■ S.TmEaP- K A MI B A L JJ Z I I
F . P I S t Ö L A L X X X . i
M T J . y j U s epiftolæ prims cdilio faflale&ip'officma typographicaManutii. Ea autan
X T . editio Viiftorium Herenniano præponit. Scd nomen Vidlorii non comparetin ullo
veterum codicum cum quibus ego contuli opera fanifti Cypriani neque in editionibus
N B poftea fecutæ.fuut, una-excepta Rigaitiana & ea quam procuravit Reinhartus.-
• ^ S i g u e n s e ] Ita libri duo veteres. Alii fex habent Smguenfe, Manutius Sihienfi,
V ir clariffimus Donfiius BörifiSrdüs à Möntefaicone i'n 8>n$o -Tecüiido nov * fu* collec-
tionis patrum Grtecomm edidit Cofrnse Indicopleultæ librum de chriftianorum opinione
•de mundo, ubi lip. 2. pag. 142,: Cofmas Ipquens de Vetèfi tabula Ptolemæi Evergefe
commémorât ilium in Ægyptum profedtum filbegiffe Agamfn & Siguen. Unde fortaffis
colîigi polTet confeffores fuiffe projetfos in folitudinesÆgypti. A t Baromus anno.26.0.
putat intelligendum cffc de métallo Sigenfi in Mauritania Tingitana,. Quod fortaffe me-
Q ua s s c r i p s i s t i ] Quinque libri veteres, quinque item Angiicani, & editiones
MamJtii & Morellii habent quas m ifijli, eodem fenfit,
'l’ A s Q u A M F 1 1.1 o s | 1 res libri veteres addunt tuos. ,
F e l i x s c r i p s i ] IftudadditumeftexeditioneAnglicana.Noninvenienim inaliis
editionibus neque in libris noflris. Itaque fi vera efl kH io , uti earn puto veram, epiftoiam
-icripfit hic Felix qui priore ioco nominatur inter epiicopos a quibus epiftola fcripta efl.
Jad er, qui lècundo Ioco nominatur, fubfcripfit, Polianus, qui tertio, lègit.
E P I S T O l A L X X X I.
S E R G I O ] Ita edidit Pameüus & alii poil eum ; eamque leclionem exhibent tria
vetera exemplaria. Alia habent Seagrio vel Seugeio, In Remigiano vetere : Cyprianus
Sergio & Rogatiano & Vidori & Felicijfmo & catefts ctntfeforibus. Quod autem non-
nulli veteres libri & editiones habent ad Rogatianum juniorem, id malè pófitum elle reèlè
cenfuerunt A n g li, qui hanc fuam fententiam multis rationibus ollenderunt effe veram.
Sergii porro nomen non habetur in codice Vaticano 195. neque in Gratianopolitano
neque demum in Lamoniano. Non extitilïe etiam in veteri codice optimo liquet ex an-
notatione Nicolai Fabri pofita in exemplari editionis Pamelianæ, ubi vir dodlifllmus mo-
nuit in eo codice legi fimpliciter Rogatiano i f cateris confefforïbus, uti etiam habetur in
codice iàndti Arnulphi.
C omp l e c t e r emi n i M H ] Hrcc clivera lectio, quam confirmant omnes fere libri
veteres & omnes editiones antiqùæ. Pamelius tarnen, ea audloritate inluperhabita, mu-
tavit & edidit, ut complcüerer manus illa s, tantiim quia ledlionem illam invenerat adjec-
tam ad marginem codicis Affligemenfis. Earn quam nos revocamus præferunt oélode-
cim libri noftri & decem Angiicani. Pamelio favent duo tantùm.
D omi num c o n f e s s a ] C oierc^ urgaaSicas, namen Domini caifeffa.
O b e a t u m c a r c e r e m ] Tertullianus in libro ad martyras loquens de eorum
careers ait : S i enim recogitemus. ipfum magis mundum carcerem effe, exijfe vos è careers
qttàm in.carcerem. introiffe intelligemus. E tm bx addit de carcere : Habet tendras, fe d lumen
e fis ipfi. Habet vincula,ß d 'vos Deo John eßis. Arator lib. 2. aduum apoftolicorum :
O fe tix de clade lócus, cui clara refulgent
Lumina pro tenebrU•
D e i m i t t i t ] Du o libri veteres, homines dimittit ad calum. Vetus Remigianus,
homines D ei dimittit a d ccelum.
-g.iCp, T o l e r a n t i a m ] Illuftrat hunc locum Holllenius in notis ad palfionem landla-
rum Perpetute & Felicitatis, ubi audtor ponit lufferentiam pro eo quod Cyprianus dixit
tolerantiam.
N ô t æ a d C V P i t i A N t l M; J à i
tplérahtîam. Vo x eft Africans; quæ reperitur etiam in adlis martyrum Dohatiftanim in
libro fecundo mircellahëôriirri rioftrbrum pag. 60. & fequentibus. Vide glolTarium L i-
tinum Cangiii
I n g e h e n n a M] Reliqua iftihs epiftote défunt in cbdite ftinefti Armilphl \ Sc ill
eorum quas dellint loco fubllituta eft conlèquenter magna pars epiftolæ ad Antonianum i
iilciplerido ab his verbis pag-. 7 1 . exornologejis apud infirdi nim ejl ir“c. ufqtie ad finem
epiftolæ ad Antonianum, & in calce feriptum eft : A d Antoniamlmdé Cornelio ir Na-
Vatiano explicit. Sid etiam in Thuano. Porro epiftolæ ad Antoniaituiri prima pars defi-
deratur in utroque codice j . Sc incipit uterque ab his verbis exomologefis apud inferos
non ejl i f c.
F ü l Ge b u Nt . . ; - 1>ï s c u r r e n t ] 1 lux: deliint in undecini codidbtis mafluf
criptis & in editione Manutii. Deerant etiam in dapite 12. epiftolæ ad Fortunatum deex-
hoftatione martyrii. Nos tepoluimus.
S e x u s u o f o r t i o r e s ] Infra in libro de habitu virginum pag. 175. fortior
femitta viris torquentibus inveniturl Ladantius lib, 5. cap. 13. Ecce fexu s infirmas à" fra-
gilts alas dilaCerari i f toto1 cbïpôrè urtquè perpètiiur. Hierollyffliis ill epiftola ad Eufto-
chium de cuftodia virginitati® Beata martyr Agnes & àtaiem vieil ir tyrannUm & ti-
tulum cajlitdtis martyrio confecravit. Idem in epiftola de muliere lëptiès iéla : M illier fextt
infirmiot, virtutefortior. Eufebius lib. 6. cap. 4.1. refert hiftoriam lànélæ Apollbniæ. Ru-
finus earn quoque referens lib. 6. cap. 3 1. cùm dixilfet illam (ponte profil i ilïè in ignerti
quem perfecutores minabantur, addit, ira ut perterrerentur etiam ijf i crudeiitalis audores
quodpromptior inventa eft ad mortem femina quant perfecuior adpernam. Vide etiam'hifi
toriattt Blandinæmartyris apud eundem Eulëbium. Florus lib. 2. cap. 1 y. rlieminit cu-
jufdam feminæ Carthaginenfis quæ in excidio urbis Carthaginenfis à culmine le domfts
in medium mifit incendium eo tempore quo le quadraginta rnillia virorum dedideftult
duce Afdrubale. A it ergo Florus \ quanto fortiits femina. Æiius’ Spartianus de Zenobia
uxore Odenati ait, qua multOrum fententia fortior marito fuiffe perhibstur. Statius lib. 0.
Thebaidos : Ipfa n 'mil metUens, fexufque oblira minoris.
C l a r i t a t e m ] Codex Fuxenlîs, gloria coronam.
R e f r i g e r î u m ] Ita veteres editiones & quatuor libri veteres. Mamltius edidit
refiigerii locum.. Quo etiam modo legiturin undecim codicibus&in editione Morellii.
D e h o g v e r b olpGod ex Pithoeanus, de hocferrnone.1 Ettam’en Cyprianus epift.
55. ad Thibaritanos, in capite undecimo epiftolæ ad Fortunatum de exhortatione martyrii
, & lib. 3. teftimoniorum cap. 1 o. fèmper ponit de hoc verbo. Itaque mutandum iftic
non fuit. Vide annotationes Erafmi ad caput primurn evangelii lècutidùm Joannem.
C o g i t a t i s ] : Hunc locum nos emendavinlus ex fide duorum veterum exeirt- pt,g 1 rs,
plarium.
M e t a t o r v e s t e r ] Vocabulum hoc, quod diverlàs habet fignificationes, or-
tum eft ex agricolarum arte. Sic enim vocantur qui arbores in lèminario vel arbufto d if
ponunt & ordine quodam digèrunt, origine duefta à meta, id efl: agrorurtl termino lèu
linea à qua incipit menfura ad dilponendas arbores. Iftic accipitur de eo qui præcederis
milites caftra loeat, holpitia præparat. Vegetius lib. 2. cap. 7. M c ta tores, qui pacedentes
locum eligunt cajlris. Nonius Marcelius : M etari, parare. Unde i f metatores. Præfatio
Geifi in altercationem Jafoiiis & Pàpilci : Fréquentatif ubique aut martifeflat prophetatto
cundorutri qui fando fpiritu pramotieme adventus Dotnini metatores ejfé fr n ti fiin t. Viélor
Vitenfis lib. 5. cap. 12. vel fuperare poffet aqua mendax tanta voluntatispropofitum, quod
jam homo D ei metantibus lacrymis miferat legatum in cedum. Iideffl vbcantur tîiénlcrfès in
titulo Codicis Theodofiani demetatis. Lucianusin epiftola ad Celerlnum pag. 50. vocat
Decium metatorem antichrifti. Quem locum malè Rigaltius tranftulit ad artem agricolarum
, tanquam fi Lucianus ita feribens refpexilfet ad lineam five funiculum metaîoris
arbores liias difponentis.
A n t e c e d i t ] Certum eft metatores vocatos fuifte artteceflbres, quiaatitecedifnt
milites ut eis holpitia præparent. Itaque caftrenfi vocabulo ufus eft lândlus Cyprianus,
Vide Vegetium.
V i c t o r DIACo n u s ] Hæc addita funt ex yetufto codice Remigiano,
A a a a a.