ccxv E X P O S I T IO IN S Y M B O
fum ficut homo, non audiens, & non habeas in ore
fuo increpationes. Et herum : Ego autem fiait fur dus
a non audiebam, &■ ficut mutuS,a non aperiens osfitfim.
/fa!. 53. y. Et herum alius Propheta : Sicut ag/n/s coram ton-
dente fe ,fic npn aperuit. os fuum. In humilitate judicium
ejus fublatum efi. Impofita ei fcribitur corona
fpinea. Audi de hoc iti Ganticis Cantico-
rum, fuper iniquitates Hierufalem mirantis de
Cant. 3. 11. injuria filii patris vocem, & ldicentis : Exite £7
videte filioe Hierufalem coronam qua coronavit cum
mater fua. Sed & de fpinis; ita alius Propheta
Jfai. j. 2. commémorât : Et expedavi ut faceret mam,.fecit
autem fpinas, & non jufiitiam, fed clamorem.
Verumtamen ut myfterii fecreta cognofcas, . :
oportebat eum, inquam, qui peccata mundi ve-
•nit auferre, etiam terræ maledidta purgare; quæ.
protoplafto peccante fèntentiam prævaricatio-
Gen.3.17. nisacceperat,dicente Domino : Malediâa terra'
in operibus t uis, fpinas & tribulos producet tïbi.
Propterea ergo fpinis coronatur Jefus, ut prima
illa condemnationis fententia folveretur. Ad
crucem ducitur, & in ligno totius mundi vita
fufpenditur. Vis & de hoe propheticis teftimo-
niis confirm ar i ? Audi Hieremiam dicentem :
Hier.ii.it). Venite,_ & injiciamus lignum in ponem ejus, &
conter.amus eum de terra viventium. Et herum :
Deut. 28. Moyfes vel ut deflens eos dicit : E t ent vita tua
66' fufpenfa ante oculos ttios, & timebis per diem £7
nodem, & non credes vitte tua. Sed tranfeurren-
dum nobis eft , jam enim propofitæ brevhatis
excedimus rnodurn , & breviatum fêrmonem
longa diffèrtatione diftendimus ; pauca tarnen
addemus, ne penitus quod ccepimus præteriflè
videamur.
23. Scribitur Jefus in latere pefcufliis, aquam
fimul & fanguinem profudiftè. Hoe quidem
Joan. 7 .3 8 . myfticum eft; ipfe enim dixerat, quia Fhimina
d e ventre ejus procèdent aquoe v iv a , led produxit
& fanguinem, quern petierant Judaei venire fuper
fè & fuper filios fuos. Produxit ergo aquam,
quæ credentes diluât : produxit fanguinem, qui
condemnet incredulos. Poteftjamen etiam in-
telligi, quod duplicem gratiam baptifmi figura-
verit, unam quæ datur per aquæ baptifrnum :
aliam quæ per martyrium prolulione fanguinis
- quæritur; utrumque enim baptifrnum nomina-
tur. Quod- lï & hoc quæris cur non ex alio
membro, fed ex latere potius produxifte dica-
tur aquam & fanguinem ; videtur milii in late-
b re per coftam mulier indicari. b Quia ergo fons
peccati & mortis de muliere prima, quæ fuitpri-
mi Adam cofta, proceflit; idcirco & fons re-
demtionis ac vitæ de fecundi Adam cofta pro-
ducitur.
* Non aperiens] Qui non aperit mff. & veteres editiones.
Paulo poft cod. Sangerm. Sicut ovis adoccifionem dud us eft
8 7 ficut agnus, &c. 1
*> Quia ergo] Poftremam vocem, quæ deerat in editis,
reftituimus ex cod. Sangerm. ficque locum con-uptum emen-
davimus, mutatainterpumftione; exeodem addidimus idcirco
47.‘ i
L U M A P O S T OLORU'M. ccxvj
24. Scriptum eft quod in paffione ejus ab
hora fexta ufque ad horam nonam tenebræ fa-
£tæ flint. Accipe'& de hoc Propheta? teftimo-
nium dicentis : Qccidet tibi fo l mendie. Et ite- Amos 8.3.
rum Zacharias Propheta : In ilia, inquit, die 'Lach. 1^.^
non crit lax, fed frigus & pniina crit in una die;
£7 dies We notus Deo , & neque dies'neque nox,
£7 ad vefperam crit lux. Quid tarn evidens à Propheta
did potuit? Ut jam turn hæc, non tain
futura prædici quam narrari præterita vidcantur,
etiam pruinam & frigus prædixit. Propterea
enim Petrus calefaciebat fe ad ignem, quia frigus
erat, & frigus, patiebatur,,non folum tem-*
poris, fed & fidei. Addidit etiam : Et dies ilia Zach.i4.7.
nota Domino, neque dies, neque nox, Quid eft,
neque dies neque nox? Nonne aperte de infertil
diei tenebris & revocata rurfum luçe diflêruit?
Non fuit illa dies , neque enim coepit àb ortu
folis, neque integra nox fuit; non enim perado
diei curfu , fpatia fibi débita vel ab initio fufee-
pit, vel ad ultimum terminata perduxitj fed-fu-
gata per impiorum facinus lux reparatur ad vef-
peram. Poft horam enim nonam depulfis tenebris
fbl redditur mundo. Et herum c alius de c
hoc ipfo teftimonium dicit : Obfcurabitur fuper Matth. 24,
terrant in die lux.
2 5. Docet Evangelii prædicatio quod etiam
milites diviferunt fibi veftimenta Jefu, & fupra
tunicam ejus mifêrunt fortem : d hoc etiam curæ d
fuit Spiritui fànéto Prophetarum vocibus" pro-
teftari, cum dicit : Diviferunt fibiveßmenta mea Pfal.21.1y,
& fupra vefiem meam niiferunt fortem. Sed necde
ilia quidem vefte, quam dicuntur milites illuden- .
tes induiffe eum, id eft, de vefte coccinea Prophetæ
filuerunt. Audi enim quid dicit Efaias :
Quis efi i fie qui venit de Edom, rubor veßmento- If ai. 63.1.
rum ejus ex Bofor ! Quare rubicunda funtvefiimen-
ta tua, & indumentum tuum tamquam à torculafi
calcato! Unde & ipfe refpondit : Torculdr calcavi
folus filioe Sion ; folus eft enim qui peccatum
non fecit, & abftulit « peccata mundi. Si enim e
potuit perunum hominemmors introire, quanto
magis perunum hominem qui & Deus erat,
potuit vita reftitui?
2 6. Referait etiam quod aceto potatus fit
vc-1 vino myrrhato, quod eft amarius feile. Audi
quid de hoc Propheta prædixerit. E t dede- Pfal.68.2:
runt, inquit, in efica mea fel, & infiti meapota-
verunt me acetö. Atque refpondens jam tunc
Moyfes dicebat de populo illo : Ex vineis Sodo- Deut. 32.
morum vitis eorum, £7 palmes corum de Gomorrha. I 2’
Uva eorum uvafellis, botrus amaritudinis ipfis. Et
herum exprobrans eos, dicit : Populus fhiltus & Eid. 6.
non fapiens, hæc Domino retribuifli ! Sed & in
c Alius] Aliud codices mfl’. & vet. Oxon. Renftj. Erafrri.
A Hoc etiam] Totus hie locus cum fequenti teftimonio
nefcio quo paefto excidit ex Pamélii editione arqiie ex Oxo-
nienfi, quæ Pamelianam ducem fequitur. Paulo poft in ea-
dem editione Oxon. legitur filius Sion. e Peccata] Peccatum duo codices mfT. vet, Oxon.
ccxvj/ E X P O S I T I O IN S YMBO
a Canticis a Canticorum eàdem prænuiïtiantur,
ubi etiam hortus in quo crucifixus eft defigna-
r. r. tur; dicit ergo : Intimi in hiortum meum jforor
mea fponfa , £7 vindemian myrrh am meam. Ubi
evidenter vinum myrrhatum quo potatus eft de-
claravitii !
27. Spiritual poft hæc fcribitur reddidiffe.
Prænuntiatum fuerat & hoc per Prophetam di-
\l.]o. 6. centem ex perfona filii ad patrem : In matius
b tuas b commendo fpiritum meu'm. Sepultus quoque
perhibetur, & lapis magnus pofitus ad oftium
monumenti. Accipe etiam de hoc quid prophe-
U.j• S3- ticus per Hieremiam fèrmo prædixerit : Morti-
ficaverunt', inquit, in lacu vitam meam, £7 pofue-
runt lapidem fuper me. Evidentiftima hæc ièpul-
■ füræ ejus indicia propheticis vocibus defignata
i. funt; accipe tarnen & alia: A coufpedu, inquit,
iniquitatis ablatus efi jufliis, £7 erit-in pace locus
l r 3. p. 'ejttSi Et alibi: E t dabo malignos in fepultura âjUs.
c Item alius. c Recubans dormivit ut leo, £7 ut ca-
■ n.49-9- tubs leotiis : quis fufeitabit eum/
28. Sed & quod in infernum defceiidit,
evidenter prænuntiatur in Pfalmis, ubi dicit :
ill. 2 r . 16. Et in pulverem mortis deduxiß me. Et itemm :
29.10. Qud-'utilitas in fdnguine meo, dum defeendero in
d corruptionem / Et herum : d Defcendi in limum
68-3- profundi, & non efi fubfiantia. Sed & Joannes
'hmh.r-1.3 dich: Tu es qui venturus es, e in infernum finedü-
e bio, ana/iuni expeflamus! Unde & Petrus dixit:
.Pet.3.18. Quia Chriflus mortificatus carne, vivficatus autem
fpiritu. In ipfo,z\t, eis qui in carcere inclufi er ant,
defceiidit fpiri tibus proedicare, qui inereduli fuere in
' diebus Noe, in quo etiam quid open's egerit in
inferno, declaratur. Sed & ipfe Dominus per
fiai. 19,10t Prophetam dicit, tamquam de futuro, quia non
derelinques animam meam in inferno, needabis fan-
dim tuum videre corruptionem. Quod rurfus pro-
phetice nihilominusoftendit impletum,cum dicit:
fal. 29.4. Domine, eduxifli ab inferno animam meamfalvafli
me à defeendentibus in lacum. Sequitur poft hæÇ:
f 2 c). Tertia die refurrexit à mortuis : f Refurre-
dlionis gloria in Chrifto, omne quod infirmum
& fragile videbat-ur abfolvit. Si tibi paulo ante
non videbatur efie poflibile ufque ad mortem
venifle immortalem ; afpice nunc quia qui de-
viéla morte refùrrexifîè dicitur, non poteft eftè
niortalis; fed bonitatem in hocAnteilige creato-
ris, quia eo ufque ille miferando defeendit, uf-
quéquo tu peccando dejedtus es. Nec crcatorem
omnium Deum impoffibilitatis accufes , ut ibi
a Canticorum] Deeft in codice Sangerm. vet. Oxon. &
Froben.
b Commendo] Commendabo cod. Sangerm.
c Recubans] Recumbens edit. Oxon.
A Defcendi] Sic Morel. & cod. Sangerm. alii defeendfli. e In infernum fine dubio] Sic cod. Sangerm. & Morel,
nifi quod ille habet in inferpo. Défunt apud Remb. Erafm.
& ramel.
f Refurredionisgloria] Refurreélionis quippegloria Morel.
& Pamel.
s Redit] Sic cod. Sangerm. Remb. Morel. Erafm. re-
diit Pamel.
h Civitatem illam] Addit cod. Sangerm. fine dubio in-
LU M A P O S T O L O R U M . ccxviij
putes opus ejus caduco lapfii potuifle concludi,
quo ille id reparaturus pervenire non poflet. In-
ferna & fuperna nobis dicuntur, qui cërta corporis
circumfcriptione conclufi, intra præfcri-
ptæ nobis legis terminos continemur. Deo autem
qui ubique eft, & nufquam deeft, quod infernum
eft, aut quod fupernum patet* VerUm-
tamen in affumtione corporis etiam ifta com-
plentur. Refùfcitatur caro quæ depofita erat in
fèpulcro, ut adimpleretur quod diélum eft per
Prophetam : Quia non da bis fandum tuum videre Pfal. 19.10,
corruptionem. g Redit ergo vjdlor à mortuis, in- g
fèrni fêcum fpolia trahens; eduxitenim eos qui
tenebantur à morte, ficut & ipfe prædixerat,
ubi ait i Cum exaltatus fuero à terra, omnia ad Joan.12.32.
me traham. Atteftatur autem Evangelium de
hoc, cum dicit : Quia monumenta aperta funt , Matth. 27s
& multa corpora fandorum dormi en tiiim refurrexer *2‘
runt £7 apparuef unt inultis, & ingreffi funt fan-
dam h civitatem illam, de qua Apoftolus dicit: h
Quæ autem fiurfum efi Hierufakm libera efi, quæ Gal. 4. 26.
efi mater omnium nofiiun. Sicut ad Hebræos 1 ite- ^
rum dicit : Decebat enim propter quern omnia, Hebr.2.ioi
£7 per quern omnia, multos filios in gloriam adduce
ntem, audorein falutis eorum, per pafiionem con-
fiummari. k Igitur confummatam paffionibus car- k
nem humanam, quæ in mortem ceciderat per
protoplafti lapfum, refurredtionis virtute repa-
ratam, in dextera fedis Dei 1 altiffimi colloca- 1
vit. Unde & Apoftolus dicit : Qui fimul confuf- Ephef.i.ioi
citavit nos, fimulque federe fecit in cceleßbus, hic
enim erat figulus, qui ut Hieremias docet Propheta/
Vas de manu fua collapfum £7 confiaduhi, Hier. 18. 4.
rurfum élevavit manibus fins, £7 refontlavitfièatplacing
in confpedu ejus. Placuit autem ita, ut cor-
pus;quod mortale & corruptibile fufeeperat, de
fèpulcri petra levatUm, & immortale atque in-
corruptibile effeélum, jam non in terrenis, fed
in coeleftibus & in patris dextera collocaret. Ple-
næ funt de his facramentis feripturæ veteris
Teftamenti. Nuliùs fuper his Propheta, nullus
legiflator aut p^lmographus fiiuit, fed omnis
pene fàcra de his loquitur pagina : & ideo fii-
perfluum videtur immorari nos ad congreganda
teftimönia. Pauca tarnen & admodum pauca
ponemus, ad ipfbs fontes divinorum volumi-
num rémittentes eos, qui potare abundantius
cupiunt.
30. Dicit ergo ftatim in Pfalmis: Ego dor- P fa l.3 ,6 ,
mivi, & fomnum cepi, £7 m refurrexi, quoniam m
grefifi fandom civitatem, Morel, fine dubio ingreffi funt ci-
vitatefn illam. * Iterum ] Hanc vocem addidi ex cod. Sangerm. Remb.
Morel. Paulo poft legitur pajfionern in codicibus mff. Remb.
Erafm. alii pafifiones. / k Igitur confummatam] Aliter in codicibus mff. Remb.
Erafm. & vet. Oxon. Igitur confummatam paffionibus car-
nem, atque in earn protoplafti lapfum refurreélionis virtute
reparatum. ' Altiffimi] Magis arridet Ieftio codicis Sangerm. in alm
Refurrexi] Cod. Sangerm. Surrexi, quoniam Dominus
fufeipiet me.
c e i j