Et in libro de opere & eleemofynis pag. 24.6. In pace vincentibus coronam dandidam pro
eperibus d a ta , in perfecutione purpureqm pro paffione geminabil. In libra de .exhortatione
martyrii ad Fortunatum pag. 274.. In perfecutione militia,, in pace confcientia coronabitur..
Hieronymus in epiftola ad Furiam de viduitate fervanda & in epiftola ad Heliodorum de
laude vitte.folitariae : Eirginutti lilia & martymm rofas. Idem.in .vita Malchi monachi.
Habet .& fervatapudicitia martymm fuum. Sandlus Ambrofius in epiftola ad Simplicia-
num : Sunt nobis quadam & in pace pralia & iti. hello p a x . .
O n o y o s ] H kc defunt in libro Carnotenfi.
E P I S T O L A IX.
S C R I P T I O iftius epiftola;, cujufmodi iftic ponitur, defcripta eft ex codice;
noftro Eolfatenfi, ex vetere Vidlorino > ex Michaelino , & ex editione Spirenfi, turn
etiam ex vetere Veneta. Peflimum iilius fummarium pofuerunt Angli in margine.
P a t ie n t ia m t e n u i ] Arcadius&Honorius Imperatores 1. 14. Cod.Theodof.
de delertoribus, ut in his patientiam tenemus.
A l i c u i d e p r e s b y t e r i s ] Angli putant heic agi de quinque presbyteris fedi-
tiofis; de quibus videndae notte noftrse ad epiftolam 38.
A n t e c e s s o r , n o s t r i s ] Infra epift. 70. ad epifcopos Numidas : Sententiam
noflram non novam promimus, fe d jam pridem ab anteceffbrilus noflrisJlatutam. Non agi-
tur iftic de epifcopis Carthaginenfibus antecefloribus Cypriani, fed in univerfum de
epifcopis qui ecclefiam Africanam gubernaverunt ante Cyprianum , de feptuaginta ni-
mirum epifcopis quos interfuilfe concilio habito fub Agrippino docet landtus Augufti-
nus in libro de unico baptilmo contra Petilianum & lib. 3. de baptilmo contra Dona-
tiftas cap. 12.
P r o s t r a t a s a l u t e ] Ita omnia fereveteraexemplaria & editiones omnes
ante Manutianam, in qua fcriptUm eft contra fratrum noflrorum falutem. Sed hanc lec-
tionem ego non reperi nift in duobus antiquis, Reinhartus maluit veterem ledlionem..
Earn porro adjuvant haec verba in epiftola 1 1. pag. 21. perfecutionis infefiatione proflrati,
& epiftola 37. pag. 50. perfecutionis tempeflate projlrati. Optatus Milevitanus lib. 1. Per--
fecutio nonnullos funeflam proflravit in mortem. Lambinus putat apud'tpiceronem in Ca-
tif inaria fecunda legi debere : Jacet ille nunc proflratufque ejl. Et mox ait: Plus enim ejl
projlratum effe quam jacere. Quae fcntentia Lambini convenit cum his verbis Cypriani ex
epiftola 4.0. pag. 54- Nemo jacentes projlernat & deprimat.
S ed r e u s e s t ] Pro his in vetuftiore libro Remigiano fcriptum eft, neque hiene-
qae in venturo. quod lumptum eft ex capite 12. evangelii fecundum Matthseum. Hiero-
nimus in epiftola ad Marcellam de blafphemia in fpiritum fandlum ; Probet itaque No^
vatianus aliquem de his qui facr 'tficare compulfi funt ante tribunal judicts refpondiffe omnia
qua in evangelio fcripta funt non ct filio D ei Jed a Beel^ebudprincipe damOniorum effe pro--,
fe d a , & tunc poterit approbate irremiffibilem in fpiritum fandum effe blafphemiam.
M i s e r o s ] Codex Fuxenfis, innocentes.• Id quoddidlurus Jum nonpertinetad ex-.
plicationem loci iftius Cyprianici. Dicam tamen propter hanc vocem, qua ftgnifican-
tur etiam miferi apud Ammianum Marcellinum. Scribit ille in libro 28. Valentinianum,
hominem propalam ferocem, inter imperandi exordium duos homines: minime malos, :
Dioclem videlicet ex Comitelargitionum Illyrici, & Diodorum exagente in rebus, juF
liffe Occidi. Quorum memoriam, ihquit Marcellinus, apud Mediolanum colentes nunc qtto-
que chrifliani, locum ubi fepulti funt ad innocentes appellant. Et mox eos ut martyres ait
eultos fuifle a chriftianis;
A g en t e s poenitentiam ] Multum variant in hoc loco vetera exemplaria. Ego
amplexus ftim ledlionem qute mihi vila eft melior. Illud interim admoneo, pro eo quod
iftic leriptum eft mifericordi veteres editiones ante Manutianam prteferre admifcricordiam:
Quam ledlionem reperi etiam in codice Foflatenfi, in Compendienfi vetere, & in re-
centiore Remigiano. Vetus Vidlorinus habet utramque ledlionem. Etenim cum in illo
leriptum primo fuilfet mifericordi, additum eft liipra lincam vel ad mifcricordiam.
O ffertur
O f f e r t u r n o m e n e o r .] Hanc ledlionem, quse eft vulgata, habent quinque Peg. >9.
libri veteres. In duobus aliis legitur offeruntur nomina eorum, in Fuxenftpro nomine eorum.
Alii quatuor & editio Manutii, offertur nomine eorum. Infignis eft locus Tertulliani in libro
de monogamia, ubi agens de muliere jundta viro, quern repudiare non poteft, a it:
Enimvero & pro anima ejus orat, & refrigerium interim adpoflulat e i, & in prima reftir-
redione confirtium, & offen annuis diebus dormitionis ejus. Vide fcholia Jacobi Billii ad
orationem Gregorii Nazianzeni in laudem Cselarii fratris & diflertationem quintam Cy-
prianicam Henrici Dodwelli. Vide etiam to. 2. Capitularium pag. 1 129.
M em o r e s l o c i ] Ita codex Fuxenfis St editio Manutiana. Superiores editiones
& plures libri veteres in editione Anglicana laudati habent legis noßrte. Atque hanc lec-
tionem magis probat Gronovius in capite 14. obfervationum fuarum in leriptoribus ec-
clefiafticis, & ait Cyprianum heic intelligere evangelicam legem, ä quaarcelfit difcipli-
nam ecclefiafticam; & ut oftendat opinionem fiiam eflfe bonam, affert hunc locum ex
epiftola lequenti, in qua fic legitur, illi contra evangelicam legem, & mox alia qusedam
ioca fimilia ex quibuidam aliis epillolis.
D om in i l e g e ] In libro Beccenfi leriptum eft contempta dominica legis obferva-
tione.
A d m o n i t io n e ] id eft lulpenfionis cenfiira, ut interpretatur Baroniushunc C y priani
locum referens.
E P I S T O L A X.
ÎN S C R I P T I O N E M hujus epiftote talem pofuimus qualem reperimus in phi- P“S ’?•
rimis antiquis exemplaribus & in vetuftioribus editionibus.
F r a t r e s ] Antea legebatur martyres, quod non folet Cyprianus. Ego emendavi
ex vetert libro ländli Michaelis in periculo maris. Nam etiam in hac ipla epiftola C y prianus
ad eos leribens ait ,fortiffimi & cariffimifratres.
A b e p i s c o p o e t c l e r o ] Sic etiam in epiftola fequenti. Ergorion folus epif Pag-as.
copus imponebat manum lapfis ad ecclefiam redeuntibus. Vide Petavii animadverfio-
nis ad Epiphanium in hærefi 59. quae eft Novatianorum.
O f f e r r e p r o i l l i s ] Ita veteres libri & veteres editiones. Quo etiam modo
leriptum eft in epiftola fequenti. Manutius poliiit offerre lapfispacem. Morellius, ea mu-
tatione inliiperhabita, retinuit veterem ledlionem. Rigaltius fequi maluit editionem Ma-
nutii. Angli repofuerunt veterem. Reinhartus lècutus eft editiones Manutii & Rigaltii.
Sic fe habent hominum ingenia.
P r o f é r a n t e s ] Sic in epiftola lequenti : Properandum tamen non puto, necincatttb
aliqilid & fefllnanter agendum. Epift. 13. temeraria feßinätione depofita.
A n t e e s t ] Ita veteres editiones ante Manutianam. Angli novam ledlionem, quatii •
non alibi reperi, invexerunt. Ediderunt enim, A Domino pacem mater, omilfa voce
Ante.
V e s t r a DESIDERIa ] Codex Fuxenfis, veßram petitionem.
I m p u d e n t ia ] Idemcod ex& Veroncnfis, ab impudentibusquibufdam. Sic etiam
leriptum vidi in libro fandli Dionyfii Remenfis.
I n v i o l a t a ] Idem codex Fuxenfis, Immaculata.
C om m u n ic e t i l l e ] cujus nomen heic pofitum erat. O lim , ut patet ex libro Peg. 2 /.
diurno pontificum Romanorum, ex Hieronymo, Cafliodoro, & pluribus aliis locis,
fic indicabant nomina eorum qua feribenda erant. Sequens ætas pofuit literam N , omiflà
veteri formula.
I n c e r t a e t c o e c a ], Ea ledlio certa eft. Et tamen quinque libri veteres & ve-
tuftiores editiones habent incerta & certa. Sic audacia librariorum induxit multos erro-
res in lucubrationes meliorum lcriptorum.
S a t i s F. pr. c o n s p i c I t i s ] Ita veteres libri & veteres editiones. Rigaltius Icrip-
fit, quorum poerùtentiam feitis. Quod ego puto ilium accepiflê ex codice Veronenfi, in
quo, haud dubiè per incogitantiam feriptoris, omiflà erant hæc duo yocabula, fatisfac-
■ Qq q