3 ê9
S T E P H A N I B A L Ü Z I I
N O T Æ
AD C Y P R I ANUM.
E P I S T O L A P R I MA .
HÀ N C epiftolarn habeüt ömiles editiones & pleriqüe libri Veteres. Non extat
tarnen in uno bibliothecae regiæ, in une monafterii iandti Remigii Remenfis, iii
duobus monafterii Compendienfis, in eo quern habui ex monafterio iànbti Michaelis
in periculo maris, neque demum in Corbeienfr. Quod ideö âüriotandum elle ar-
bitratus him qüia Vir dobtiflimus Nicolaus Rigaltius, haud dubiè lapfii memoriæ, vel per
incogitantiam, in obfèrvationibus fuis ad opera fàncfli Cypriani refert plures varias ledlio-
nes iftius epiftolæ ex codice Corbeienfi > in quo ea nbn habetur.
Primum ilia locum obtinet in multis todicibüs antiquis, in Verbnenfi niniirurtt om1-
nium vetuftiïfimoi, in Seguieriano item antiquiflifiio, in duobus Vaticanis, in omnibus
iis quibus uftis eft Guillelmus Morellius* in eo qui fuit Raymundi epifçopi Acconenfis,
lit annotatum reperi manu Simonis Goulartii, qui eo üfiis eft, 6c in viginti âc uno eorum
cum quibus ego contuli opera beati martyris. Immo in codice fàrufli Eligii Attrebatenfis
ita fcriptum vidi in calce iftius epiftolæ : E xplicit prima epißola-.
Illam fimbtus Auguftinus citât ex eaque fragmenta refert in librb quarto de doélriha
chriftianacap. 14.. & in fèrtnone 3 ï 2. in nova editrone pag. 1256-. Cyprianumquegra^
viter reprehendit quod illam Ipumeo verboriim ambitu orhaverit ; qüia hiriiirum puta-
bat, ut opinor, regnum De i, ut verbis utar Sulpïtii Severi inprolbgo libri de vita fanbli
Martini, non in eloquentia fed in fide conftare. Ego Verb tnecum Êêpenumerb admi^
ratus film illam Auguftini cenfiiram in hac epiftola, qiiæ tota de Deo eft & reprehenfio
morum corruptorum 6c depravatorum feculi * reprehendéntis gràvitatem Sc eloquentiam
iêrmonis > tanquam fi res Dei elebliflimis verbis graviffimifque fèntentiis rhetoricè ornare
fas non effet. C ontrà, fi ufpiam opus eft eloquentia > id verb in primß, mea quidem
fëntentia > palam eft obtinere debere in compofitionibus ad majëftatern 6c gloriam fiirnmï
De i pertinentibus, quamvis, ut ait fimblus Hilarius in librö fècundo de trinitäte, ad ea
quæ Dei funt exequenda fermo omnis infirmus fit. Item Macarius Mucius in præfa-
tione ad carmen fiium de triumpho crucis ; Negare 7ion aiijim, inquit, eam eße divtna-
rum rerum vim atque dignitatem ut nulhßylo aßequi pojjimus , tim tarnen ita femotam cen-
feo ut Camoenis inaccejjîlilem rear. Nam, ut ait Novatianus in libro de trinitäte, adcogi-
tandam & ad eloquendam D ei majeßatem & eloqueïïtià oïnnis Yneriio müta eß & mens exi-
gua eß» Exeniplis talibus plena finit omnia. Quis unqüam reprehendit eloquentiam in
fiinbto Joanne Chryfoftotno! Quid eruditius aut acutiüs apblogetico Tertulliani; qui,
ut ait fimblus Hieronymus in epiftola ad Magnum adversùs Joviniantim, cunblam fæ-
culi continet difeiplinamî Quid elegaiitius Obtavio Minücii Felicis ! Neque Arnobio
fuä defuit eloquentia. Lablantii librós divirtarutn inftitutionum omnes coiifentiunt Tul-
lianäm eloquentiam redolere. Etiam lucubrationes faiibli Hieronynli , tamenetfi is in
epiftola ad Pammachium feribat diftimulandam 6c fugiendam efle eloquii venuftatem in
interpretation ecclefiaftica, quam ipfe vitavit in interpretation librorurti fiicræ ferip-
turæ, rhetoricæ tarnen flolculis ubiqueabundant 6c ambitiöfii eloquentia, 6c iilorum qui
Jioc feribendi genere utuntur defenfionem fiifcepit in eadem epiftola ad Magnum. Ex
quo neceflarib confequitur reprehenfioni obnoxios eflè äubtores ecclefiafticos melioris
. I i i