U;M H Æ R E T I C U M. xvj
can tern non curaftis, & errantem non revo-
■caftis, 8c permififtis populum meum errare in-
^er fpinas & tribulos ? Propterea hæc dicit Do-
minus : Ecce ego veniam adverfiis paftores, &
-exquiram oves meas de manibus iiiomm, 6c
repellam eos ut non pafcant oves meas, 6c non
erunt eis amp'lius oves meæ in devorationem,
6c exquiram eas ficut paftor gregem fùum in
die qua fuerit caligo 6t nebula : fic exquiram
oves. meas, 6c: exquiram eas in omni loco quo-
cunqde difperfi funt : 6c quod perierat, requi-
ram : 6c quod erraverat, revocabo : 6c quod
claudicaverat, curabo : 6c quod infirmum eft,
cuftodiam, 6c pafcam oves meas cum judicio.
3TX a D N O y A T I A N
■legiflct, quia.juftitia jufti non liberabit eum in
die qua, erraverit, & iniquitas .impii non no-
cebit ei ex qua die. converfùs fuerit, jam olim
in cinere poeniteret, ille qui femper poeniten-
■tibus adverfatur ; qui in ruina fàciliûs ædifica-
torum ftantium operalur, quam inftrudione ja-
çentium ruinarum ; qui multos ex fratribus nof-
tris miferrimos falfis fuis adverfationibus per-
territos , iterum fecit ethnicos, dicendo quod
poenitentia Lapforum fit vana, nec poftit eis
proficere ad fàlutem ; clamante fcriptura 8c di-
cente : Memento unde excideris, 8c age poenitentiam
; fi quo minus, veniam,tibi, nifi poenitentiam
egeris. Et quidem ad feptem Ecclc-
fias fcribens fingulis fua quoque facinora, 8c
delida ingerens, poenitemini dicebat. Quibus?
nifi illis, fcilicet, quospretio magno fui fangui-
nis redemerat.
O te impium fèeleftumque hæretice Nova-
tiane, qui poll tot & tanta in Ecclefia, à qui-
buftlam retro voluntarie commiflà crimina, quæ
& tu ipfè in domo Dei priufquam apoftata efiè
çognoveras ; 8c hæc pôflè aboleri de memoria
fiiccedente bono utique docueras, fècundum fi-
dem fcripturæ dicentis : Quia fi converfùs fuerit,
faciiiorofiis ab omnibus facinoribus fùis quæ
commifit, & juftitiam fecerit, vita^eterna vi-
vet, 8c non morietur in facinore fuo ( Deliéla
enim quæ commifit, abolebuntur de memoria
fuccedentibus bonis fàètis. ) Tu hodie rétractas,
an. debeant lapforum curari vulnera , qui
nudati à diabolo ceciderunt , violentia aquæ,
quam luo ore fèrpens emifit poft mulierem.
bed quid dicam ? ait Apoftolus : Laudo vos ?
in hoc non laudo : quia non in melius, led
in pejus veniftis. Ubi enim flint æmulationes
& diflènfiones in vobis ; nonne carnales eftis ,
8c fècundum hominem ambulatis ? Nec nos
quidem mirari oportet, cur ifte Novatianus
tarn nefànda, tarn gravia in perfonam lapforum
exercere nunc audeat : quandoquidem habemus
exempla prævaricationis hujus præcedentia. Saul
ille bonus, prætcr cetera, poftea livore everti-
tur , & contra David omnia adverfa & inimica
agere molitur. Judas ille inter Apoftolos elec-
tus, qui femper in dpmo Dei unahimis 8c fi-
delis ; ipfè poftmodum Deum tradidit.
Prædixerat quidem 8c Dominus multos efîè
ventures fub pellibus ovium, rapaces lupos.
Qui fiint ifti rapaces iupi, nifi fènfù flibdolo
confpirantes ad infeftandum gregem Chrifti?
ficut legimus apud Zachariam pofitum : Ecce
ego fufcito paftorem in terra, qui quod averfum
eft, non vifitabit, & carnes eïe&orum manduca-
bit, & talos illorum torquebit. Similiter 8c per
Ezechielem increpat hujufmodi paftores, fcilicet
prædones 8c ianiones ( dicam ut æftimave-
rat ) dicens : O paftores , quare lac ebibitis,
8c coagulatum comeditis , & forte ad nihilum
perduxiftis, 8c infirmum non vifitaftis, claudi-
Qiiis ifta loquitur ? Utique ille qui reli&is
nonaginta novem ovibus , quæfivit illam quæ
de fuo erraverat grege, ficut David dicit : Ei^
ravi velut ovis quæ periit ; quam inventam
Chriftus redit humero flio portans peccatricem
delicatam; quigaudens 6c exultans vocatis ami-
cis 6c domefticis , ait : Congratulamini mihi,
quoniam inventa eft ovis mea quæ perierat. Di-
co , inquit, vobis, quia tale gaudium erit in cce-
io fùper uno peccatore poenitentiam agente^ Et
fùbjungens ait : Aut quæ mulier habens dena*
rios decern, 6c cum perdiderit ex denariis unum,
nonne accendet lucernam, 6c tota die domum
fuam emundat, quærens donee inveniat ? Et
cum invenerit, convocat arnicas 6c vicinas, dicens
: Congratulamini mihi, quoniam inveni
denarium quern perdideram. Dico vobis, quia
tale gaudium erit in confpetftu angelorum Dei
fliper uno peccatore poenitentiam agente. E
contrario autem non agentes facinorum fuorum
poenitentiam; quæ eos maneant ex ipfius Domini
refponfo cognofcant. Legimus enim in
Evangelio : quod quidam venerunt de Galilæis
ad Dominum , annunciantes ei de eis quorum
fànguinem mifeuit Pilatus cum fàcrificiis ipfo-
rum : quibus refpondit Dominus dicens •: Pu-
tatis quia ilii Galilæi fliper ceteros Galilæos pec-*
catores fuerant, quia paflî funt talia l Non. Dico
enim vobis, nifi poenitentiam egeritis, om-
nes fimiliter perietis. Aut illi decem 6c Ocfto,
fliper quos cecidit turn’s in Siloa, putatis quia
debitores fuerunt morti fùper omnes homines
qui habitabant in Hierufàleinî Non. Dico vobis
; inquit, quia nifi poenitentiam egeritis, omJ
nés fimiliter perietis.
Excitemus itaque nos quantum pofiùmus,
fratres diledliffimi, 6c abrupto inertiæ 6c fècu-
ritatis fômno , ad obfèrvanda Domini præcepta
vigilcmus. Qiiæramus tota mente quod perdi-
dimus, ut invenire poftimus : Quia quærenti
aitferiptura, dabitur, 6c pulfànti aperietur. Mun-
demus domum noftram munditia fpiritali, ut
fècreta quæque 6c abdita peèloris noftri , vero
Evangelii lumine radiata, dicant : Tibi fôli de-
iiqui, 6c nequiffimum in confpeélu tuo feci,
Quia mors peccatorum mala, 6c apud inferos
xvij A D N O V A T I A N U
poenitentia nulla : habentes in contemplatione
maxime diem judicii 6c retributionis : 6c.quod
ab omnibus nobis credendum, 6c firmiter eft
tenendum, quia acceptio perfonarum non eft
apud Deum ; cum præcepit in Deuteronomio,
non accipiendam perfonam in judicio : Non
accipies, ait, perfonam, nec fècundum minimum
, nec fècundum maximum judicabis. His
fimilia 6c per Ezechielem dixit ; Omnes , inquit
, animas meæ funt, ficut anima patris 6c
anima filii. Anima quæ peccaVerit, ipfà morietur.
Hic erit igitur à nobis venerandus , hic
tenendus, hic per plenam 6c dignam noftram
confèffionem propitiandus, qui habet potefta-
tem animam 8c corpus mittendi in gehenna
ignis ; ficut fèriptum eft : Ecce venit cum mui-
tis millibus nunciorum fùorum facere judicium
de omnibus, 8c perdere omnes impios, 6c ar-
guere omnem carnem de omnibus faèlis impio-
rum quæ fecérunt impie, 6c de omnibus ver-
bis impiis, quæ de Deo locuti funt peccatores.
His fimilia 6c Daniel : Vidi, inquit, thro-
num pofitum, 6c vetuftus dierum fedebat fu-
per eum, 8c veftitus ejus erat tanquam nix, 6c
capilli capitis ejus tanquam iana aiba : thronus
iilius flamma ignis., rotæ illius ignis ardens.
F lumen ignis prodibat ante eum, millia mil-
lium fèrviebant ei : 8c millia millium affifte-
bant ei. Ad judicium fèdit, 8c Iibri aperti funt.
Joannes autem manifeftius 6c de die judicii 6c
confùmmatione fèculi déclarât, dicens : Et cum
aperuiflèt, inquit, figillum fèxtum, ecce terræ-
inôtus faèlus eft magnus, 8c faélus eft fol ni-
ger, ut fàccus cilicinus, 6c luna tota fan guinea
fiéla eft, 6c ftellæ ceciderunt in terram , quo->
modo ficus à vento magno agitata mittit grof-
fos fuos, 6c coelum receffit ut liber cum in-
volvitur , 8c omnis mons 6c infulæ de locis
fuis motæ finit : 8c rages terræ, 8c maximi qui-
que, 8c tribuni, 8cdivites, 8c fortes, 8c omnis
fèrvus 6c liber abfconderunt fè in fpelun-
cis 6c in cavernis montium, dicentes montibus
6c pétris; Cadite fùper nos, 6c abfconditenos
à confpeélu Patris fèdentis fùper thronum, 8c
ab ira Agni : quoniam venit dies interitionis,
M H Æ R E T I C U M . xvîi;
6c quis poterit flare! Item in eadem Apoealypft
hoc quoque Joannes dicit fibi revelatum : Vidi
, inquit, thronum magnum ; 6c candidum
fèdentem fùper eum, à cujus facie fùgit coelum
6c terra, 8c locus eorum inventus non eft : 6c
vidi mortuos magnos, 6c pufillos liantes ante
confpeèlum throni Domini, 6c Iibri aperti funt.
Et alius liber apertus eft qui eft vitæ : 8c judi-
cati funt finguli fècundum ea quæ feripta erant
in libre fecundum opera ipforum. Sed 8c Apof
tolus bonum confùïens , fie hortatur nos, dicens
: Nemo vos decipiat inanibus verbis t-
propterea enim venit ira Dei fùper filiös contumaciam,
nolite efîè participes eorum.
Demus igitur totis viribus fidei noftræ Deo
iaudem, demus plenam confèffionem : quandoquidem
fùper poenitentia noftra gaudeant vir-
tûtes coelorum, gaudeant angeli omnes, gaudeat
6c Chriftus; qui nos denuo peccatis oneratos,
delièlis obrutos, plena 8c dementi moderatione
ceftare à facinore hortatur, dicens : Convertite
vos, 6c redite ab impietatibus veftris , 6c non
erunt vobis iniquitates veftræ ad poenam. Pro-’
jicite à vobis omnes impietates veftras quas fe-
ciftis adverfùm me : 6c facile vobis cor nbvum
6c fpiritum novum. Et ut quid vos morti tra-
ditis domus Ifrael! Non enim defidero mortem
peccatoris. Ego fùm, ego fum , qui deleo facinora
tua, 8c non commemorabor te : tu autem
in mente habe, 6c judicemus. Die tu facinora
tua prius , ut juftificeris. Dum.patet,
fratres, indulgentiæ aditus, Deum plenis fàtif-
fa&ionibus deprecemur. Huiniliemus nos, ut
exaltari poftimus. Acquiefcamus divinæ exhor-
tationi, qua evadere iiceat diem Domini 8ç
iram. Dicit enim fie : Refpice, fili, nationes
hominum, 8c feito. Quis fperavit in Domino,
8c confufiis eft ; permanfit in mandatis illius,
6c derelidus eft ; aut invocavit eum, 8c defpe-
xit ilium? quoniam pius 8c mifèricors Dominus
, 6c remittens in tempore tribulationis pec-
cata , omnibus inquirentibus fè in vèritate. Ait
ergo : Die tu facinora tua prius, ut juftificeris,’
Præ manu fit vobis oratio ilia exomologefèos
plena.
D E
A L E A T O R I B U S.
Tradatus perperam Cypriano adfcriptus.
MA g NA nobis ab univerfa firaternitate
cura fucceffit : maxime ex rea perdito-
rum omnium audacia , id eft -, aleatorum quse
animos ad nequitiam in fe illicit, ut in lacum
mortis mergat. Et quoniam nobis divina 6c
paterna pietas Apoftolatus ducatum contufit, 8c
vicariam Domini fèdem coelefti dignatione or-
navit, 8c originein authentici Apoftolatus, fu-
per quern Chriftus fiindavit Ecclefiam in fu-
periore noftro portamus, accepta fimul poteftacii