nominari Munnulutn Girbitanum, Natalem Ocenfem, Pompeium Sabratenfèm ^ 6c
Drogam Leptimagnenfem, qui certè erant epifcopi provinciæ Tripolitanæ,præfertim cum
conftet Tripolim fuiffe numeratam inter provificias Africæ in concilio Cabarfuffitano.
E pm. eprum] Eo titulo olim ornati quoque flint plures epifcopi qui non erant pa-
pæ Romani. Sidonius lib 6. epift. i. Eupum epifcopum Tricaflinum vocat patrem pa-
trum 6c epifcopum epifcoporum. Ennodius lib. i . carm. i y. fanétura Ambrofiurn vocat
•epifcopum epifcoporum. Matthasus Parifius in anno 12 ÿ4- loquens de morte Hugonis
epifcopi Elienfis, ait; Qui Jïcut abbas abbatum in Anglia, ha & epifcopus epifcoporum
corufcavit/ etiam principibus aliquando is honos habitus eft, ut vocarentùr epifcopi epifcoporum.
Arriani, ut teftatur Lucifer Calaritanus in iibro de moriendö pro Dei Filio,
Conftantium imperatorem vocabant epifcopum epifcoporum. Monachus Sangallenfis
in libro de Ecdefiaftica cura Garoli M. cap. 27. eum vocat epifcopum epifcoporum.
Adgarus rex Angliæ, ut legitur in.epiftola Ifaaci Cafauboni ad Jacobum regem, 6c apud
Joannem Seldenum in notis ad Eadmerum, vocatur paftor paftorum in fynodo Angli-
cana fub Dunftano celebrata. Notum eft Conftantinum M. vocari communem epifcopum
apud Eufebium. Vide Cotelerii notas in epiftolam dementis ad Jacobum, &
Francifcum Bemardinum Ferrarium lib. 3.cap. 1. de antiquo Ecclefiafticarum epiftola-
rum genere. .
J udicium Domini] Quinque veterâ cxeniplaria habent Judicem Dominum noßrum
Jefurn-Chrißum; fed ledtionem vulgatam præferunt multo plura exemplaria > ut fandtus
Auguftinus lib. 6. de Baptifmo contra Donatiftas, cap. 6>
U nus et so lu s ] Si hæc verba fimpliciter 6c crudè acciperéntür, valdè périclita?-
retur hodie inftitutio epifcoporum, qui non ab uno & folo Chrifto inftituti finit, fèd
etiam à pontifice Romano. Scio theologos ea de caufà inveniflc diftindtionem ut ifti
objedlioni eatur obviam. Aiuiit enim epifcopos inftitui quidem à Chrifto, fed non im-
mediatè; ea diftindtio fepe excitavit magnas lites. Noftrum non cft eas difcingere. Vide
notas noftras ad epiftolam 84.. Liïpi Ferrarienfis.
Et cætera nam] Codex Gratianopolitanus: Catera namqué qua.
Falsi christiani] Ita reftituimus ex fide veterum iibrorum. Confirmant autem
hanc reftitutionem verba Secundiani à Carpis pag. 333. adtorum qpncilii : Si Chrißiani
non font, quomodo ChrßiandS faciunt! Nondifplicet tarnen ledtio quas habet Falß- chrißi.
Extraneo] Quamvis alia ledtio> quæ habet alieno, bona fit, coadtus fum mutare
propter audloritatem veterum exemplarium; etenim extraneo fcriptum inveni in feptem-
decim libris noftris 6c in duobus Anglicanis; immo Monafterienfis, in quo legitur extemo,
pröbat hanc mutationerti efle legitimam : infrà in allocutione Sedati à Tuburbo, pag. 332.
pro alienus codex Gratianopolitanus habet txtraneus.
D eus s p ir it u s est] Vide librum domni Petri Couftant,in quo confirmantur
vindiciæ veterum codicum, pag. 57. _ _
Unitatem spiritus] Codex Fuxenfis unit atem SPS velC HI in vinculo y el com-
munione pads. Vide Lucium Cælium Calcagninum, lib. 4. epift. 9.
I temq. ad Stephanum] Ita fcriptum eft in editionibus, 6c in omnibus fere libris
veteribus. Quæ verba défunt in Fuxenfi, redtè autem omifla in illo Fuifîè 6c deleri
debere hinc colligitur quod certum fit nullam antea litterarum Cypriani ad Stephanum
mentionem fieri in hac fynodo, uti redlè obfèrvavit fândlus Auguftinus, lib. 6. de Baptifmo
contra Donatiftas, cap. 15. ubi etiam fcribit fe epiftolam illam Cypriani ad Stephanum
non vidifTe. Verùm id probat iftud additamentum efTe vêtus. Vide fuprà, pag. 502.
Sanct. testimonior.] Odb libri veteres, 6c in his Seguierianus habent fanfiimo-
?iiorum. Alii lex fanftißmomm, omifla voce teßiinoniorum, quæ deeft etiam apud Augufti-
num; pro quo Lætienfis habet decretorum. Vide notas Benedidtinorum noftrorum ad
librum fextum Auguftini de Baptifmo contra Donatiftas, cap. 15. Videfiiprà pag. 407.
. Vere renasci] Mala non eft ledlio quorumdam veterum librorum in quibus fcriptum
eft venire, nafci & baptiiari. Unus meus multùm confirmât hanc ledtionem; habet
enim venire & nafci & baptiiari : earn quoque confirmare videntur verba Caflii à
Macomodibus, pag. 332. cum ad eccleßam venire cceperint. Vide quæ didla finit à nobis
ad epiftolam ad Donatum, pag. 373.
O ffectura] Hanc ledtionem inyeni in codem libro. meo yeteri 6c in plurihu$
aliis, turn etiam apud Auguftinunv, lib. 6 . de Baptifiiio contra Donatiftas, cap. 17.
Codex Seguiérianus 6c quidam alii præferunt damnationis iram 6? erroris effeduram.
Vivificandus] Ita reftituimus ex fide veterum manufcriptorum. Vide notas ad li-
brum de oräfcione Dominica.
Super P'ëtram] Ita fandtus Auguftinus in loco paulö ante laudato. Ita etiam
fcripfit Erafijlus, ita quoque ego reperi in quinque codicibus antiquis.. Aliam ledtionem
quæ habet fuper Petrum, legi in codice Seguieriano 6c in aliis tredecim : & fie quoque
fcriptum efle in codicibus manufcriptis operum fimdti Auguftini monent eruditiflimi
monachi Benedidtini qui poftremam operum ejus editionem airamnt. Atque ego fànè,
qtii fcio fandtüm Cyprianum frequenter fcribere Ecclefiam efle fundatam fuper Petrum',
facile earn ledtionem prætuliflem, quæ nititur audloritateplurimorum veterum librorum,
nifi animadvertiflèm comparàtionem hie inftitui inter Ecclefiam 6t hærefim, adeoque
retinendarii efle vocem petram, in qua ædificatur Ecclefia, ut ait Auguftinus; infra in allocutione
jariuarii Muzulænfis, p. 334.. legitur: Eccleßd & hare fis dua diverfares funt.
Fiet alienus] Codex Gratianopolitanus fiet extraneus.
Quom. chr. faciunt] Ifta defiunt in quinque antiquis codicibus 6c apud Augufti- P^g-333’
num, & pro lis legitur fimpliciter fiant, ut fcribendum videatur,j? Chrißiani non funt,
fiant, quomodo poll hæc édita fcriptum vidimus in codicefandti Arnulphi. Fiunt enim,
non nafcuntur Ghriftiani, uti obfervatum eft fuprà pag. 373.
D etestatione] Septèmdecim libri veteres habent conteßatiohe, Bigotianus onitii con-
ßaritia vel conteßatione.
A blasphemia] Ut ita fcriberem me compulit audtoritas quindecim veterum exemplarium.
Antea legebatur à blafphemia fia prafumptione. Quæ fànè ledtio habetur in
quibufdam codicibus antiquis.
Ab amaccora] Nefcio quomodo accidit lit ita fcriberem. Nam certum eft fcribi Pa$-3Mi
debere à Bamaccura, ut patet ex iis quæ à me annotata funt in notis ad collationem
Carthaginenfem inter Gatholicos 6c Donatiftas, pag. 236. Çùm autem propterea editionem
meam iftius collationis confulerem, fortè evenit ut inciderem in paginam 122.
ubi monui viruiii fummè dodtum 6c mihi niinquam fine laude nominandum Jacobum
Sirmondum erravifle> ctim fcripfit illam fadlam efle altero anno poft confiilatum Va-
ranis, eo in primis argumento quod ex Auguftino colligatur peradlum efle jejunium
Pentecoftes paulo ante collationem. Gùm hæc meà obfervatio certa fit, 6c nihil ad earn
deftruendam afferri poffit, miror R. P. Joannem Haiduinum vimm muitæ ledlionis 6c
eruditionis , infmuare voluiffe in tomo primo editionis fuæ. Conciliorum, pag. 104.3.
ftandum efle opinioni Sirmondi. Quod ideo iftic annoto , ne quis deinceps in hoc falla-
tur. Utinam Harduinus voluiffet fequi editionem meam geftorum, quæ certè, abfit
yerbo invidia, multo melior eft ea quam ille dédit.
Baptismatis unitatem] Codex Gratianopolitanus baptifmi veritatem•
T hasualte] Codex Seguierianus Thafuahia à Libie.
ExerceMus] Antea legebatur tenemüs & exercemus. Sed tenémus éf non extat in co- PaS- 33 f ’
dice Seguieriano neque in aliis veteribus. Anonymus in libro de rebaptifmate, p. 354*
baptifnate quod interim exefcebat.
In hunc marcion] Codex Seguierianus, In hunc Marcionis laptifmum ejus novißc
efl qui dicat ejfe apud hareticos baptifmi gratiam, ante eß ut oßendat probare quomodo
tales facerdotes facerdotium.
H ippone diarr.] Plinius lib. 5. cap. 4. ab oppido quod Hipponem dilutum vocant, P“g-337'
Dianhytum à Grads didum propter aquarum irrigua; fitum fuifte in littore Africæ docent
Plinius 6c Mela. Vide notas noftras ad collationem Carthaginenfem, pag. 222.
Q uib. nos succESSiMUs] Vide fuprà in notis ad librum de habitu Virginum, pa8-3 *3 ’
pag. 524..
N at. ab oea] In provincia Tripolitana, uti diximUs: fitam illam fuifle inter duas
Syrtes docet Plinius, lib. y. cap. 4.. Et tarnen Ptolomæus Sabratam, Oeam 6c Leptim
magnam,quæ certè flint civitates provinciæ Tripolitanæ, locat in parvaSyrte, nimirum,
ut opinor, quod viciniores fint minori quam majori. Nefcio autem an non Virgilius,
qui libro quinto Æneidos poft inhofpitam Syrtim locat defertam fiti regionem, per de-
lèrtaip. fiti regionem intellexerit Tripolitanos vicinos inhofpitæ Syrti. Civitas Oeenßs
Xxxxx ij