lentio quoquo modo intimem. Nam quod ver-
bum caro fadum eft, facilius video ft hoc fenfui
meo quaft efu incorporo; principium autem il-
lud vix remotiftimo odoratu quaft pertranftens
fen ti^ I lia quidem intelledualia per viftbiles
creaturas , quantum fas eft animæ videre vel
prævidere, divina mente à longe profpicimus ;
in multis per opinionum 8c conjedurarunt pe-
lagus circuntdudi, in multis veritati hærentcs ,
in multis magnitudine reruin oppreffi, excla-
mamus cum Apoftoio : O altitudo divitiaium
fapientiæ & fcientiæ Dei ! Cordi igitur noftro fe
offert D eus, & aliquid fui luminis infundit invi-
tans 8c provocans. Nift enim aliquo modo fen-
tiretur, nec appetendi, nec inquirendi fpes eflèt
aliqua vel facultas. Sed quia ex parte fèntitur,
admirationi eft odor ille & fapor, nullam ha-
bens cum carnalibus dulcedinibus ftmilitudinem,
& per omnia fuavitate differens , coque defide-
ratur copiofius, quo cetera deledantenta excedit.
Deftderium autem inquirentes puriftcat, 8c pu-
rificatio exclufts enormitatibus ad formam Dei
provehit afcendentes : atque ita in opere fuo
imago & ftmilitudo Dei multis laboriofifque
provedibus propriam ftbi demum vendicat dignitatem.
A d hanc rerum adeo profundarum indaginem
nift incarnati Verbi magifterium acceffiffet, hu-
mana defeciffent ingenia ; 8c nefcio ft & aliqui
auderent ad hæc tentanda conatus affurgere : fed
âflbciata carni divinitas, affumtam naturam eX
parte voluit eflè fuæ claritatis confortem , 8c
apertis coelis fuper dodorent & Dominum noft
trum ad fuperiora noftrum introduxit afpedum :
8c vidimus gloriam ejus quaft unigeniti àPatre:
& de plenitudine gratiæ 8c veritatis quæ in ipfo
e f t , inftillata eft nobis aliqua portio. Et cum
Philippo audivimus : Qui videt m e , videt 8c
patrem. Nec tamen in hac viftone plena poteft
elfe fufficientiâ, donee in fplendoribus fando-
rum in die virtutis fuæ agnofeatur ratio gignen-
tis 8c geniti 8c procedentis ; quam oculus non
vid it, nec auris audivit, nec in cor hominis ad
liquidum hucufque afeendit.
In his omnibus quæ dida fimt omnino fèn-
ftim noftrum materiæ excedit fùblimitas, 8cfty-
lum repellit moles nimii ponderis, & afeenfio-
nis arduæ difficultas : fed præcepti veftri, Pater
excellentiffime , me coegit neceffttas , ut tentaient
, ft forte importunitate ftudii aliqua pofîèrn
de fanduarii fupellediie vellicare, 8c redudo in
partem velamine, arto fubtilique aditu propitia-
torium intueri. Præfumftt meditatio afpicere à
longe, & annos æternos inquirere, & quid ante
tempora fècularia eftèt indagare ; ft tamen fècu-
lum vel tempus dici poteft ante lufcern 8c diem
& folem ; 8c quomodo ante caufàs elementarias
& materiales origines ilia æternitatis infinitas lè
haberet ; ft ilia omnipotentia apud fè fblitaria
eftèt, 8c minifteriales ei deeflènt fpiritus , 8c
Ixxvj
maneret apud fe illocaliter fempiterna divinitas,
& in quo eflèt fapientiæ regnum, cunt non eflet
quod regeretur, & ufu fpecieque careret ilia ina-
nis antiquitas. Ab his omnibus repulfus, ad fècularia
vifibilia compulfus flint redire, 8c minant
me ipftint cognofcam 8c fèiant,.
Quod ft animæ nteæ , quæ corporis mei ob-
tinet principatum, nec origincm fcio, nec nte-
tior quantitatent, nec qualis fit intueri fufficio ;
ft ignota eft ntihi ratio quare ipfa dclcdetur in
corpore perfecutore fuo ; fi nefcio quis hanc le-
gent membris infculpfcrit, ut tarn violenta do-
minatione fpiritunr opprimât, 8c ntelior dig-
niorque natura deteriori fuccumbat ; patienter
me ferre oportet , ft operatorem univerfitatis
non inteliigo, qui in minimis operationum fua-
rum particulis nteam profiteor cæcitatem.
lnfoiubilis videtur hæc quæftio, quare homo
rationabiiis in negata nitatur & vetita, & fèm-
per iilicitis deledetur. Omnino rarunt eft & difficile
, fieri bonum : facile 8c pronum eft, efle
malum ; & hac fine magiftro , fine exemplo
dodrina ; ftatim à pubefeentibus annis intbui-
ntur 8c docemur. Vide in ipfis qui fàndimo-
niam profitentur, quæ religio manunt claudat
porredis muneribus, quæ folitudo aures obfe-
rat oblatis favoribus, quæ gula communibus eft
contenta faporibus. Quis non fe habeat vilem ,
ft videat humilem? Quis non putet opprobrium,
fi fè fèntit inglorium ? Quisenumeret voiupta-
tum potius ntonftra quant fpecies, quæ per con-
cupifcentiæ carnis invitant animam trahunt ,
clam palamque de conclavi ad forum, de lupa-
nari ad theatrum! In primis abrafa verecundia,
pudoreque convulfb , non abfeonditur fcelus,
nec nutat ratio, nec diferetio reludatur carnis
affedibus captivus fpiritus confèntaneam exhi-
bet ciientelam. Hoc ipfunl quod dico , carnis
affedus, improprie dico ; quia hæc vitia proprie
animæ fimt, quæ fèntit 8c nrovet & vivit : cui
imputatur peccatum, quia ipfi datum eft arbitrant
, & judicium, 8c fèientia, 8c potentia,
per quæ poflit improbare ntalum , 8c eiigere
bonum. Corpore autem fie utitur anima, ftcut
faber malleo vel incude , in qua format omnium
turpitudinum Idola, 8c fabricatin' quæli-
bet quarumcumque voluptatum fimulacra. Non
eft caro didatrix peccati, nec inventrix malitiæ,
nec cogitatus format, nec difponit agenda ; fèd
officina eft fpiritus, qui iit ea , & per earn,
quaecumque affedaverit, peragit & confummat.
Quod autent ipfa infènftbilis fit, fpiritu rece-
dente dignofeitur : poft cujus difèeffum, nuili
apta ufui fupereft putredinis mafia 8c paludis
acervus. Quidquid enim fèntit, à natura corporis
alienum probatur.
Quod vero caro adverflis fpiritum, 8c fpiritus
adverfiis camem contendere dicitur &c re-
pugnare, improprie arbitror didum : quia fo-
îius animæ lis ifta eft , quæ fecum rixatur, &
cum
ixxvij P R O L
cunt proprio àrbitrio litigat, certior in hujuf-
modi quæftionibus quid bonunr fit, quid nta-
lunt, quant in aliarunt rerunt inquifitionibus
quid verunt fit, quid falfiim. Nam in abdita-
rum caufarum infj)edionibus.& fècretis naturæ,
poteft homo errare vel decipi ; quia non per
omnia à fine ufque ad fineni intelledus Iiuma-
jius attingit ; fèd in his quæ oeulis & ntanibus
fubjacent , nulla fiibtilitas judicium impedit ;
quia foetentia à non foetentibus, decora à tur-
pibus, amara à dulcibus, dura à fùavibus, & à
difîbnis confonantia facile difeernuntur. Sed
defiderii fui veneno mens ebria, corpus contu-
nteliis applicat > & jundis complexibus ambo
in mortiferas fuavitatei elapft , obdormiunt.
Cuntque evigilaverunt, fèro poenitentiam addu-
cit confufio, 8c inquinamentorum horror fee-
datæ menti occurrit.
Et in ceteris omnibus quæ maligne patrata
funt, hujuftnodi ultio peccatorent perfèquitur,
8c ipfc libidinunt labe crapulatus fè convomit.
Sed avaritiæ folius & quæftus ardor nec fàtiat
cupidum, necpoenitct eiimcumulafîè quod cref-
cere optât, noit minui : & difcola obftinatus
fèmper quid idolo fuo immolet , fèdulus coa-
cervat. Onde hæc fttis divitiarunt ntifèris pec-
toribus aflîdet, & ambitionis fâlfligo bibulam
anintam occupât ; ut per fàs 8c nefas ad loca fu-
periora etiani de iatebris eremi nonnul.li fè ingérant
: & de omni gradu ubi aliquis aditus pa-
tet anheii prodeant, difeurrant ad judices, blan-
diannir mediatoribus , conducant auxiliarios, 8c
ntodis omnibus élaborent, ut fèdeant cunt prin-
cipibus ; co quæftu , ut maledicat Deus quod
ipfi benedixerint, & benedicat quod ntaledixe-
rint. Hæc lex peccati, quare in lais 8c ftntilibus
Icgem juftitiæ opprimât, 8c quare enervata ratio
cunt ftare poflit, tant mifèrabiliter ruât, difficile
eft aflèqui ; ntaxinte cunt defedus ifte à
dafnnationis fèntentia pendeat, 8c hanc inevita-
bilem poenant antiqua tranfgreffto fit fortita.
Ergo ft me ipfunt nefcio^ ft animæ meæ fùb-
ftantiam 8c naturam ignoro, ft eorum quæ in-
tra me funt rationent non inteliigo ; qua auda-
tia flipra me erigant oculos, ut videant principium
fine principio, & finern fine fine attin-
gam l A talibus auftbus defiftendunr excellen-
tia inajeftatis impei at, etianr ipfà' impoftîbilitas
omîtes ingenii noftri conatùs repellit. Quia in
paradifo poftti flintus, 8c in cfu reliquorum
DE N A T I V IT
AD E s T Chrifti ntultum defiderata & diu
expedata Nativitas, adeft folennitas incly-
ta ; 8c in præfèntia Salvatoris grates & laudes vi-
fttatori fûo per orbent terrarum fànda reddit Ec-
çlefta. Gaudia nobis ccelitus nunciantur, lætitia
fruduum data eft nobis ficent/a, ä Iigno a?ter-<
nitatis illius 8c inveftigatione divinitatis fempi-
ternas interim continentes ? feientiam boni &
ntaii inteliigamus non nobis prohibitam quaft
veneno infeda fit ligni hujus natura t fed quia
ea debet feientia? boni 8c mali reverentia ex-
hiberi ut nemo malum experimento contingat,
quas utique experientia ideo juftifftme dantna-
bile eft, quia quantum in fe eft omnent plan-
tationem divinant deftruit 8c eradicat, nam malum
nihil aliud eft quam remotio boni , 8c
quifquis bonum avellere nititur, evacuare quod
bonitas fiiperna plantavit niolitur; lignum quip-
pe vitje poft peccatum eft interdidum, lignum
feientias boni 8c mali, ante peccatum prohibitum,
feientia quippe boni nunquam vetita eft,
fed ubi peccatum tranfgreflbr expertus eft, abu-
fus libertate arbitrii 8c ä paradifo expulfus, vo-
luptatis poficflbr efle non potuit, nec facilis ad
lignum vitae reditus fuit, nam mors fecuta eft
peccatum, 8c haec inevitabilis lex ufque liodie
ab Adam in ejus fobolem perfeverat; vet'llm in
Chrifti ianguine arnoto flammeo gladio, 8c aditu
ad virtutum coloniam patefado ■, jant propior
acceflus conceditur, 8c exhaeredatus homo tam
libertate quant haereditate donatur.
Deambulentus igitur in paradifo voluptatis.
Ea igitur quie iicita funt 8c concefla tangamus ,
8c circa cunabula Salvatoris printa infantiae ejus
fercula deguftentus; 8c circumcifi 8c loti vido
diabolo, Sandificatifque affedibus in coena cunt
Domino recuntbamus; ubi pane angelorunt re-
fedi, poft illius cibi delicias furgamus ad tran-
fituni, utde hoc mundo vehiculo crucis eveha-
ntur ad coelunt; Spiritu fando nos replente i
qui deinceps nos doceat, 8c patefaciat quidquid
in exilii hujus peregrinatione moles corporis 8c
imperfedionis lippitudo fecit obfeurum. Librum
igitur quem de cardinalibus Chrifti domini. nof-
tri operibus feripft, paternitati veftne (fuppreflo
nomine noftro ) ntift; in quo fons facramento-
rum eft 8c difciplinze hujus in qua ftamus origo;
formam 8c exemplar rede vivendi nobis pro-
ponens, ab humili Chrifti adventu ufque ad
gloriofunt ejus reditum ad patrent gradatim confi
cendit: quern potius in mente noftra quam in
pagina feribi deftdero; 8c utinam in fanditatis-
veftras conlpedu, ntemoriain 8c recordationcm
noftri fupplex mereatur afiedus.
A T E C H R I S T Iimperatur.
Nox ifta facri partus confcia, novis
fulgoribus illuftratur. Gloriantur in coeleftibus
fuperi, pax in terra bona? voluntatis hominibus
confirmattir. Adfunt angeli, loquuntur paftori-
bus; non dedignantur ioqui perfonis humilibus ,■