fittyranni fevitia, quanta hominis imbecillitas,
fed quantai fit Domini virtus, qui certat ac vin-
cit in membris fuis.
1 6. Ergo ut ä digreflione refle<5lamus ad id
quod erat conftitutiim : quemadmodum Domini
mors potentior erat quam vita, ita voiuit martyrum
fuorum mortem efle potentem. Quid
enim infirmius quam vinciri, damnari, caedi,
cruciari, occidi, 8c ad carnificis arbitrium prse-
bere corpus? Hase fpecies interdum mifcricor-
diam movet etiam fieviffimis tyrannis. Verum
ubi jam monumenta martyrum, pelluntur mor-
bi, rugiunt da?mones, terrentur monarchas, co-
rufeant miracula, concidunt idola : tumapparet
quam fit efficax ac potens martyrum fanguis.
Prafentia infirma, epiftolagraves, audivit beatif- z.Cor.io.
fimus gentium doeftor; hoc 8c ad martyres rede 10.
aceommodabitur; vita infirma 8c contemta,mors
gravis ac potens. Jam non eft par omnium martyrum
in tormentis alacritas , quemadmodum
nec omnes eodem genere mortis defunguntur.
Tres illi beati pueri in mediis flammis invenere
refrigerium, & fepti innocuo elemento, veiut
in conclavi canebant hymnum Domino. Daniel
item citra noxam, leonum fodalitio eft uflis.
Beatus Andreas, ut habet humana quidem hifto-
ria, fed flitis probate fidei, gaudens fibique gra-
tulans ibat ad crucem. Alii diutius ac variis cru-
ciatibus fubinde moriuntur, nec tarnen morte
datur finire dolorem. Eft igitur 8c illud veri mar-
tyris, hoc quoque totum arbitrio Dei commit-
tere. Novit ille quid expediat nobis, 8c quid ad
ipflus gloriam maxime conducibile fit. Tantum
illud aflidue cogitandumeft : Sivevivimus five mo- Rom.14.8.
rirnur, Domini fumus. Nec fibi quifquam difpli-
ceat, fi corpore pariter 8c animo fentiat gravern
ac diutinam moleftiam : tantum fidat ei cui certat.
Is non patietur quemquam tentari fiupra id quod ,. Cor. 10.
poteft, fed fiaciet etiam cum tentatione proventum. rj*
Quofclam eledos interdum patitur in tormentis
deficere, ut agnofeant imbecillitatem fuam, atque
eofdem poft fortiflimos reddit in certamine.
Hac difpenfatione Petrus ter abnegavit Dominum,
ut edoeftusquam nihil pofletfuis viribus,
confirmaret fratres fuos. Quomodo autem con-
firmaret? Üt fibi diffifi, fiduciam omnem col-
locarent in Domino.
1 y. Sed jamtempus eft, ut de altero martyrii
genere difleratuus caritati tuae, de quo etiam
accuratius eft difputandum, quod occultum fit
8c omnium temporum commune; neque enim
femper feviunt Nerones, Diocletiani, Decii, ac
Maximini: numquam tarnen ceflat diabolus exer-
cere Chrifti militiam profeffos. Et fortafliserunt
pofthac donante Chrifto tempora, quibus nulte
tyrannorum perfecutiones affligent Ecclefiam:
numquam tarnen defutura funt certamina, numl
$
fl I
h in
i -
¥ «
1