cclv D E D U p L I c I
3. Porro quod diélum eft fanftificare pro gïo-
rificare, qui litteras Hebraeorum callent, affirmant
eflèfèrmonis illius proprietatem. Quod ip-
ffim tarnen ex aliis Scripturarum locis iiqueie
poleft, ft minus illorum teftimonio fidimus,
Matth. 6.9. quandoquidem 8c in oratione Dominica : San-
difcetur nomen tiium, di<5lum eft pro glorificetur
live clarificetur nomen tuum. Sic 8c Corinthios
exhortatur, ut glorificent ac bajulent Deum in
corpore ftio. Sicut enim nomen Dei glorifica-
tur vita piorum hominum, in quibus ipfe per
fpiritum fuum operatur quidquid faciunt boni:
ita è diverfb polluitur 8c infamatur malefaélis
eorum qui fc Dei cultores profitentur. Quem-
admodum 8c miiitis virtus, aut fervi probitas re-
dundat in gloriam ducis, aut heri : ita miiitis
ignavia, aut fervi nequitia, dedccori eft duci aut
hero: propterea, quod horum mores magna ex
parte, pendent ab illorum moribus, in quoium
poteftate funt. Qui etiamfi prorfus ablunt ab
omni culpa, tarnen popularis exiftimatio folet
dominoruin mores cx fervor um moribus «efti-
mare. Unde etiam hic videmus divinam Scrip-
turam frequenter juxta mortalium affeétus lo-
quentem, velut in Levitico de eo qui de femine
Lcvi.2 0 .3. fuo dediffet idolo Moloch, dicit : Quiapolluit
nomen fanduni tneum. At quod ab hominibus fän-
<ftificatum eft, pollui poteft : Dei vero nomen
in fe femper eft gloriofum, apud homines tantum
contaminatur, quemadmodum mendax in-
famia non polluit virum integrum. Sic 5c apud
£-cck. 3 6. Ezechielem clamat nomen fuum fuiffe pollutum
inter gentes impiis moribus Ifraelitarum. Quin
6c beatiffimus Paulus feribens Romanis, ex automate
Prophets dicit, appellans Judsös, legem
profitentes, fed ea quae lex vetat facientes:
Rom. 2 .2 4 . Nomen Del blafphematur inter gentes. Et in oratione
Dominica, ficut attigi modo, ex äutori-
tate Redemtoris, oramus ut fanctificelur nomen
Dei Patris, hoc eft, ut inclarefcat 6c illuftretur
apud homines, utique per homines, vel potiuS
in hominibus. Uluftratur autem, fi fpiritus iliius
regnet in nobis, 6c fi iliius voluntati obtempe-
retur in terris, quemadmodum in coelis nuila eft
rebellio. Quoniam autem homines ex fèfè nihil
habent virtutis, quidquid per nos rede geritur,
cedit in gloriam Dei, 6c ideo thefaurum divinae
potentiae promit interdum ex vafis ficlilibus; ut
fublimitas fit virtutis Dei, 6c non ex nobis.
4. Ergo quamquam omnis piorum vita mar-
tyrio fuo glorificat Deum 6c Chriffum Filium
ejus; nullum tarnen eft iiluftritis teftimonium
aptid homines , quam fängüinis, hoc eft vitas
propter Deum contemts, & mortis fortiter to-
Jerats. Reddidcrunt 6c miräcu'la teftimonium di-
-vins pbtentis, prsfertim apud incredulos, nam
his propr'ie data funtfigna, quemadmodum feri-
Jbit beatus Apoftolus: fed femper efficacius fuit
fanguinis profufi teftimonium: Quot morbos in-
fänabil'es verbo faharat Dominus! quot caëcos il-
M A R T Y R I O . cclvj
luftrarat! quot mancos, paralyticqs ac debiles re-
ftituerat! quot exanimes ad vitam revocarat! Et
tamen pauci credebant in eum, 6caudiebat: In Ll
Beelfebuth ejecit damonia. Cæterum ubi ventum
eft ad fanguinem, ibi dejetum eftfatanæregnum,
ibi fubadus eft mundus. Commémorât 6c Joannes
Evangelifta triplex in terra teftimonium, fpiritus,
aqua 6c fanguis : quod efficaciffimum eft,
poftremo recenfens loco. Spiritual in columbæ
fpecie defeendentem fuper Jefiim videre meruit
Joannes Baptifta,an alii viderint incertum. Cer-
te hoc teftimonium Joanni datum eft, quodefi-
neret dubitare de Domino Jefii, an ille effet qui
baptizaret fpiritu 6cigni. Aquae teftimonium vi-
dit Joannes Evangelifta, nec fàtis confiât, folufne
viderit, an cum multis. Erat quidem hoc ingens
myfterium facri lavacri quo delcntur peccata : feci
viditaquam fimul effluere cum lânguine, qui nifi
adfuiffet, inefficax erat aqua. Quid enim prodeft
aboleri peccata, nifi fiiccedat vita juftitiæ quarn
confert fanguis! Quamquam hi très unum funt :
umts enim Deuseft, qui per fpiritum, aquam,
6c fanguinemdeclarat hominum generi virtutem
ac bonitatem fiiam: aut ideo dicunturunum efle,
quoniam undique fibi confiât teftimonium, nec
uila ex parte diffonat : quemadmodum quos ar-
tiffima jungitamicitia, propter fuinmumanimo-
rum confenfum, unus animus efle dicuntur.
5. Ac juxta fenfum craffiorem, hæc tria præ-
cipua funt in homine vitæ argumenta atque etiam
inflrumenta. Quamdiu enim pulmonis officio at-
trahitur viciffim ac redclitur Iialitus, certum vitæ
indicium eft : unde loquendi confiietudine, fpi-
rare dicuntur qui vivunt, 6c exfpiraflè qui vitam
ftnierunt. Quin ôc anima Latinis flatus dicitur,
adGræcæ vocis imitationem, qui ventum
vocant. Super hæc, funt in ipfo homine fubtilifi
fimi fpiritus, à corde ubi fontem habent fparfi
per univerfum corpus, fed præcipue per arte-
rias commeantes, licet 6c aliis partibus omnibus
mixti : hi fi fubito evolent, mortem præfentem
affèrunt: fin includantur^ lenta ægrotatione con-
fumunt hominem. Adeft 6c humor quidam na-
turalis, quern, ut arbitror, medici phlegma vocant
; fparfus 6c ipfe per univerfum corpus. Hujits
uflim numquam fentimus evideritius quam in
fenfu guftus: nifi enim hic admixtus fit inter
linguam 6c palatum, nullum erit palati judicium.
Et tamen hæc fie mixta funt in homine, ut non
fit fanguis abfque fpiritu 6c phiegmate, 8c pa-
riter ad tuendam vitam conferunt omnia. Videmus
quodvis animal mori fimubtque fanguis ef-
fluxerit; 5c confumto humore, quern medici ra-
dicalem vocânt, lion aliter moritur homo, quam
extinguitur lucerna confumto oleo. Sed nimium
diu moramur in contcmpiatione naturæ; quod
tamen• non inutiiiter faélum opinor a nobis, ut
dilucidius fiat caritati veftræ myfterium, in cujus
contemplàtione ideo. verfàmur iubentius, quia
falubrius. Nam juxta naturæ confiderationem
ccivij D E D Ü P L I C I
tunc ifta magnam vim habent, cum in vivo cor-
pore fiia munia peragunt : ac juxta myfticam phi-
iofophiam, tunc demum plurimum valent, cüm
corpus relinquunt.
6. Nemo miratus eft Dominum humano
more fpirantem ac refpirantem ; fed cum in cru-
ce clamore valido emififlet fpiritum, fimul intel-
le<ftum eft, ilium 6c verum fuifîè hominem, 6c
verum Deum : hominem, quod juxta naturæ
ordinem, 6c ubi vitalem flatum emififfet, dcfiit
vivere; Deum, quod fimul cum ingenti clamore
mortuus eft, declarans fe volentem ac fponta-
neum deponere vitam, quod humanarum virium
nemo nefeit non efle. Senfit efficax teftimonium
fjpiritus vicinus Ceiiturio.ficcnirnnarrat beatus
. Marcus : Vulens autem Centurio qui ex adverfo fla-
la t, quia fie expirajfet, ait: Vere hic homo filius Dei
erat. Quid morte abjeétius juxta carnem? fed
nihil morte potentius juxta fpiritum. Erat 6c
illud præter naturæ curium quod è latere exani-
mati co,rporis, fanguis 8c aqua proflu it, ut abfol-
veretur triplex teftimonium. Totum effiidit fpiritum
ut nos refpiraremus : quidquid erat humo-
ris aquei reliquum, expreffit ut nos ablueremur:
quidquid refederat in corde bnguinis, emifit ut
nos confirmaremur. Atque haud fcio an perpe-
ram faciam hæc tria inter fè conferens; cum lint
unum, non natura, fed in myfterio. Si qua tamen
eft diferetio, fanguis in teftimonium ratione
potiflimum cefebratur, quod in hoc Scriptura
teftatur efle vitam animantis, 8c ob id à cibis
fubmovebatur ediélo iegis, præterea magis eft
expofitus hominum oculis fanguis quam fpiritus
aut aqua.
y . Vita Domini qui fùmmus fuit martyr,
quique 8c hodiè pugnat 6c vincit in martyribus
plurimis, fuit offendiculo. Non jam loquor de
Pharifæis 6c Scribis, ipfis etiam cognatis ac fra-
tribus fuit deteftabilis, cum dicerent ilium in fu-
rorem verfum; fed mors illius non folumpiis,
fed impiis etiam fuit admirabilis, nec alibi magis
9. verum fuit, quod Dei virtus in i/rfirmitateperfei-
tur. Ibi fraéla eftfatanætyrannis, ibi devi<fti funt
inferi, ibi triumphatum eft de diabolo,ibi deje-
<5lus orcus, coelum apertum. Nimirum hoc erat
quod iriftante mortis tempore deprecabatur Do-
r. . minus : Pater, c/arifica fi/ium tuum, ut filius tuus cla-
rificette. Quid homine mortuocontemtius! Quis
enim vel Cæfarem mortuum metuat! Sed Chrifti
r- morte quid efficacius! Velum templi feiflum eft
àfummo üfque ad imum, terraconcuflà eft, faxa
difeiflafunt, apertafunt monumenta, revixerunt
fepultorumcorpora, foi medio die obtexit faciem
fuam. Numquam per omnem vitam magis de-
claravit potentiam fuam: moxrefraélisomnibus
mortis repagulis, vivum fe difeipulis exhibuit.
Nimirum hoc eft efficax illud facrofanéti fângui-
nis teftimonium, qui folus potuit dirimere ma-
ccriam, quæ Deum ab hominum genere fepara-
bat : foI,us potuit unica litura delere totum illud
M A R T Y R I O. cclvii/
chirographum quod erat contra nos, 8c fatanæ
in nos jus vindicabat. Neque enim fanguis hirco-
rum aut vitulorum potuit abolere peccatum;
umbræ erant ilia 6c typi futurorum. Nec iliius
hominis fanguis poterat tollere peccatum mun-
d i, præter unici iliius agni languinem cui Ba-
ptifta tribuit teftimonium, dicens : Ecce agnus Joan.
Dei, ecce qui tollit peccata mundi.
8. Plus eft tollere peccatum quam peccata:
8c peccatum non hujus aut iliius, fed mundi*
Corpus enim peccati mundum univerfum occu-
parat : iioc per Chriftum efle fublatum, fanguis
ipfius pro nobis effufus reddit evidens teftimonium
, melius pro nobis loquens, ut inquit Apoftolus,
quam fanguis Abel. Si quidem ille damans
de terra loquebatur vindiclam : at Chrifti
fanguis de cruce damans, pacern loquitur 8c rc-
conciliationem. Quin idem fanguis quoniam a
nobis bibitur, fi modo digne bibitur, clamat in
cordibus noftris verba pacifica 8c folatii plena.
Et illic triplex eft teftimonium, licet fpiritaii
quodam modo. Clamat fpiritus, qui nobis ar-
rhabonjs; loco datus eft, Ahha pater, tefiificans Rom.
quod fumus filii Dei. Clamat aqua per quam re-
nati fumus, quod condonata funt nobis omnia
peccata^ 6c fi quis adhuc dubitat, accedit fanguinis
teftimonium clamantis : quid adhuc hæfitas,
quid adhuc pa vitas tyrannum fatanan! ecce pretium
quo te redemit Dei filius. Nifi te falvum
voIuiflètDeus, non tradidiffet unigenitum fiium
in mortem.
p . Nemo majorent caritatcm habet, quant ut ani- Joan,
main fuam ponat pro anticis fuis. Sinon eft majus
eximiæ benevolentiæ teftimonium, quam fi quis
vitam impertiat amico ; gravius eft Dominici fan-
guinis teftimonium, qui pro inimicis effiifuseft.
Effufus pro inimicis, fecit amicos ac filios Dei :
atque ut confideremus hanc fore perpetuam ami-
citiam, reliquit nobis edendam carnem fuam, re-
liquit bibendum fanguinem, ut per eadem ale-
remur, per quæ fumus redemti. Sanguinis af-
perfione confirmatum eft vetus Teftamentum,
quemadmodum ad Hebræos feribens præclare I-Ielr.
docet beatiffimus Paulus: Chrifti fanguine con-
fignatum 6ccorroboratumeft novumTeftamcn-
tum, hoceft teftamentum 8c paélum gratiæ 8c rc-
miffionis peccatorum, per fanguinem agni im-
maculati, qui in fe recipere dignatus eft totius
mundi peccatum, quod omnes ex Adam cou-
trahunt qui prodeunt in hanc vitam, 6c cujus
contagio peccant quicumque peccant. Tanta autem
eft Chrifti fublimitas, ut fortaffenon opor-
teat quemquam cæterorum hominum cum illo
conferre, nifi ipfe nobis tantam fiduciam præbuif-
fèt; qui non dedignatus fit difcipulos fuos vocare Joan. 1
amicos, fervulos fuos vocare fratrés 5c cohcredcs.
Quemadmodum igitur illefiio mirabili teftimonio
clarificavit Patrem in hoc mundo, atque etiam
in coelis : ita teftimonium iliius quodammodo
confummatur teflimonio fan6lorum, quafi fit
k k ij