, z , S t e p h a n i B a l u z i i
Urbc pag. 26. Apud lànélum Augullinum innovacditioncfcrmones48.& 174; notimtur
llabiti in bafilica Celtrinæ.
Palmas a domi n o] Sic vcteres cditioncs & quidam libri vetcrcs. Atquc ego
letflionem iilam puto elle mcliorcm ca quæ præfcrt pahnas Domini, quamvis ilia plurium
vctcmm codicum audloritatc nitatur. Codex Turonen(is habet palmas a Deo.
E gnati us] ha codex Thuanus& aliquot alii. At in aliis vocatur Ignatius. Utraque
leedio bona eft. Pamelius leribere maluit Ignatius. Scd alia mens fuit Latinio, qui ait cos
qui meliorum codicum idem fcquuti «ant, Sc pofticrunt Egnatius, rcdlc fcciffe. Vide
Cotelcrium In cpiftolam Ignatii martyris ad Ephefios.
E t d ie s] Hæc dcftint in codicc 801. bibliothecae Colbcrtinæ. Et puto poll« omilti
ablquc iillo incommodo.
G en ero sum] Ego non dubito quin hæc leclio ficoptima. Moneo tamcnglorto-
fum legi in quatuor antiquis codicibus.
F iS . C e l s itATE] Idem codex Colbdttinus, cclfirudmc.
A ij r e L 10] De cujus ordinatiorte adtum eft in cpiftola ftipcriorc.
P ro f ic i ] Rctintii hanc ledlionem, quamvis antiquiorcs editiones Sc fex antiqua
exemplaria proférant proficifci, quia ifta rtititur audloritatc plurium vetcrum libromm &
editionum. InVeni Cnim illam in feptem codicibus antiquis. Neutra autem bona ell. C oil
jic-i poffet legendum ettepraftci. Sed hæc conftrudlio non effet Latina. Melius fcribcrctur
promoveri. Verum ômnes libri vCtcrcS Sc omnes cditioncs repugnant.
F raternitati s secta] ha codex Pithceanus. Editiones vulgatse, quibus con*
fentiunt alii libri vcteres, habent fraternisas fedata. Verum noftram ledlionem effe melio-
rem finis confiât, præfenim cum liimpta fit ex codicc veteri antiquitus emendato in urbe
Roito aquodam Juftino, ut adnotatum eft in calce cpillolæ in codice Pithoeano.
D i v i s i on es meNsuRnas] Multunt variant libri vcteres in hoc loco. Quidam
cnim ptæferunt diviftonis menfuras, alii divijiones inenftruds, divijiones menfuras, divijiones
tnenfuria, divijiones menfura. Hadrianus Saravia maluit menftntas.
Ê P I S T O L A X X X V .
• \ T U M ID I C U S P R E S B Y T E R ] Retinui ledlionem vulgatam.Voxpnftyter
•'S- y * in duobus antiquis codicibus. Adlcribit ilium Cyprianus numéro prelbyterorum
Carthaginenfium. Quod lane efficcre nemo poffc videtur nifi epilcopus. Quare mi-
rum videri potellquod ait Caffiatius collât. 4. cap. 1. Danielem diaconum Paphnutii pre-
fhyteri promotum ab eo fuiffe ad honorem prclbyterii, nulla epilcopi mentione. Verum
fatis commode ad hunc locum commentatin' Aiardus Gazæus, non niille Danielem promotum
a Paphnutio, fed miffum ad epilcopum ut ab eo promoveretur. Exempla fequen-
tium temporum allata a Gazæo fuefunt. .
p P resb y t e r o R.] Alia editiones & tria exemplaria veterahabent prejbytem Cartha-
? gmenjis. Quæ ledlio bona quoque eft. Sed ea quant ego pofui, quant ittveni in pluribus
antiquis codicibus, mihi videtur effe melior.
M a r t y r . numerum] In codice ThuanoSc in Fuxenfi feriptum efi:warryrem cx-
rum. Sed hæc ledlio non eft bona. Gratianopolitanus habet bonos martyres & veros lapidi-
bus & flammés necatos ante Je mißt.
G oncremâtam] Codex Lamonii, mtmino crematam.
A comi t i bus] Tria exemplaria vetera prseferunt ex comitibus quod idem eil. Ait
cnim Cyprianus Numidicum remanfiffe leü fuperftitem fuiffe comitibus feu fociis marty-
rü fui, eö modo quo Dominus epifeopus Antiochenus remanfit ab orthodoxorum depo-
fttione, uti diximus in praefatiohê noftra ad concilium Chalcedonenlé cap, 3 y. Vide rur-
(ùm quæ notamus ad libmm de Oratione domiiiiCa.
Pr e s b y t e r , n o s t r ] Hane ledlionem reperi in odlo codicibus antiquis & in
editionibus quæ antéCefferunt Pâmelianam. Pamelius maluitprefiyteni noftri. Prcfibyterium
lapfum non eft, fed prelbyteri quidam. Ledlio itaque noftra melior dl.
N ( | T E a d C Y I* R I A N u m. 42 y
C um D eus permiseri t] In quibuldam vetuftis excmplaribus Sc editionibus
legitur cum tempuspenniferit.
Keg ION i s ] Antea legebatur religionis■ Elanc emendationem , qua; clloptima,
inveni in duobus libris antiquis. Notum eft autem urbes luide divilas in regiones. Am-
jilior autem locus regionis redlè dicitur, non verö religionis. Apud Ladlantium lib. 2.
eap. 18. non in una potiits fed in fumma religione qinxrendus cjl. Pro quo quidam libri
vctcrcs habciit regione. Item lib. 4. eap. 27. per diverfa regionum. Pro quo codex Bono-
nienfis a Thomaiio laudatus prxfert religwmm. Ledtio tarnen qua: habet religionis poteft
habere bontint lenfum.
E P I . S T O L A X X X V I .
H jg C epiftola eft ejufdem argumenti cum quinta, quam confute. P“S' m
O s t e n d e r e ] per vifionent, in fomno. Modus loquendi frequenter ufurpa-
tus a Cypriano.
A l t e r i u s . - . C R E S C E R e ] Hiec delunt in antiquis editionibus. Hunc ergo hia-
lum liipplcvit editio Manutii, am latius quam illic ubi me Domnins ejfe decrepit. Morel-
lius autem f ic , ubi me Deus & credere voluit & crefcere. Putavit autem Pamelius illos
ila liippleviffe ex ingenio. Fruftra. Ea cnim qua; Morellius poliiit extant in uno codiee
Vaticano Sc in tribus aliis antiquis a me vifis, nifi quod in uUo eorum, in Fuxenfi nimi-
riim, feriptum eftJecedere pro credere.
C r e s c e r e ] Cieleftinus Papa ad epifeopos per Viennenfem St Narbonenlem pro-
vincias conftitutos: Non tnirum f i contra ecclefiajlicum morem fachmt quiin ecclejia non cre-
yerunt. Affentior autem illuftrilfimo epifeopo Oxonicnfi exiftimanti Carthaginem intelligt
in hoc loco, ubi Cyprianus primo credidit in Chriltum, ubi baptizatus eft, ubi crevit,
fadlus illic epilcopus.
D e q u a n t i t a t e m e a ] Vide notas adpoftremam partem epiftolalextse pag. 39J.
L a b o r a n t e s ] pauperes, indigentes, quos. Conflantipus Imperator in 1. 3. & 6.
Codicis T hcod o f D e epifropis & clericis ait ccclefiarum divitiis luftentari debere. Auguf-
tinus in lermone decimo de verbis Domini laborantes dixit pro indigentibus, itemque
Graicus epifeopus Maflilienfis ad Ruricium Lemovicenfem feribens. Symmachus lib.
4. epift. 18. lnterea laborantium murmur eft. Vide fupra pag. 391.
E P I S T O L A X X X V I I .
?N veteri codice fanai Lamberti Lxtienfis ita feriptum eft in titulo iftius epiftolx: Cy- Peg.
prianus ad cletum quod non p ofet temere Carthaginem venire, ut his confejforibus qui in
carcere Jimt conflituti humanitas omnispreebeatur. In Compcndienfi verb : Incipit adclcrum
eo quod non pojfet temere Carthaginem venire propter corpora qua in Canhagnie reddiderunt.
Ifta ponebantur pro captu Sc ingenio veterum librariorum.
D ies e o r um] Tertullianus in libro de corona : Oblationespro defundis, pro na-
taluiis annua die factious. Idem in libro de exhortatione caftitatis mentionem facit obla-
tionum quae fiebant pro defundlis St eorum Ipiritu. Vide leholia viri dodlilfimi Jacobi
Billii adqrationem Gregorii Nazianzeni in laudem Ctefarii fratris & Euchologium Goa-
lis pag. 143.
P e r s e v e r a v e r u n t ] Quidam libri veteres, & ii quidem optimi, habent per-
yenerunt.
■ T e r t u l l u s ] Quia landlus Cyprianus illic ait Tertullumfibi fignifieaffe diesqui-
■ bus martyres ad immortalitatem gloriofie mortis exitu tranfierant, exiftimarunt Anglt
Tertullum artem notariam didiciffe fub Cypriano rhetore, quern conftare latis putant
earn artem feiffe, Sc notis ulum effe ad adta martyrum excipienda. Verum non agitur in
hoc loco de adtis martyrum excipiendis, ubi none poterant effe neceffarix, fed tantum
. Z z z •